Dốc đề pa

Chào anh, có phải ngày xưa người ta hay học lái xe chỗ này?

Em không biết, không thấy đâu.

PV: Chỗ này dốc, bà con đi lại có khó không?

Người ta đi cũng quen. Nhưng đúng là cũng khó đấy, xe máy hay bị ngã ở chỗ kia, nhất là trời mưa.

Vẫn là người ở dốc Vĩnh Hưng – dốc Đoàn kết, nhưng bây giờ, hỏi anh sửa xe, hỏi chị buôn vật liệu, người bán tạp hóa, gần như không ai biết đến cái tên mà nó từng có: “dốc đề pa”.

Thậm chí, bạn cũng có thể không biết tên dốc này dốc kia, vì từ chân cầu Vĩnh Tuy xuôi thêm vài trăm mét về phía Thanh Trì, chỉ có một tấm biển đề “Phố Vĩnh Hưng”, không lấy gì làm nổi bật.

Chiều đông gần tắt nắng. Những chiếc xe tải ì ạch leo từ dưới phố Vĩnh Hưng để lên đê, cho kịp trước khi vào giờ cấm. Ô tô xe máy tăng ga lấy đà lên dốc, hoặc hãm phanh chầm chậm bò từ trên xuống. Mỗi lúc có hai chiếc xe  kềnh càng tránh nhau, chênh vênh lưng chừng dốc, các xe đều phải né xa xa.

Đỉnh dốc giao thoa đường hai chiều không dải phân cách, nên lái xe thường phải rất chú ý đề phòng. Từ đê Nguyễn Khoái nhìn xuống, con dốc khá cao, mặt cắt lại hẹp, nhà cửa bám sát, những đường nhánh rẽ ngang rẽ ngược hai bên, nên cảm giác giao thông khá phức tạp với khách vãng lai.

Cái tên dốc đề pa có lẽ đã xuất hiện từ  những năm chín mấy hoặc đầu hai nghìn. Hồi đó, các thầy dạy lái hay đưa học viên ra đây tập đề pa (khởi hành ngang dốc), vì dân còn thưa, xe cộ chưa có mấy. Độ dốc lý tưởng tương đương với dốc sa hình, mà lại dài hơn, nên rất thuận lợi cho tập luyện. Nếu tập nuột nà ở dốc Đoàn Kết thì có thể…vỗ ngực đi thi.

Đến khi việc học lái xe được quản lý chặt chẽ hơn, phải đúng sân bãi, đúng cung đường, dân cư ở dốc này cũng đông đúc hơn, thì dốc đề pa chỉ còn là tên gọi.

Mười lăm năm trước, từng có bộ hành ngụ cư phố này, đêm đêm đi làm về muộn trên con đê heo hút. Hồi đó cầu Vĩnh Tuy làm chưa xong, chỗ gầm cầu bây giờ vẫn còn tối tăm vắng vẻ. Lối rẽ từ đê xuống, cỏ còn um tùm.

Mười lăm năm trước, trong một trận ngập lịch sử của Hà Nội, dốc Vĩnh Hưng mất điện, nước ngập ngang yên xe, xa hành bất đắc dĩ biến thành bộ hành, dò dẫm không biết đâu là đường, đâu là mương thoát nước.

Mười lăm năm trước, bà Bé ở ngõ 369 Vĩnh Hưng hãy còn khỏe, mơ về một con đường rộng rãi mịn màng, có vỉa hè và không phải lội. Giờ, bà Bé hàng ngày ra ngồi đầu ngõ nhìn các cháu đi học về, lòng đường vẫn gập gềnh, lề đường vẫn lởm chởm nắp cống:

"Tắc lắm, tắc từ đây lên đến dốc. Ngập, nước cống dềnh cả lên".

"Đường này không có hè bà nhỉ?"

"Toàn chống gậy đi bộ dưới đường đây này".

"Ở đây mấy năm nay có buôn bán tấp nập không bà?"

"Có làm ăn được gì đâu.Quán bún kia ngày vài bát. Đứa bán bánh mì nó cũng sắp chuyển đi rồi".

Một tòa chung cư, một vài ngôi nhà hay cửa hiệu mới, dường như không cứu vãn được những mái tôn trắng xóa bụi, những mảng tường rào ngổn ngang bị bỏ phế trên hè. Nếu có cái gì đó tươi mát và đáng yêu một chút, thì có lẽ là ở đoạn ngang qua trụ sở Ủy ban nhân dân phường.

Vẫn ngôi đền cổ kính bên phải, vẫn nghĩa trang liệt sĩ bên trái, vẫn hàng cây ngày xưa giờ cao lớn hơn vươn ra, ôm lấy mặt đường, làm dịu lại những bộn bề dang dở.

Bộ hành qua dốc đề pa xuống phố Vĩnh Hưng, bạn có cảm giác hơi ngượng ngùng khi gọi nơi đây là phố. Và mười năm, mười lăm năm hình như vẫn chưa đủ cho một sự đổi thay. Bộ hành qua đó, dù vẫn nhớ người xưa, nhưng bạn không mong gặp lại cảnh cũ.

Bởi sẽ thật ích kỷ, nếu muốn ký ức vẫn là hiện thực, trong khi, những người như bà Bé sắp không còn thời gian nữa để mà đợi đến ngày phố đổi thịt thay da.