Cao điểm 2/9, lần test chính thức đầu tiên cho hiệu quả ETC

Sau một thời gian áp dụng thu phí tự động không dừng trên toàn bộ các tuyến đường cao tốc, ông Hồ Trọng Vinh, Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH 1 thành viên Thu phí tự động (VETC) bày tỏ sự lạc quan về sự hiểu biết của người tham gia giao thông về lộ trình triển khai và lộ trình dán thẻ, lộ trình áp dụng thu phí không dừng đã có sự cải thiện rõ rệt trong 1 tháng qua.

"Qua 1 tháng, tỷ lệ người dùng không nhận biết được hoặc không có thông tin về ETC đã giảm đi rất nhiều. Ngày trước khi mà chưa đi vào áp dụng còn 18-20% nhưng sau 1 tháng chỉ còn 1,5%", ông Hồ Trọng Vinh cho biết. 

Để chuẩn bị cho dịp lễ 2/9, Công ty VETC sẽ phối hợp với các đơn vị vận hành tại trạm đối soát với các số liệu để đảm bảo có những sự điều chỉnh tức thời trong trường hợp xảy ra sự cố.

Thống kê của Công ty thu phí đường cao tốc Hà Nội- Hải Phòng, số lượng xe chưa dán thẻ đi vào đường cao tốc liên tục giảm: tháng 6 trung bình 400 xe/ ngày, đã giảm xuống 241 xe/ngày vào tháng 7 và 116 xe/ngày trong 20 ngày đầu tháng 8. Tỷ lệ phương tiện không đủ tiền trong tài khoản hoặc chưa nạp tiền tháng 7 giảm gần 10% so với tháng 6, tháng 8 giảm gần 50% so với tháng 7.

Tuyến cao tốc Hà Nội- Hải Phòng dự kiến lưu lượng phương tiện tăng cao trong mấy ngày nghỉ, bà Bùi Thu Quỳnh, Phó Giám đốc Công ty thu phí đường cao tốc Hà Nội- Hải Phòng cho biết về những giải pháp đơn vị thực hiện để hạn chế và ứng phó với nguy cơ ùn tắc tại các trạm thu phí.

"Để chuẩn bị cho kỳ nghỉ lễ 2/9, chúng tôi đã có những văn bản yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ tăng cường hơn nữa việc bố trí nhân sự dán thẻ cũng như xử lý những thẻ lỗi, thẻ hỏng trên tuyến đường cao tốc Hà Nội- Hải Phòng. Ngoài ra chúng tôi cũng rà soát máy móc thiết bị và yêu cầu các nhà cung cấp thiết bị rà soát và yêu cầu kĩ thuật trực tại hiện trường", bà Bùi Thu Quỳnh nói.

Bên cạnh đó, để tránh trường hợp bị lỗi ảnh hưởng đến phương tiện phía sau, Công ty thu phí đường cao tốc Hà Nội- Hải Phòng còn lập danh sách những xe bị lỗi nhiều lần hay những xe dán 2 thẻ, liệt kê những vấn đề phát sinh trong quá trình vận hành app cho nhà vận hành dịch vụ và khách hàng…. gửi cho nhà cung cấp dịch vụ có phương án khắc phục.

Về phía đơn vị vận hành đường cao tốc, ông Bùi Đình Tuấn, chủ tịch Hội đồng quản trị  Công ty bảo trì vận hành đường cao tốc Việt Nam  (VEC OM) cho biết, giống như các kỳ nghỉ lễ hàng năm, đơn vị xây dựng phương án, tổ chức phân luồng giao thông, chống ùn tắc tại tất cả các vị trí giao thông trên các tuyến Cầu Giẽ- Ninh Bình, Nội Bài- Lào Cai; phối hợp với các cơ quan chức năng xây dựng phương án, tổ chức ứng trực tại các điểm có nguy cơ xảy ra ùn tắc để có phương án hỗ trợ khách hàng nhanh nhất.

Ông Bùi Đình Tuấn cho biết, việc dự trù các tình huống phát sinh đã được đơn vị tính đến: "Mình chỉ đưa ra được những tình huống phát sinh. Ngoài những làn ETC phải có những làn dự phòng cho việc đấy, tránh trường hợp ùn tắc hoặc trong trường hợp lỗi kĩ thuật xảy ra trong ETC như mất đường truyền thì luôn luôn phải có người ở đấy để hỗ trợ khách hàng".

Theo TS Phan Lê Bình, Giảng viên trường Đại học Việt- Nhật, Nhật Bản mất 15 năm để thực hiện dán thẻ ETC cho 90% phương tiện, trong khi Việt Nam chỉ thực hiện cấp tập trong vài tháng nên việc xảy ra các sự cố trong quá trình triển khai khó tránh khỏi. Dịp lễ 2/9 chắc chắn lượng xe cá nhân sử dụng dịch vụ cao tốc sẽ tăng lên đột biến so với ngày thường- đây là dịp đánh giá tính hiệu quả của hệ thống thu phí không dừng:

"Đây cũng có thể là phép thử việc áp dụng ETC trên đường cao tốc. Cũng có thể là do những trục trặc mà tình trạng ùn ứ tại trạm thu phí có thể vẫn diễn ra. Chính vì vậy, các đơn vị quản lý phải đảm bảo là các thiết bị nhận diện ETC phải thực sự tốt, không có lỗi xảy ra; chuẩn bị thu phí thủ công đề phòng trường hợp, hệ thống ETC vì một lí do nào đó mà không hoạt động tốt", TS Phan Lê Bình lưu ý.

Thực hiện Công điện của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông trong dịp nghỉ Lễ Quốc khánh 2/9/2022, Bộ Giao thông vận tải yêu cầu Tổng cục Đường bộ Việt Nam chỉ đạo các Cục quản lý đường bộ kiểm tra, chỉ đạo các trạm thu phí đường bộ tổ chức phân luồng giao thông hợp lý, kịp thời xử lý, giải tỏa phương tiện, không để xảy ra ùn tắc tại các trạm thu phí; chủ động xả trạm (mở barie) để giải tỏa phương tiện khi xảy ra ùn tắc kéo dài.

Kỳ nghỉ lễ 2/9 năm nay khác hẳn với người tham gia giao thông khi các tuyến cao tốc đều áp dụng công nghệ thu phí không dừng. Đây cũng là phép thử đầu tiên đối sau hơn 1 tháng thực hiện thu phí không dừng trên toàn quốc, cũng là dịp để cac đơn vị vận hành, khai thác cao tốc nhìn nhận rõ vấn đề cần khắc phục, để đưa công nghệ thu phí không dừng trở thành đúng mong muốn của người tham gia giao thông.

Cùng đến với góc nhìn của VOV Giao thông qua bài bình luận: Phép thử của lòng tin

Cho đến thời điểm này, các kịch bản vận hành trạm thu phí trong dịp cao điểm 4 ngày nghỉ lễ 2/9 đã được xây dựng khá kỹ, để đảm bảo những trục trặc của hệ thống thu phí không dừng được giảm thiểu. Các đơn vị vận hành đều đã có kinh nghiệm ứng phó nhất định sau một tháng triển khai, với nhiều dạng tình huống.

Thực tế, chỉ vài tuần bắt buộc thu phí không dừng trên tất cả các cao tốc, tình hình giao thông vào những ngày cuối tuần đã khác hẳn. Không còn cảnh ùn ứ trước trạm, các lực lượng chức năng không còn phải căng mình trên cao tốc hay các tuyến nhánh để phân luồng. Ngoại trừ cao tốc TPHCM – Long Thành – Dầu Dây ở phía Nam, ùn tắc do số làn bị thu hẹp một nửa số làn đường.

Sự quyết liệt của Chính phủ, Bộ GTVT trong chỉ đạo, đôn đốc các đơn vị vận hành, kết hợp với vai trò giám sát của nhân dân được phát huy mức cao, đã tạo chuyển biến thấy rõ.

Tỷ lệ giảm sai số khi vận hành đã sâu hơn rất nhiều so với mức tăng được dự báo của lượng xe đi trên cao tốc vào những ngày nghỉ lễ. Nguy cơ ùn tắc vì thế không quá đáng lo.

Song, sự tin tưởng của người tham gia giao thông được hình thành từ nhiều căn cứ, không chỉ là cách giải quyết với trường hợp có sự cố, mà còn là cách vận hành chuyên nghiệp đến đâu.

Một tháng áp dụng ETC, nhân lực ở các trạm thu phí gần như vẫn được duy trì như trước. Có nghĩa, vẫn cần rất nhiều người để vận hành trạm và xử lý tình huống phát sinh. Dù được giải quyết ngay nếu quá trình đọc thẻ có vấn đề, một nhịp dừng lại trước barie cũng khiến tài xế thấy các trạm vận hành chưa thực sự  trơn tru, chuyên nghiệp.

Các công cụ thanh toán chưa kịp đa dạng hóa như ý tưởng, mới chỉ dừng lại ở đề xuất nâng cấp tài khoản ETC thành ví điện tử.

Phương thức trả sau vẫn đang đợi nghiên cứu quy định, dù số lượng người dùng để có thể áp dụng thì đã đạt được ngay tuần đầu tiên vận hành.

Các số điện thoại đường dây nóng của nhà cung cấp dịch vụ vẫn rất khó liên hệ, khiến khách hàng chờ đợi giải quyết sự cố thanh toán trong băn khoăn.

Việc hủy một tài khoản ETC để mở tài khoản khác vẫn chưa tiện lợi, làm hạn chế quyền lựa chọn của khách hàng và kéo theo các phức tạp, tốn kém trong quá trình giải quyết những khúc mắc “chồng thẻ”, “chồng” tài khoản lên nhau…

Có một may mắn là khi áp dụng ETC trên các cao tốc, các bất cập đã bộc lộ ngay và nhanh chóng, để cơ quan đơn vị liên quan thuận lợi trong việc tập trung xác định các nhóm giải pháp.

Song, với việc thần tốc triển khai ETC theo đúng tiến độ mà Chính phủ đề ra, thì tốc độ khắc phục lỗi cũng phải tương đương, thậm chí hơn thế. Sự khẩn trương của giao thông cao tốc và các tổn thất nặng nề do ùn tắc gây ra không cho phép kéo dài thời gian hoàn thiện hệ thống thu phí không dừng.

Hơn thế nữa, khi ngành hàng không sẽ nghiên cứu áp dụng ETC ở cảng ngay trong tháng 9 tới, và các đô thị cũng lên kế hoạch thu phí vào nội đô trong thời gian không xa, thì việc có một phiên bản chuẩn của đường bộ cao tốc để mở rộng triển khai ra lại càng cấp thiết.

Do vậy, hơn cả một phép thử về hiệu quả của hệ thống ETC trên cao tốc, đợt cao điểm nghỉ lễ 2/9 này còn là phép thử cho những quyết tâm hoàn thiện hệ thống thu phí không dừng, và đưa nó hoạt động đúng như hình dung của người dân khi áp dụng công nghệ vào quản lý vận hành giao thông vận tải.

Đó là một phép thử để đo sự hài lòng và tin tưởng của người dân vào một dịch vụ vì lợi ích của chính họ và lợi ích xã hội.

Người dùng cao tốc tin đến đâu, và làm gì, làm thế nào tiếp theo để họ tin, các câu trả lời sẽ rõ hơn rất nhiều sau phép thử lần này./.