Hầm bí mật in tài liệu của Ban Tuyên huấn Hoa Vận

"Hầm bí mật in tài liệu của Ban Tuyên huấn Hoa Vận" là minh chứng sống động cho lòng quả cảm và tinh thần bất khuất của phong trào cách mạng miền Nam trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Bên Dòng Thời Gian kỳ này, mời quý vị cùng ghé thăm căn hầm in báo, tài liệu bí mật tại 341/10 đường Gia Phú, nơi lưu giữ một phần ký ức của Báo chí cách mạng Việt Nam.

Nằm ẩn mình trong một con hẻm nhỏ tại quận 6, TP.HCM, hầm bí mật in tài liệu không chỉ là một công trình kỹ thuật đặc biệt, mà còn là biểu tượng thiêng liêng của cuộc đấu tranh tư tưởng trong lòng địch. Nhìn thoáng qua, căn nhà 341/10 Gia Phú, phường 1, quận 6 không khác mấy so với những ngôi nhà người Hoa ở TP Hồ Chí Minh. Ít ai ngờ rằng, trong kháng chiến chống Mỹ, nơi đây có đến 3 hầm bí mật dùng để in ấn tài liệu, Bản tin giải phóng tiếng Hoa của Ban Tuyên huấn Hoa vận, Đặc khu Sài Gòn-Chợ Lớn-Gia Định.

Ngày nay, hầm in bí mật được công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia. Theo bà Trường Thanh - người đang phụ trách quản lý di tích - căn hầm được xây dựng vào năm 1965, khi cơ sở in đầu tiên trên đường Gò Công (cũng thuộc Quận 6) có nguy cơ bị lộ.

Để hợp thức hóa chỗ ở, tổ chức bố trí hai đồng chí Trịnh Huệ Ái và Hứa Hòa Căn đóng giả làm vợ chồng thuê nhà, các thành viên khác đóng vai con cháu trong gia đình:

"Vào cuối năm 1965, các đồng chí lãnh đạo này đã chọn ngôi nhà 341/10 này khi mà 81 Gò Công bị bại lộ và các đồng chí đã về đến đây để ngụy trang từ cái mái ngói nhà 2 lớp tu sửa và làm các hầm với nhiệm vụ khác nhau".

Trong hầm, không chỉ có giấy sáp, mà còn có cả những bộ chữ in bằng chì, bàn ép tay, dụng cụ vệ sinh bản in và những tài liệu gốc được viết tay, tất cả được bảo quản cẩn mật. Những người làm việc ở đây không đơn thuần là người in ấn – họ là chiến sĩ, là người truyền lửa, là người giữ vững nhịp đập cách mạng trong lòng Sài Gòn.

"Tổ trưởng là đồng chí Trần Khai Nguyên truyền đạt tất cả những kĩ thuật xếp chữ in ấn, để có thể tiếp tục công việc nhà báo ngay từ năm 1962 các cô chú đã làm ra bản tin giải phóng nhưng mà bằng với giấy xếp chữ chì được tạo ra cuối năm 1965 để có thể ra tờ báo Công Nhân. Cứ 1 bộ chữ như thế này gồm 2.000 chữ và 2.000 chữ này được đặt trong 6 khuôn gỗ được chế tác bởi các cô chú nhà báo. Họ làm như thế để cho công việc xếp chữ được khoa học và được nhanh gọn hơn".

Căn nhà được ngụy trang là một xưởng may nhỏ, trong khi căn hầm bí mật được đào ngay dưới nền nhà chính. Hầm có kích thước dài 2,2 mét, rộng 1,6 mét và sâu hơn 1 mét, đủ không gian cho 3-4 người làm việc cùng lúc. Hệ thống thông hơi dẫn ra sân sau, đáy hầm đóng cừ tràm, tráng xi măng chống thấm, nắp hầm được ngụy trang bằng gạch bông đồng bộ với nền sàn, phía trên đặt giường và đồ sinh hoạt để che giấu lối xuống hầm.

"Sau khi in ấn, chúng ta phải đảm bảo cho công việc bí mật dụng cụ in sẽ được giấu vào 2 hầm, hầm thứ nhất sẽ để các máy in và phòng còn lại thì để giấy tờ và các tác phẩm. Không gian thứ 2 sẽ là cái hầm lớn và chính để làm việc hầm dưới lòng đất với diện tích chiều dài là 2m2, chiều rộng 1m6 và đủ sâu 1m, sẽ được sử dụng cho 3 đến 4 nhà báo. Khi mà lệnh của các đồng chí lãnh đạo nói phải tiến hành xếp chữ và hoàn tất các thông tin này trong vòng 1 ngày thì 1 ngày phải xong, 2 ngày thì 2 ngày phải xong có nghĩa là làm liên tục không nghỉ để đảm bảo bí mật và tiến độ".

Để che mắt địch và tránh sự cố như lần trước, cơ sở được ngụy trang thành xưởng may gia đình. Đây là lựa chọn nhanh nhạy và khôn khéo vì tiếng máy may lớn sẽ át đi tiếng máy in. Đồng chí Hứa Hòa Căn và Trịnh Huệ Ái đóng vai vợ chồng và là chủ hộ. Các thành viên khác đóng vai anh em, chú bác trong nhà.

Tại đây, ngoài các truyền đơn, thông báo tuyên truyền, tổ in đã cho ra đời Báo Công nhân (được xem là tiền thân của Báo Sài Gòn Giải Phóng tiếng Hoa sau này), tập hợp những tin tức về tình hình chiến sự, đường lối, chính sách của cách mạng, Di chúc Bác Hồ...

"Để cho việc ngụy trang dễ dàng hơn, chúng ta thấy cái máy may này để may đồng phục khi mà phát hành báo thì cái đồng phục này đi kèm với báo, báo được quấn lại như 1 miếng thuốc để vào cái túi nhỏ của những người mà đi chợ vào buổi sáng, thực ra họ là những người giao liên chuyển tải các thông tin. Rêng phần vận chuyển thì chúng ta có 1 công đoạn, chủ nhà tức là cu Trịnh Huệ Ái Sẽ gói ghém đơn hàng bao gồm quần áo và báo để trong thùng carton từ 4 - 5 thùng và thồ bằng xe đạp xuống Củ Chi và Hóc Môn".

Năm 1967, nhiệm vụ khẩn của cấp trên buộc đồng chí Trần Khai Nguyên phải mạo hiểm vào nội đô. Dù cải trang, nhưng anh không qua mắt được bọn mật thám, chỉ điểm. Đồng chí Trần Khai Nguyên bị tra tấn dã man nhưng đồng chí Nguyên không hề rên rỉ, kêu la. Những câu tra khảo của bọn địch đều rơi vào thinh lặng đáng sợ.

"Ý thức bảo vệ ngôi nhà bảo vệ tổ chức cách mạng không khai báo những tiếng kêu của các đồng chí thì bị tra tấn nghe thấy rất là thương. Có 1 chú mới nói rằng là cố gắng nghe có tiếng của đồng chí hay là không nhưng vẫn không nghe được tiếng của đồng chí kêu Trần Khai Nguyên. Đồng chí không một lời khai báo, đến năm 1967 trong thời gian bị bắt đồng chí bị tra tấn rất dã man và đồng chí giữ vững khí tiết cho đến lúc bị tra tấn đến chết".

Lịch sử không chỉ nằm trong sách vở, mà còn hiện diện trong từng hạt bụi, từng vết nứt của những di tích như hầm bí mật in tài liệu Hoa vận. Mỗi lần cất bước đến căn hầm ấy, ta như được sống lại một thời kỳ đầy đau thương nhưng cũng đầy kiêu hãnh. Đó là thời mà mỗi trang giấy in ra là một mũi tên vào kẻ thù, là một ngọn lửa soi đường cho nhân dân.

Ngày hôm nay, khi đất nước đang bước vào kỷ nguyên mới, căn hầm ấy vẫn nhắc ta rằng: để có được những mùa xuân hòa bình, đã có những người sống cả đời trong bóng tối. Và trong bóng tối ấy, họ đã thắp sáng cả một chân trời hy vọng bằng niềm tin và khát vọng tự do.  

SỐNG Ở SÀI GÒN: Chuyện ô nhiễm tiếng ồn từ karaoke

Tình trạng ô nhiễm tiếng ồn từ việc hát hò karaoke bất kể giờ giấc trong khu dân cư của một số cá nhân, hộ gia đình thiếu ý thức, kém văn minh hiện nay đã không còn là chuyện hiếm, chuyện mới. Gần đây, sự việc Giật sập cửa hàng xóm vì bị nhắc nhở hát karaoke quá lớn tại quận Bình Tân khiến dư luận vô cùng bức xúc. Đã đến lúc không thể cứ mãi để tình trạng hát karaoke trong khu dân cư cứ tái diễn và ngày càng "nghiêm trọng" hơn.

Sài Gòn một trưa cuối tuần, giữa một khu dân cư của vùng trung tâm. Tiếng test chiếc loa kẹo kéo vang liên, nhiều người tặc lưỡi ngao ngán cười méo mó, lẩm bẩm “Rồi, tới giờ!”

Sài Gòn những ngày cuối tháng Sáu, trước thời điểm lịch sử, trước lúc chính quyền địa phương hai cấp chính thức vận hành, dư luận cả nước bức xúc vì câu chuyện hot, mang tên “Giật sập cửa hàng xóm vì bị nhắc nhở hát karaoke”.

Giữa một thành phố náo nhiệt hơn chục triệu dân, mật độ dân số 4.544 người/km² (số liệu ghi nhận vào năm 2024), điều người ta cần lắm lúc là vài khoảng nghỉ sau những bận rộn, đua chen chốn mưu sinh, thế nhưng lại chẳng phải chuyện dễ.

Tiếng hát hò giữa phố, chẳng dừng lại ở bolero hay ballad, thỉnh thoảng chen đoạn quảng cáo từ nền tảng youtube, tiếng cười nói cụng ly. Người trong cuộc rõ ràng vô cùng hứng khởi, đồng nghĩa người ngoài cuộc chẳng thể nào thảnh thơi. Có lẽ, công nghệ cộng sai cách, là lối nhanh nhất khiến cuộc đời thêm khổ sở.

Sài Gòn – TPHCM, chốn tứ xứ tụ về mưu sinh, kiếm sống. Hơn mười triệu con người là từng ấy những hoàn cảnh, câu chuyện, cá tính riêng, khó lòng trùng lặp. Họ đến Sài Gòn vì đất này dễ chịu, nhưng đâu đồng nghĩa có thể vô tư ức hiếp vùng đất ấy bằng những chuyện thiếu văn minh.

Trong đời sống thường nhật của người Việt Nam nói chung, người sống ở Sài Gòn nói riêng, những buổi liên hoan tiệc tùng gắn liền với âm nhạc là chuyện chẳng hiếm. Về tình, người mình với nhau có xá gì mấy chuyện vui chơi, nhưng giới hạn là điều nên đặt rõ. Chẳng thể nào chấp nhận nỗi những bữa tiệc kéo dài từ trưa đến tối muộn vào những ngày cuối tuần hay lễ tết.

Nhịp sống Sài Gòn luôn tất bật với vô số áp lực vô hình, sự yên tĩnh đôi khi là một khoảng không cứu vớt một cuộc đời bất định. Nếu ai đó đã từng bị cuốn vào thế giới âm nhạc giữa phố, hy vọng có thể đặt mình vào vị trí của đối phương, dùng sự hiểu chuyện và tính tử tế của bản thân để xoa dịu nỗi lòng của người khác.

Đã có rất nhiều chuyện đau lòng xuất phát từ karaoke giữa phố. Báo đài cũng đồng loạt và liên tục đưa tin về những nội dung liên quan, nhưng theo thời gian, tình huống trên vẫn chưa có chiều hướng thuyên giảm.

Có người từng nói, để có ý thức, cách nhanh, gọn và dễ răn đe nhất là xử phạt. Có lẽ chính quyền địa phương cũng nên cân nhắc quyết đoán hơn với cách xử lý này. Hy vọng dần dà sẽ đủ thấm.

Nhưng có ai muốn nặng tay để đỗi đãi với nhau, chỉ cần người dân đủ ý thức và trân trọng chữ giới hạn, văn minh trong cộng đồng, đã rất đủ để giải bài toán nhiều năm vắng lời giải.

Một giai đoạn mới của lịch sử Việt Nam đang bắt đầu, chính quyền tinh gọn và hiệu quả, TPHCM theo đó sẽ văn minh và phát triển thêm bội phận, hy vọng tương lai gần, cư dân TP này sẽ chẳng phải ngụp lặn với mớ cảm xúc chẳng tích cực mang tên “chịu đựng tiếng karaoke giữa phố”.

TIN YÊU

# Theo thông tin từ Ban Giao thông TP.HCM, nhánh hầm HC1-01 thuộc nút giao An Phú (TP Thủ Đức) đã chính thức thông xe vào trưa ngày 30/6, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong quá trình giải phóng mặt bằng và thi công các hạng mục khác của dự án.

Nhánh hầm HC1-01 nằm trên đường Mai Chí Thọ, hướng từ cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây vào trung tâm thành phố, là một trong bốn nhánh hầm thuộc dự án nút giao An Phú có tổng mức đầu tư hơn 3.400 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành vào năm 2025. Mặc dù trước đó đã có những chậm trễ do các yếu tố kỹ thuật và địa chất, việc thông xe nhánh hầm HC1-01 thể hiện sự nỗ lực của các đơn vị thi công và hứa hẹn sẽ góp phần giảm ùn tắc giao thông trong khu vực.

# TPHCM đã công nhận 28 sản phẩm OCOP đạt chuẩn 4 sao trong năm 2024, nâng tổng số sản phẩm OCOP của thành phố lên 419 sản phẩm từ 155 chủ thể, bao gồm các sản phẩm thực phẩm, đồ uống, dược liệu, dịch vụ du lịch cộng đồng và điểm du lịch.

Các sản phẩm OCOP 4 sao mới được công nhận đến từ 5 chủ thể, trong đó Công ty Thương mại Dịch vụ Yến Đảo Cần Giờ có nhiều sản phẩm nhất (16 sản phẩm), tiếp theo là Sagrifood với 7 sản phẩm, và các công ty khác với từ 1 đến 3 sản phẩm.

Thành phố đang hướng tới việc nâng cao chất lượng và số lượng sản phẩm OCOP, đồng thời đề nghị các sở ban ngành hỗ trợ về sở hữu trí tuệ, xúc tiến thương mại và kết nối du lịch để phát triển các sản phẩm này, đặc biệt trong bối cảnh hợp nhất với các tỉnh lân cận.

# UBND TP.HCM vừa phê duyệt Đề án chỉnh trang đô thị khu vực nhà ở trên và ven kênh rạch tại Quận 8.

Theo đề án, gần 14.950 hộ dân sẽ được di dời khỏi các khu vực ô nhiễm, nguy hiểm ven sông, rạch. Các hộ dân này chủ yếu sinh sống dọc các tuyến kênh như Kênh Đôi, Kênh Xáng, Kênh Lò Gốm, Rạch Nhụy, Rạch Ông Bé, Rạch Du… với tổng chiều dài hơn 54km, trải rộng khắp 10 phường của Quận 8.

Việc di dời dân cư được gắn liền với cải tạo đô thị, xây dựng bờ kè, nạo vét kênh rạch, xây đường ven sông, công viên, và triển khai 09 dự án nhà ở xã hội, tái định cư tại chỗ. Tổng diện tích công viên, mảng xanh dự kiến tăng thêm hơn 102.000m², góp phần cải thiện không gian sống, giảm ô nhiễm và tăng tính kết nối đô thị.