Bao giờ hết ô nhiễm làng nghề?

"Cái khu chỗ đường cánh đồng bao nhiêu năm nay nó cứ đổ rác thải ra cả một đường chỗ trục đại lộ sang nhà vàng đấy. Ở đấy bê bối người ta có giải quyết đâu. Lông gà lông vịt làng nghề vẫn từ xưa đến giờ. Khó thở mùi kinh, lông gà lông vịt nó thối" ông Ngọc nhà ở xóm Đình, làng Triều Khúc than thở về tình trạng ô nhiễm khu vực cụm làng nghề, dù đã cách xa khu dân cư không tránh khỏi ảnh hưởng khi người dân vẫn thường xuyên đi lại trên tuyến đường này.

Chỉ cần một chiếc xe máy chạy qua đủ làm lông gà, lông vịt đổ ngay mặt đường, dày như thảm, bay khắp bốn bề. Những đụn rác từ xưởng tái chế nhựa tràn xuống ruộng, tràn ra lòng đường, rác thải đốt nghi ngút khói.

Ông Nguyễn Huy Thắng trưởng thôn Triều Khúc cho biết, với hàng trăm cơ sở sản xuất thuộc các ngành nghề khác nhau như sơ chế lông vũ, thu mua phế liệu, tái chế nhựa trên địa bàn… không tránh khỏi nhếch nhác rác thải:

"Nói đúng ra không thể nào tránh được vì mật độ dân số quá đông. Quán triệt chỉ đạo thường xuyên nhưng ngầm ngấm không được 100% thì mình cũng phải quản lý được 70%. Bọn tôi giờ làm rắn vất vả quá rồi. Dân thiếu ý thức thì phạt, xử lý luôn."

Cũng trong tình trạng môi trường cải thiện đáng kể khi làng nghề bún Phú Đô đã có khoảng 100/500 hộ sản xuất bún theo hình thức sản xuất tập trung, tối ưu các công đoạn bằng máy móc hiện đại, không còn dùng công nghệ đốt than lạc hậu. Tuy nhiên, thực tế vẫn không đảm bảo đáp ứng tất cả các điều kiện về bảo vệ môi trường tại cơ sở sản xuất theo lời kể của chị Nguyễn Thị Huyền, người dân ngõ 135/186 trong làng Phú Đô:

"Nhà nào vẫn làm nhà đấy, người ta vẫn có bể ngâm gạo vẫn xả nước vẫn có mùi chua, vẫn xả ra cống nhưng giờ máy móc đầy đủ sạch sẽ hơn ngày xưa. Nhà nào sạch rửa ráy xuống cống, có nhà không có ý thức xả thẳng ra ngoài đường, nhoe nhoét, mình ý kiến cũng không ăn thua."

TP Hà Nội đặt chỉ tiêu đến hết năm 2025, 100% cụm công nghiệp, cụm công nghiệp làng nghề có trạm xử lý nước thải, 100% làng nghề được công nhận của Hà Nội đáp ứng các điều kiện về bảo vệ môi trường. Nhưng để đạt được chỉ tiêu vẫn còn khoảng cách xa khi cho tới nay, thành phố mới chuẩn bị đưa vào vận hành một số dự án đầu tư xử lý nước thải làng nghề quy mô lớn.

GS.TS Đặng Kim Chi Chủ tịch Hội đồng Khoa học Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam cho rằng, việc chưa xử lý dứt điểm ô nhiễm làng nghề bởi vẫn chưa giải quyết tận gốc vấn đề:

"Chẳng riêng với làng nghề, những nơi xuất hiện ô nhiễm vẫn không bỏ qua giải pháp tuy kinh điển nhưng cần linh hoạt. Tôi ví dụ như giải pháp quản lý. Trước hết rà soát văn bản chính sách quản lý ở làng nghề thực sự hiệu quả chưa? Hai là quy hoạch chúng ta không thể quy hoạch làng nghề thành cụm công nghiệp được đâu vì dần trở thành khu vực giãn dân. Làng nghề đặc thù tận dụng lao động nông nhàn, cụm công nghiệp ấy cũng có gia đình sống cùng khu vực sản xuất vẫn là ô nhiễm."