Chung tay mở “nút thắt” cho thị trường lao động

Mở “nút thắt” cho thị trường lao động trong bối cảnh suy thoái kinh tế toàn cầu là không đơn giản, đòi hòi các ban, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ.

Cư dân đô thị phập phồng lo mất việc

Những năm qua, giải quyết việc làm là một trong những mục tiêu hàng đầu luôn được Đảng, Nhà nước chú trọng trong quá trình phát triển và đảm bảo an sinh xã hội. Chính phủ đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách tạo điều kiện cho doanh nghiệp ổn định sản xuất, cũng như hỗ trợ tạo việc làm như:

Chính sách tín dụng ưu đãi tạo việc làm qua Quỹ quốc gia về việc làm, Ngân hàng Chính sách xã hội; tư vấn, định hướng nghề nghiệp, giới thiệu qua hệ thống trung tâm dịch vụ việc làm; từ đó ổn định, phát triển thị trường lao động hiệu quả, bền vững và chăm lo đời sống người dân.

Tuy nhiên, Việt Nam không thể tránh khỏi những khó khăn chung của nền kinh tế thế giới sau đại dịch, căng thẳng địa chính trị Nga - Ucraina và một phần tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 khiến nhiều việc làm cũ được thay thế bằng robot, trí tuệ nhân tạo.

Tình trạng cắt giảm đơn hàng gây ảnh hưởng lớn không chỉ lĩnh vực sản xuất, kinh doanh mà còn ở nhiều lĩnh vực khác như BHXH. Những tháng đầu năm, số lượt rút BHXH một lần tiếp tục gia tăng, có thể gây áp lực sau này về an sinh xã hội.

Thiếu việc, giãn việc, nghỉ việc, thậm chí nhiều doanh nghiệp nợ đọng BHXH khiến một bộ phận công nhân vô cùng khó khăn dù đã xoay xở đủ nghề.

Đáng nói, phần đông họ ở độ tuổi thanh niên, là trụ cột gia đình, dễ bị tổn thương do mất đi cơ sở kinh tế cần thiết để ổn định cuộc sống cho bản thân và cả những người phụ thuộc. Tình trạng này kéo dài có thể là gánh nặng lớn về an sinh, dễ dẫn đến gia tăng tệ nạn xã hội.

Từ cả phía các ban, ngành, địa phương và bản thân người lao động đều đã có nhiều nỗ lực, song để thị trường lao động vượt qua khó khăn sẽ cần nhiều giải pháp đồng bộ, từ tạo mới và duy trì việc làm, cho đến ban hành thêm các gói hỗ trợ trực tiếp cho người lao động.

Đầu tiên cần quán triệt triển khai hiệu quả chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động, với các chương trình kích cầu nội địa, hỗ trợ xúc tiến thương mại để tìm kiếm, khai thác thị trường mới, đơn hàng mới cho doanh nghiệp.

Đây được đánh giá là giải pháp quan trọng và bền vững nhất, bởi tăng cường “sức khỏe” cho doanh nghiệp là tăng cơ hội cho doanh nghiệp tạo ra nhiều công ăn việc làm, đồng thời tăng đào tạo năng lực cho người lao động để tiếp cận các cơ hội việc làm.

Nhiều đại biểu đề nghị Chính phủ rà soát để có đánh giá chính xác về số doanh nghiệp rời khỏi thị trường ở các loại hình doanh nghiệp nào, ở lĩnh vực nào là chủ yếu, từ đó có giải pháp hỗ trợ, giảm thiểu tình trạng doanh nghiệp phải rời khỏi thị trường. Các giải pháp cần phù hợp, triển khai thực hiện hiệu quả, góp phần ổn định việc làm cho người lao động.

Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy các ngành sản xuất đồ uống, lương thực thực phẩm và các ngành phục vụ tiêu dùng nội địa vẫn tăng trưởng trong bối cảnh dệt may, da giày đi xuống. Tuy các cơ sở tuyển dụng ít hơn nhưng quy mô những doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nước rất lớn, nên trước mắt sẽ giải quyết được nhiều việc làm cho người lao động mất việc.

Cùng với đó, cần đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao; sắp xếp, tổ chức nâng cao chất lượng đầu vào của các cơ sở đào tạo, chất lượng đào tạo của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; tiếp tục thực hiện tốt chính sách hỗ trợ đào tạo, đào tạo lại cho người lao động.

Đặc biệt cần quan tâm nhóm lao động trên 40 tuổi, năng suất thấp, khi cắt giảm thì người sử dụng lao động sẽ nhắm vào đối tượng này, do đó cần chủ động đào tạo từ sớm, từ xa để họ có thể bố trí việc mới khi bị chuyển việc hoặc thất nghiệp.

Về chính sách BHXH, hạn chế tình trạng rút BHXH một lần, cần các giải pháp tổng thể từ ngắn hạn đến dài hạn. Trước mắt tiếp tục tuyên truyền, vận động để người lao động hiểu rõ về những thiệt thòi nếu rút BHXH một lần. Xa hơn là sửa đổi Luật BHXH theo hướng gia tăng quyền lợi, giảm nhận trợ cấp một lần để giữ lao động ở lại hệ thống.

Bên cạnh đó là những gói hỗ trợ kịp thời của doanh nghiệp, chính quyền các cấp đối với người lao động. Thời kỳ còn ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19, chúng ta đã có những ATM gạo, các túi an sinh rất hiệu quả.

Nhưng đến nay, khi người lao động gặp nhiều khó khăn lại chưa có nhiều hoạt động tương tự. Chính vì vậy, sự quan tâm, thăm hỏi, động viên kịp thời sẽ giúp người lao động phần nào an tâm vượt qua khó khăn trước mắt và nỗ lực tìm kiếm công việc phù hợp./.