Giá hàng hóa vẫn “neo” dù xăng dầu đã giảm

Xăng dầu là mặt hàng nhiên liệu đầu vào quan trọng trong nền kinh tế. Việc giảm giá xăng dầu sẽ có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến giá của các mặt hàng, nhất là những hàng hóa, dịch vụ sử dụng xăng dầu làm đầu vào chính trong sản xuất.

Từ ngày 01/8, sau 4 lần giảm liên tiếp, người tiêu dùng đặt kỳ vọng lớn việc giảm giá của nhiều loại mặt hàng thiết yếu.

Tuy nhiên, ghi nhận tại nhiều địa phương trên cả nước, trong đó có ĐBSCL, giá các mặt hàng đã từng “té nước theo mưa” khi giá xăng dầu tăng cao vẫn cứ lặng im, chưa hề có dấu hiệu giảm giá. 

Từ đầu năm 2022 đến nay, giá xăng dầu bán lẻ trong nước đã được điều chỉnh 20 lần, chủ yếu là tăng. Gần đây nhất, sau 4 lần giảm liên tiếp, nhiều người dân, doanh nghiệp “thở phào” khi chi phí xăng dầu cũng giảm đi đáng kể.

Cụ thể, từ 15h ngày 01/8, giá xăng RON 95 được điều chỉnh còn 25.600 đồng/lít, giá xăng E5 RON 92 là 24.620 đồng/lít. Giá dầu diesel giảm mạnh còn 23.900 đồng/lít. Giá dầu hoả giảm còn 24.530 đồng/lít. Qua các lần giảm này, giá xăng, dầu được điều chỉnh giảm hơn 6.000 đồng mỗi lít so với khi xăng tăng lên đỉnh điểm.

Đây không phải là con số quá lớn, nhưng trong thời buổi vật giá leo thang, tích cóp thời gian dài, con số này thật sự không nhỏ với người dân:

- Tiền giảm xăng xe là dư tiền điện thoại cho khách hàng. Mỗi tháng tôi gọi cho khách 250 – 300 ngàn, lúc này xăng giảm mình coi như đỡ phần chi phí.

- Mình thấy giá xăng giảm xuống là mừng lắm, mình nghĩ là hàng hóa ngoài chợ cũng giảm xuống, nhưng nó không giảm mà còn tăng hơn nữa.

Đó là chia sẻ của một số người dân khi giá xăng đã bắt đầu hạ nhiệt...

Với người dân, giá các sản phẩm tiêu dùng thường ngày vẫn “đứng yên” là một dấu hỏi lớn. Theo khảo sát của chúng tôi ở một số chợ truyền thống và siêu thị tại thành phố Cần Thơ và các địa phương lân cận, giá các loại rau, củ, tôm cá vẫn giữ nguyên giá cũ, có thể kể đến như bắp cải khoảng 30.000 đồng/kg, cà chua, đậu cove 25.000 đồng/kg... còn thịt heo tăng từ 15.000 - 25.000 đồng/ký.

Chị Nguyễn Thị Hồng Mai – Tiểu thương buôn bán thịt heo tại đây cho hay, đầu tháng trước giá thịt đùi ở mức 90.000 đồng/kg, nay tăng lên 110.000 -125.000 đồng/kg, sườn non chạm ngưỡng 170.000 đồng/kg. Giá các mặt hàng đều tăng khiến người lao động thu nhập thấp phải cân nhắc mỗi khi đi chợ.

Chị Mai chia sẻ: Người ta đến mua thịt của mình là cứ than, nhất là công nhân lao động. Họ hong có mua nhiều nữa. Nhưng mình biết làm sao, mình cân heo hơi giá cao thì bán lại giá cũng cao, chứ đâu bán rẻ hay giảm được. Mình thì cũng mong giá thịt, cá cũng giảm theo giá xăng, để người dân, bà con đi chợ cũng mua hàng của mình nhiều hơn.

Chị Ngô Hồng Hạnh – Người tiêu dùng tại Vĩnh Long than thở: Không có giảm đâu, nó còn tăng lên, hầu hết là các mặt hàng luôn. Mình đi chợ, siêu thị mua dầu ăn cũng tăng, nước tương, đường… cũng tăng lên mấy ngàn.

Giá cả hàng hóa phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có xăng dầu. Theo tính toán,  giá xăng dầu tác động trực tiếp và mạnh nhất đến ngành vận tải với tỷ trọng khoảng 30-40% chi phí của ngành này và chiếm tỷ trọng dưới 4% đối với với ngành sản xuất hàng hóa khác. Khi xăng dầu tăng 10% tạo áp lực tăng giá trực tiếp lên các loại hàng hóa khoảng 3-4%. 

Mặc dù rất thông cảm với doanh nghiệp, tiểu thương khi hàng loạt nguyên, vật liệu đầu vào cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của các ngành sản xuất, từ năng lượng, nhiên liệu đến hoá chất, phân bón, thức ăn chăn nuôi… đều có sự gia tăng về giá do ảnh hưởng của cuộc xung đột Nga - Ukraina và lạm phát cao tại nhiều quốc gia…

Song, các chuyên gia khẳng định, rất nhiều loại hàng hoá, dịch vụ đã tạo lập một “mặt bằng giá mới”, cao hơn nhiều so với đà tăng của giá xăng, dầu và các loại hàng hoá nguyên liệu đầu vào là không thể chấp nhận được.

Phó giáo sư, tiến sĩ Ngô Trí Long – Nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu thị trường giá cả, Bộ Tài chính phân tích: "Thực tế, hiện tượng phổ biến là giá đầu vào tăng, giá đầu ra sẽ tăng rất nhanh, nhưng khi giá đầu vào giảm thì giá đầu ra giảm chậm, hoặc neo ở mức cao.

Người tiêu dùng vẫn phải chấp nhận. Còn bao giờ giảm giá được thì nó phải được quyết định bởi 3 yếu tố: thứ nhất là phụ thuộc vào khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Cái thứ hai là trước áp lực của cơ quan nhà nước, yêu cầu kê khai, giám sát - áp lực của quản lý nhà nước chỉ thế thôi - kiểm tra, giám sát và có những lời khuyên biết chia sẻ với lợi ích người tiêu dùng, cơ quan chức năng như vậy. Nhưng cái thứ 3 là bản thân cộng đồng người tiêu dùng phải biết áp dụng biện pháp tẩy chay, lên án'.

Đồng quan điểm này, chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong cho rằng, cơ hội giảm giá các mặt hàng “ăn theo” giá xăng dầu là rất rõ ràng, nhưng vẫn đang ở dạng “tiềm năng”, đòi hỏi những biện pháp mạnh mẽ hơn từ phía cơ quan quản lý nhà nước: Khi xăng dầu tăng thì rất nhiều mặt hàng rất nhanh, lợi dụng để bù lại chi phí xăng hoặc là tranh thủ té nước theo mưa và xu hướng này vẫn không hề giảm đi.

Do đó  việc tiếp tục điều hành để làm sao đó những cái lợi ích từ việc giá xăng dầu nó sẽ tới được với các mặt hàng khác là rất cần thiết và cơ chế này cần phải suy nghĩ một cách sâu hơn, thấu đáo hơn để áp dụng có hiệu quả vào thực tiễn.

Việc giảm sâu giá các mặt hàng xăng dầu trong bối cảnh hiện nay, trong đó có việc đưa giá các mặt hàng xăng về mức 25.000 – 26.000 đồng/lít là rất đáng ghi nhận.

Song, cũng cần tính toán đến tính 2 mặt của các tác động, nhất là khi nhiều nước trên thế giới vẫn đang khan hiếm nguồn cung năng lượng, trong đó có xăng dầu.

Vì vậy, cần thiết phải đẩy mạnh việc tuyên truyền để tiêu dùng năng lượng, nhiên liệu tiết kiệm, trong đó có các mặt hàng xăng dầu, để đạt được cùng lúc các hiệu quả kinh tế - xã hội tạo ra từ mặt hàng chiến lược này, cụ thể là giá cả hàng hóa trên thị trường trở về đúng quỹ đạo của nó.

Vai trò của quản lý thị trường cũng cần được đặt lên hàng đầu, để kiểm soát, đề xuất các biện pháp xử lý những doanh nghiệp, thương nhân cố tình kềm giá, đi ngược lại quy luật thị trường… có như thế, lợi ích của các bên, phần lớn là người dân mới được thụ hưởng thực sự.