Chẳng lẽ "bất lực" trước nạn quảng cáo trái phép

Mặc dù, các cơ quan chức năng đã nhiều lần ra quân xử lý nhưng đến nay kết quả vẫn chưa đạt được như kỳ vọng, các hành vi quảng cáo trái phép ngày càng biến tướng và tràn lan hơn gây bức xúc trong dư luận.

Chẳng lẽ “bất lực” trước “thảm họa đô thị”? Vì sao tình trạng này liên tục tái diễn? Và đâu là giải pháp căn cơ để xử lý tận gốc?

Tại TP.HCM, những tờ quảng cáo, rao vặt, được dán chi chít ở khắp các “hang cùng ngõ hẻm” từ các trụ điện, cột đèn chiếu sáng, trạm xe buýt cho đến các cây xanh, bờ tường nhà dân...

Nội dung của những mẫu rao vặt, quảng cáo không đơn thuần chỉ là những lời chào mời các dịch vụ thuê nhà, bán đất, thông hút hầm cầu mà còn liên quan các hoạt động cho vay tài chính, tín dụng đen, lừa đảo “việc nhẹ lương cao” hay kêu gọi đầu tư tiền ảo...

Mặc dù, TP.HCM đã không ít lần ra quân “dẹp loạn” quảng cáo trái phép nhưng cũng chỉ như "bắt cóc bỏ đĩa", hành vi này vẫn tái diễn, len lõi vào mọi ngóc ngách đời sống của cư dân đô thị.

Và mới đây nhất, khoảng 70 chiếc ghế đá trong khu đô thị Đại học Quốc gia TP.HCM bị xịt sơn quảng cáo các trang web cờ bạc, cá độ bóng đá. Nạn quảng cáo trái phép tràn lan, kéo dài trong suốt thời gian qua khiến nhiều người dân vô cùng bức xúc.

"Quảng cáo dán tràn lan như này thì không được đẹp lắm, nhìn rất lộn xộn và làm mất mỹ quan đô thị".

"Tường nhà thì mới sơn sửa xong là vài ba hôm là quảng cáo vay nợ dán đầy. Mới gỡ hôm nay thì sáng mai lại bị dán tiếp. Nói chung là bất lực trước tình trạng quảng cáo dán bừa bãi như này".

"Cột điện, ghế đá để người ta ngồi chơi mà xịt sơn lên là không được. Một số người dân có biểu hiện máu cờ bạc, ham mê bóng đá, chẳng may sa đà vào đó, sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến kinh tế gia đình của họ".

Theo Luật Sư Nguyễn Văn Hậu (Phó chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM), hành vi quảng cáo thiếu thẩm mỹ, làm ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị, trật tự an toàn giao thông, an toàn xã hội là hành vi vi phạm pháp luật và sẽ bị xử lý theo quy định

“Về pháp luật, chính phủ ban hành nghị định 38 ngày 29/03/2021 quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực văn hóa quảng cáo. Thì đối với hành vi quảng cáo hàng hóa cấm kinh doanh hoặc là những hàng hóa dịch vụ cấm kinh doanh trong đó có việc cho vay nặng lãi, tín dụng đen, cá độ thì mức phạt từ 70 triệu đến 100 triệu đồng.

Ngoài ra, phạt từ 1-2 triệu đồng đối với những hành vi treo hoặc đặt dán vẽ các sản phẩm quảng cáo trên các trụ điện, cột tín hiệu giao thông, cây xanh công cộng. Mức phạt đối với tổ chức cũng tăng gấp đôi so với cá nhân. Đồng thời buộc cá nhân phải tháo dở, tháo gỡ xóa các quảng cáo vi phạm”.

Ở góc độ cơ quan quản lý, Thượng tá Lê Mạnh Hà, Phó trưởng Phòng Tham mưu Công an TP.HCM nhận định: hành vi quảng cáo trái phép không chỉ làm mất mỹ quan đô thị, ảnh hưởng đến nếp sống văn hóa, văn minh đô thị.

Đặc biệt, các nội dung quảng cáo liên quan đến hoạt động cho vay tài chính là 1 trong những phương thức thủ đoạn của đối tượng phạm tội tín dụng đen sử dụng để tiếp cận người dân làm ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự của nhân dân.

Trước thực trạng này, thời gian qua Ban Chỉ đạo 138 cấp xã đã tổ chức gần 300 đợt ra quân, huy động hơn 27.000 người tham gia bóc xóa các sản phẩm quảng cáo sai quy định góp phần đảm bảo trật tự an toàn xã hội, chỉnh trang đô thị trên địa bàn TP. Thượng tá Lê Mạnh Hà cho biết:

“Qua hơn 1 tháng triển khai thực hiện (từ ngày 6/5/2023 đến nay), lực lượng chức năng đã xử phạt vi phạm hành chính 43 trường hợp dán quảng cáo trái phép.

Từ thông tin trên tờ rơi quảng cáo, Công an các địa phương đã lên danh sách 367 số điện thoại liên quan cho vay tài chính với gần 50 đối tượng nghi vấn hoạt động cho vay tín dụng đen để xác minh.

Công an TP đã khởi tố 6 vụ/32 bị can (1 vụ, 3 bị can về hành vi cố ý làm hư hỏng tài sản; 4 vụ/18 bị can cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự)”.

Mặc dù, cơ quan chức năng đã rất nỗ lực xử lý vi phạm nhưng tình trạng “ngập” quảng cáo rác ở TP.HCM vẫn tái diễn trong nhiều năm qua.

Phân tích về thực trạng này, dưới góc độ chuyên gia tâm lý tội phạm, TS Đoàn Văn Báu, Trường Đại học An ninh nhân dân cho rằng: có 3 loại đối tượng trong việc thực hiện hành vi quảng cáo trái phép đó là người đi thuê người khác vẽ dán quảng cáo; đối tượng trung gian làm dịch vụ in ấn quảng cáo và người trực tiếp thực hiện hành vi vẽ dán quảng cáo trái phép.

Việc xử lý các đối tượng trên mặc dù đã có chế tài nhưng mức xử phạt hành chính chưa đủ sức răn đe nên các đối tượng vẫn tiếp tục thực hiện hành vi

“Họ có đủ mọi thủ đoạn để đối phó với cơ quan chức năng và hiện mức xử phạt chỉ là xử lý hành chính. Chính vì chế tài xử lý chưa đủ mạnh nên vì lợi nhuận vì thu nhập vì công ăn việc làm những người này vẫn tiếp tục thực hiện hành vi trái pháp luật. Đây chính là động cơ của các đối tượng này”.

Còn theo luật sư Nguyễn Văn Hậu, quảng cáo trái phép tái diễn thường xuyên là do lực lượng tuần tra kiểm soát ở các địa phương còn mỏng so với đội ngũ của các cá nhân tổ chức vi phạm.

Để ngăn chặn và xử lý tận gốc vấn nạn này, cần có sự vào cuộc quyết liệt và cầu thị hơn nữa của các đơn vị liên quan. Song song đó là tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân

“Trước tiên, phải gia tăng lực lượng tuần tra kiểm soát cũng như cơ sở giám sát công cộng để nhanh chóng phát hiện hành vi vi phạm.

Đồng thời cần phải quyết liệt tìm ra những tổ chức chủ mưu bằng cách lần theo các số điện thoại, lời khai của người vi phạm. Ngoài ra người dân địa phương nên phối hợp với các cơ quan chức năng trong việc truy xuất từ camera an ninh, camera công sở, nhà dân để giúp việc tìm ra người dán dễ dàng hơn.

Từ đó, có phương án xử lý từ phạt tiền đến bắt phải đi khắc phục hậu quả và lao động công ích. Bên cạnh đó, cần  tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân để họ chấp hành nghiêm quy định của pháp luật về quảng cáo”.

Dẹp nạn quảng cáo, rao vặt lộn xộn gây mất mỹ quan không hẳn là chuyện mới nhưng cần có những giải pháp quyết liệt; trong đó việc sắp xếp quy hoạch cụ thể biển quảng cáo ngoài trời là hết sức cần thiết.

Góc nhìn của VOV Giao thông: Tái diễn quảng cáo trái phép: Cần mạnh tay hơn.

Theo quy định của Luật Quảng cáo đã quy định chi tiết về việc đặt biển quảng cáo, băng-rôn, treo pa-nô... phải tuân thủ những quy định về địa điểm, về bảo vệ di tích, công trình lịch sử, văn hóa; không vi phạm quy định, ranh giới hành lang an toàn giao thông, đê điều, lưới điện quốc gia; không che khuất đèn tín hiệu giao thông, bảng chỉ dẫn; tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật.

Nhưng trên thực tế, lâu nay rất nhiều doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân không tuân thủ đúng các quy định về kích thước, vị trí, giấy phép nhưng việc xử lý lại rất hạn chế.

Hiện nay, không khó để thấy những thông tin quảng cáo, rao vặt trên các cột điện, biển báo, cây xanh, tường nhà, cổng cơ quan, trường học, ngã tư, ngõ hẻm… miễn nơi đâu có dân cư thì “rác” quảng cáo mang tên “hút hầm vệ sinh, khoan cắt bê tông, cho vay, cho thuê, tuyển dụng” lại xuất hiện nhan nhãn trong tầm mắt, thậm chí chồng chéo lên nhau.

Đáng nói là nạn sơn, vẽ bậy quảng cáo mang tính chất “tín dụng đen”, cá độ, gây phản cảm và mất mỹ quan đô thị. Dù lực lượng chức năng, gần đây nhất là lực lượng Cảnh sát giao thông phối hợp đoàn thanh niên các địa bàn ra quân dẹp nạn quảng cáo trái phép nhưng tình trạng lại tái diễn ngày càng nhiều.

Bởi kiểu quảng cáo không phép này vừa siêu rẻ, siêu nhanh lại không phải lo mất thuế phí, tiền thuê chỗ. Trong khi đó, công tác giám sát, xử phạt còn chưa nghiêm, việc tuyên truyền về luật quảng cáo vẫn còn hạn chế.

Đã đến lúc các cấp, các ngành và cộng đồng cần tăng cường việc giám sát chặt chẽ các hoạt động quảng cáo ngoài trời bằng các quy định, quy chuẩn cụ thể.

Trong đó, cơ quan chức năng gồm địa phương, Thanh tra Sở Văn hóa và Thể thao thường xuyên kiểm tra, xử lý quyết liệt để tăng tính răn đe, ngăn chặn kịp thời các vi phạm; đồng thời nâng cao công tác tuyên truyền đến người dân và doanh nghiệp về Luật quảng cáo, nếp sống văn minh để ngăn chặn, đẩy lùi kịp thời các vi phạm.

Chưa kể hành vi vẽ bậy, quảng cáo vi phạm pháp luật cần được xử lý rốt ráo, không khoang nhượng, để tổ chức, cá nhân không dám vi phạm.

Muốn vậy, địa phương phải ban hành được quy hoạch quảng cáo ngoài trời theo hướng văn minh, hiện đại và hiệu quả, tránh để xảy ra tình trạng “mạnh ai nấy làm”.

Việc cấp phép quảng cáo cũng phải công khai, tiền thu từ cho thuê quảng cáo ngoài trời cần được rõ ràng, không mập mờ hoặc dấu hiệu bị trục lợi, gây thất thoát nguồn thu ngân sách; dẫn đến mất sự tin tưởng của người dân.

Đặc biệt, quảng cáo không chỉ hướng đến giá trị kinh tế mà các nội dung quảng cáo cần được kiểm tra chặt chẽ, đảm bảo thuần phong mỹ tục, tiêu chuẩn văn hóa cộng đồng.

Bên cạnh đó, nhà nước nên khuyến khích tổ chức, cá nhân ứng dụng công nghệ mới trong quảng cáo ngoài trời, tạo dựng hình ảnh, âm thanh phù hợp, hiện đại để hạn chế cảnh nhếch nhác, lôi thôi. Nhất là các nội dung quảng cáo có sức lan tỏa, chiều sâu thì cần được phát huy.

Ngoài công tác theo dõi, giám sát, vạch kế hoạch, quy hoạch trong hoạt động quản cáo ngoài trời của ban ngành, địa phương, quan trọng là tổ chức, cá nhân cần tuân thủ các quy định, quy chuẩn về quảng cáo nhằm đưa hoạt động quảng cáo đi vào nề nếp, văn minh, lành mạnh.