Điểm mới đáng chú ý của Luật Các tổ chức tín dụng 2024

Từ ngày 01/7/2024, Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) sẽ chính thức có hiệu lực thi hành.

Theo đánh giá của nhiều tổ chức tài chính, việc thông qua Luật giúp gia tăng mức độ an toàn của hệ thống tổ chức tín dụng với các quy định phòng ngừa rủi ro tăng cường hơn, kiểm soát chặt chẽ nhân sự quản lý, điều hành của tổ chức tín dụng; thêm nhiều quy định xử lý, ngăn ngừa tình trạng sở hữu chéo, chi phối tổ chức tín dụng- vốn là một trong những vấn đề nổi cộm trong thời gian vừa qua.

Kể từ ngày 1/7/2024, cổ đông cá nhân không được sở hữu quá 5% vốn điều lệ của một tổ chức tín dụng (bao gồm cả sở hữu gián tiếp). Một tổ chức không được sở hữu vượt quá 10% vốn điều lệ của một tổ chức tín dụng (bao gồm cả sở hữu gián tiếp). Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, các quy định này giúp tăng tính đại chúng của tổ chức tín dụng, tăng minh bạch thông tin và giám sát của đại chúng.

Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh đánh giá: "Sở hữu chéo vẫn đang tồn tại, phải được quản lý giám sát chặt chẽ để sở hữu chéo không còn nữa mới có thể đảm bảo các ngân hàng hoạt động công khai, bình đẳng, minh bạch, đáp ứng yêu cầu chung của cộng đồng quốc tế và cơ quan quản lý nhà nước".

Điểm đáng chú ý, tổ chức tín dụng không được cấp tín dụng cho một khách hàng vượt quá 10% vốn tự có (giảm từ 15%) và một khách hàng và người có liên quan 15% (giảm từ 25%). Tuy nhiên, việc giảm này cũng sẽ diễn ra theo lộ trình. Việc giảm tỷ lệ cho vay đối với một khách hàng và người có liên quan nhằm giúp đa dạng hoá danh mục tín dụng, giảm thiểu rủi ro từ phía khách hàng và rủi ro quá hạn cho tổ chức tín dụng.

Ông Phạm Văn Thịnh, Uỷ viên Uỷ ban kinh tế của Quốc hội cho biết: "Thứ nhất là các công cụ về an toàn hệ thống như quy định về hạn mức cho vay với khách hàng và một nhóm khách hàng, các quy định về phòng ngừa rủi ro như phòng ngừa lợi ích nhóm, thao túng ngân hàng, việc mở rộng cổ đông và các đổi tượng có liên quan, về giảm tỷ lệ cổ phần tối đa cổ đông và nhóm liên quan được nắm giữ…tôi cho rằng đấy những điểm phòng ngừa rủi ro, củng cố an toàn".

Nhằm tránh như hiện tượng của Ngân hàng SCB, trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm quốc tế Luật các tổ chức tín dụng bổ sung quy đinh yêu cầu các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải xây dựng phương án khắc phục dự kiến trong các trường hợp bị can thiệp sớm.

Quy định này nhằm yêu cầu các ngân hàng thương mại có sẵn các kịch bản cho trường hợp bị can thiệp sớm, theo đó khi tổ chức tín dụng có vấn đề phát sinh thì triển khai ngay các giải pháp cần thiết, đảm bảo tính kịp thời.

Bà Phạm Thị Hồng Yến, Uỷ viên thường trực Uỷ ban kinh tế Quốc hội nhận định: "Việc can thiệp sớm việc kiểm soát đặc biệt, cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng, đây là nội dung quan trọng cũng được xây dựng dựa trên tính tự chịu trách nhiệm cho các tổ chức này, đảm bảo kiểm soát rủi ro cho các tổ chức, ảnh hưởng đến sự an toàn và lành mạnh của cả hệ thống. Quy định các tổ chức tín dụng phải xây dựng phương án khắc phục trong trường hợp can thiệp sớm đảm bảo tổ chức tín dụng được quyền chủ động, xử lý kịp thời".

Một trong những nội dung được quan tâm là quyền thu giữ tài sản bảo đảm và quyền chuyển nhượng tài sản bảo đảm để xử lý nợ xấu. Về xử lý tài sản đảm bảo, các tổ chức tín dụng được quyền chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ tài sản đảm bảo là dự án bất động sản để thu hồi nợ. Quy định này được đánh giá sẽ giúp các ngân hàng có thêm phương án xử lý các dự án lớn với một phần nhỏ trong đó bị vướng pháp lý.

Ông Lê Phan Hoàng Long, Giám đốc điều hành AFA group cho rằng: "Thời điểm này luật sẽ tạo điều kiện tốt hơn, nhanh hơn, nhất là vể xử lý nợ xấu, tài sản đảm bảo, nhất là câu chuyện bất động sản, tài sản đảm bảo chiếm tỷ trọng lớn nhất. Và điểm trong thời gian vừa qua ảnh hưởng đến xã hội, gây tranh cãi rất nhiều là hoạt động các ngân hàng bán bảo hiểm, các ngân hàng có liên kết với các công ty bảo hiểm bán bảo hiểm, một điểm nữa là nếu các tổ chức tín dụng có vấn đề sẽ cho Ngân hàng Nhà nước, các cơ quan can thiệp sớm".

Đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết các quy định sửa đổi, bổ sung tại Luật đảm bảo cơ sở pháp lý rõ ràng, minh bạch cho hoạt động của tổ chức tín dụng, xử lý các khó khăn, vướng mắc trong hoạt động của tổ chức tín dụng thời gian qua đồng thời tạo cơ sở để tổ chức tín dụng đổi mới hoạt động đáp ứng yêu cầu của thực tiễn và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Thông tin thị trường chứng khoán

# Phiên 5/2, chỉ số VN-Index tăng 13,51 điểm, lên 1.186,06 điểm. Đáng chú ý, chỉ số VN30-Index tăng tới 22,6 điểm.

# Sự trở lại mạnh mẽ của cổ phiếu ngân hàng giúp các chỉ số tăng mạnh. Rực rỡ nhất là CTG tăng kịch trần, kế đến là ACB, MBB, VIB, TCB, TPB…

# Cổ phiếu các nhóm ngành khác đa phần phân hóa với biên độ khá hẹp, như: chứng khoán, bất động sản, sản xuất. Cổ phiếu các ngành năng lượng, hàng không và bán lẻ đa số biến động dưới 1%.

# Toàn sàn HoSE có 270 mã tăng giá, 72 mã đứng giá tham chiếu và 212 mã giảm giá. Thanh khoản khớp lệnh ở mức khá, đạt 16.976 tỷ đồng./.

Thông tin trong nước

# Theo Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng, năm 2024 phải xác định đầu tư công là ưu tiên hàng đầu để nhất quán trong công tác điều hành. 

# Trong khi đó, theo UBND TPHCM, nguyên nhân giải ngân chậm vốn ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài là Thành phố vừa phải tuân thủ các quy trình thủ tục trong nước, vừa phải tuân thủ các quy định và yêu cầu của nhà tài trợ. 

# Liên quan đến Thông tư 22/2023, mặc dù NHNN khẳng định không cấm "cho vay mua nhà hình thành trong tương lai" nhưng Hiệp hội BĐS TPHCM (HoREA) cho rằng quy định mập mờ, không chuẩn xác cần phải sửa đổi, bổ sung.

Còn theo Hội Môi giới BĐS VN, bước sang năm 2024, giá nhà ở thị trường sơ cấp đang vẫn ở ngưỡng rất cao, nên người mua nhà hoàn toàn có thể ưu tiên lựa chọn thị trường thứ cấp.

# Trong khi đó, giá vàng phiên đầu tuần đang quay đầu giảm: Cụ thể, vàng SJC hôm nay được giao dịch ở mức 75,8-78,1 triệu đồng/lượng mua vào - bán ra.

Với mức giá này, nhà đầu tư đã lỗ 1 triệu đồng trong 1 tuần, trong khi vàng nhẫn vẫn ổn định so với hôm qua,  ở mức 65,5 triệu đồng/lượng.

# Đáng chú ý, trong khi sức mua các mặt hàng online tiếp tục tăng, thì ngược lại các mặt hàng xa xỉ lại tiêu thụ rất chậm:

Cụ thể, với số lượng hàng hoá bán ra trên Amazon liên tục tăng qua các năm, đơn vị này cho rằng, loại hình TMĐT ‘doanh nghiệp với khách hàng’ sẽ trở thành ngành xuất khẩu lớn thứ 5 tại Việt Nam trong 5 năm tới. 

# Còn thống kê trong năm 2023 và cả đầu năm 2024, do lượng xe bán ra của nhiều hãng sụt giảm mạnh khiến các đại lý phân phối ôtô cũng ghi nhận doanh thu và lợi nhuận tiếp tục lao dốc.