Đã đến lúc sửa Nghị định 24 để vàng SJC hết "một mình một chợ" (Phần 1)

Trong khi đó, tình trạng chênh lệch lớn giữa giá vàng SJC và thế giới vẫn tiếp diễn khiến vô số nhà đầu tư “than thở” vì vàng. Những diễn biến này khiến nhiều người lại đặc biệt chú ý tới định hướng sửa đổi Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng và khả năng xóa bỏ độc quyền vàng miếng.

Tròn 1 tuần sau ngày vía Thần tài, giá vàng trong nước chứng kiến sự biến động không ngừng.

Thực tế đây không phải lần đầu tiên, giá vàng trong nước liên tục “ nhảy múa” trong một thời gian ngắn mà từ giữa tháng 8 năm ngoái, giá vàng miếng SJC bắt đầu loạn nhịp, với những bước tăng nhanh và mạnh và liên tiếp lập đỉnh cao nhất từ trước đến nay, lên tới 80 triệu đồng/ lượng bán ra.

Thậm chí, giá vàng trong nước có khi tăng nhanh hơn hoặc ngược chiều tăng giảm so với giá vàng thế giới. Có thể nói, giá vàng SJC hiện diễn biến theo kiểu “một mình một chợ”:

"Mình thấy là gần 1 năm trở lại đây giá vàng liên tục có những biến động, thậm chí là tăng ở mức chưa từng có".

"Vàng là một trong những dòng sản phẩm tài chính và tích trữ. Tuy nhiên, thị trường vàng trong 1 năm qua là tăng khá nhanh và bất ngờ. Trong khi đó giá vàng dự đoán sẽ còn tiếp tục tăng lên". 

Cũng theo nhận định của chuyên gia tài chính ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu điểm bất hợp lý nhất của thị trường vàng hiện nay là chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới . Có thời điểm, giá vàng SJC cao hơn giá vàng thế giới lên tới hơn 19 triệu đồng/lượng.

Đề cập đến nguyên nhân, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu nêu ý kiến: "Hiện nay, giá vàng trong nước cao hơn nhiều so với giá vàng thế giới. Và ở trong nước, giá mua vào vẫn cao hơn so với giá bán ra. Và thị trường vàng không liên thông so với thế giới để mà điều chỉnh. Nhiều năm qua, NHNN không còn cấp hạn ngạch dập vàng miếng SJC.  Có lẽ nên cho phép một số nhà kinh doanh vàng được nhập khẩu vàng thế giới, để giá vàng có thể liên thông với thế giới".

Nhìn lại thời điểm hơn 10 năm trước, vàng được coi như một trong những phương tiện thanh toán được ưa chuộng, nhiều giao dịch giá trị lớn được quy thành vàng khiến các cơ quan quản lý lo ngại tình trạng "vàng hóa nền kinh tế".

Do đó, Nghị định 24 ra đời đã phát huy hiệu quả tốt, đem lại trật tự và sự ổn định thị trường vàng như chia sẻ của ông Đinh Nho Bảng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA): "Nghị định 24 ra đời đã phù hợp, và có tác dụng rất tốt, ổn định lại thị trường vàng và kiểm soát tốt việc sản xuất kinh doanh vàng miếng. Thứ 2, về mặt chủ trương thì khuyến khích sản xuất trang sức mỹ nghệ…"

Tuy nhiên,  diễn biến thị trường vàng hiện nay với kiểu “một mình một chợ”  đã đặt ra yêu cầu cần thiết phải sửa đổi nghị định này để phù hợp hơn với thực tế theo hướng tránh “tiền tệ hóa” vàng SJC.

Chỉ ra một số bất cập, luật sư Phạm Thành Tài, Công ty Luật Phạm Danh cho biết: "Sau 10 năm triển khai Nghị định 24 thì hiện bối cảnh nền kinh tế nhiều thay đổi. Một số quy định của Nghị định 24 trở nên bất cập, cần xem xet đánh giá cho phù hợp tình hình kinh tế mới . Các cơ quan có thẩm quyền cần nghiên cứu, đưa vào nội dung phù hợp từ đó tạo ra sự cạnh tranh với vàng SJC hiện nay, từ đó giảm giá vàng, phù hợp hơn với giá vàng thế giới".

Đồng quan điểm, GS. TS. Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội phân tích, cho rằng,  nguyên nhân khiến giá vàng trong nước “một mình một chợ” là do tình trạng độc quyền sản xuất vàng miếng, độc quyền trong quản lý xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng.

Thực tế những năm qua, hầu như Nhà nước lấy một thương hiệu vàng SJC là thương hiệu vàng quốc gia. Mặc dù SJC và các vàng miếng khác có thể cùng chất lượng như nhau, nhưng đây là vàng thương hiệu quốc gia nên đương nhiên được tin cậy, tích lũy đảm bảo an toàn nhất nên người dân đều mong muốn mua, tích lũy, sở hữu. Song khi cung không có mà cầu có thực sẽ dẫn đến tình trạng mất cân đối cung cầu và giá vàng sẽ tăng:

"Rất cần có sự thay đổi về phương thức quản lý, sửa đổi Nghị định số 24, không nhất thiết phải độc quyền Nhà nước về một thương hiệu vàng. Có thể cho nhiều doanh nghiệp tham gia vào quá trình sản xuất vàng miếng để đáp ứng nhu cầu của người dân, nguồn cung được tự do được cạnh tranh bình đẳng thì sẽ không còn tình trạng kham hiếm nữa. Cùng với đó cần có liên thông giữa thị trường trong nước và quốc tế".

Và trong Chỉ thị 06 ngày 15/2 vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu Ngân hàng Nhà nước khẩn trương tổng kết Nghị định số 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Cùng với đó, đề xuất giải pháp quản lý hiệu quả thị trường vàng trong tình hình mới và phải hoàn thành trong quý I năm nay.

Ngay sau đó, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cũng có văn bản chỉ đạo NHNN nhanh chóng tổng kết Nghị định 24, báo cáo kết quả thanh tra thị trường vàng trong tháng 2, không để giá vàng trong nước chênh lệch quá cao so giá vàng thế giới.

Vậy cần sửa đổi Nghị định 24 như thế nào để đảm bảo thị trường vàng phát triển ổn định và bền vững? Nội dung này sẽ được chúng tôi tiếp tục đề cập trong CDTT chiều mai (27/2).

Thông tin trong nước 

# Bộ Xây dựng vừa chỉ ra nhiều thành phố trọng điểm như TP HCM, Hà Nội chưa đạt được 20% mục tiêu phát triển nhà ở xã hội đến năm 2025.

# Và mới đây, Bộ Xây dựng vừa có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc tổ chức xác định và công bố giá xây dựng trên địa bàn đảm bảo phù hợp với giá thị trường, đúng quy định của pháp luật. 

# Trong khi đó, báo cáo tài chính mới đây của một số ngân hàng thương mại thể hiện việc tăng tỷ trọng cho vay lĩnh vực bất động sản. Đáng chú ý, có những ngân hàng mức tăng rất cao.

Tuy vậy, trên thực tế doanh nghiệp và chuyên gia lĩnh vực bất động sản đều đánh giá việc tiếp cận nguồn tín dụng này còn hạn chế. 

# Đáng chú ý, theo Hội Môi giới bất động sản (VARs), hiện nay, nhiều chủ đầu tư trục lợi, mượn nhãn dự án bất động sản xanh để quảng bá sản phẩm.

# Sau khi tăng mạnh trong tháng 1/2024, kim ngạch xuất khẩu rau quả tháng 2/2024 bất ngờ giảm tới 41,5% so với tháng 1 và giảm 11% so với cùng kỳ năm 2023.

Tuy nhiên, doanh nghiệp và chuyên gia ngành rau quả cho rằng, XK rau quả vẫn là điểm sáng và có nhiều dư địa để hướng tới kim ngạch XK 6-7 tỷ USD trong năm 2024. 

# Và sau đợt tăng giá trở lại hồi cuối tuần trước, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam bất ngờ giảm mạnh, xuống mức thấp hơn giá gạo của Thái Lan và Pakistan. 

# Còn thống kê sau đây cho thấy, do kinh tế khó khăn, người dân vẫn còn “dè dặt” trong việc mua sắm:

Cụ thể, Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Đông Nam Á (AAF) chỉ ra rằng, Việt Nam là nước có doanh số ô tô giảm mạnh nhất khu vực trong năm qua.

# Theo số liệu công bố đợt cuối tháng 2-2024 của hãng phân tích thị trường Canalys, khu vực Đông Nam Á đã tiêu thụ 23,8 triệu điện thoại thông minh các loại trong quý cuối năm 2023.

Con số này tuy đã tăng trưởng 4% so với cùng kỳ năm trước đó nhưng riêng thị trường Việt Nam được đánh giá là đang phục hồi chậm hơn dự báo.