Bác sĩ Đinh Hữu Uân: Từ ngoại khoa “rẽ ngang” sức khỏe tâm thần

Bác sĩ Đinh Hữu Uân được nhiều người biết đến là Viện trưởng Viện Sức khoẻ tâm thần Phương Đông, thành viên Hội Tâm thần học Việt Nam và Hiệp hội Tâm thần Mỹ, đồng thời là Phó trưởng bộ môn Tâm thần của khoa Y, Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, nhưng ít ai biết rằng lúc đầu người thầy thuốc này học chuyên ngành ngoại khoa, sau đó “rẽ” sang lĩnh vực sức khỏe tâm thần.

“Lối rẽ” đến với những bệnh nhân rối loạn tâm thần

Xã hội càng phát triển, các bệnh lý về sức khỏe tâm thần càng gia tăng. Thế nhưng lĩnh vực này có ít sinh viên theo đuổi và hiện nhiều bệnh viện sức khỏe tâm thần vẫn đang thiếu bác sĩ. Vậy mà cách đây gần 30 năm, khi đã tốt nghiệp bác sĩ ngoại khoa, Đại học Y Thái Nguyên (khóa 1989-1995), bác sĩ Đinh Hữu Uân quyết định “rẽ ngang”.

“Sau khi tốt nghiệp đại học, tôi về làm việc tại Bệnh viện đa khoa huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh. Tại đây, tôi nhận thấy, những người có bệnh lý sức khỏe tâm thần thường phải chuyển lên bệnh viện chuyên khoa tuyến Trung ương vì bệnh viện tuyến huyện chưa có chuyên khoa tâm thần và cũng không nhiều tỉnh, thành phố có bệnh viện sức khỏe tâm thần. Càng tìm hiểu, tôi càng thấy mình thuộc về lĩnh vực này, giúp chuyên khoa sức khỏe tâm thần có thêm nhân lực để bệnh nhân mắc rối loạn tâm thần được tiếp cận điều trị sớm. Thế là năm 1998, tôi học chuyên khoa Tâm thần tại Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1, sau đó công tác tại bệnh viện này. Những năm 2005-2007, tôi học Thạc sĩ tại Học viện Quân y”- bác sĩ Đinh Hữu Uân cho biết.

Học chuyên khoa tâm thần đã khó, khi hành nghề còn khó khăn hơn. Nếu như những người bị bệnh đau đầu, đau bụng, đau chân, tay…đến bệnh viện khám, bác sĩ có thể dễ dàng nhận biết biểu hiện của bệnh và việc khai thác thông tin tình hình bệnh tật cũng không mấy khó khăn. Nhưng với những bệnh nhân bị rối loạn tâm thần, họ lại không nghĩ mình bị bệnh. Thay vào đó, họ còn nghĩ rằng mình có những khả năng siêu nhiên, thậm chí họ muốn thay đổi thế giới. Gia đình bệnh nhân cũng không muốn tin người thân của mình bị bệnh này.

Khi bệnh nhân mắc các bệnh khác, gia đình sẵn sàng chia sẻ nhưng khi mắc rối nhiễu tâm lý, tâm thần thì nhiều khi gia đình người bệnh không muốn chấp nhận sự thật, khiến bác sĩ gặp khó khăn. Việc thuyết phục người bệnh và gia đình bệnh nhân chấp nhận điều trị là khó khăn lớn cho các bác sĩ chuyên khoa tâm thần. Thế nhưng với tấm lòng vì bệnh nhân, bác sĩ Đinh Hữu Uân đã nghiên cứu tâm lý, tìm ra được phương pháp cá thể hóa (phù hợp đối với từng người bệnh), mang lại hiệu quả điều trị cho hàng triệu lượt bệnh nhân.

Sau hơn 20 năm công tác tại Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1, bác sĩ Uân thành lập Viện Sức khỏe tâm thần Phương Đông (Shop 09, tầng1, toà nhà Park12, khu đô thị Vinhomes Time City Park Hill, Minh Khai, Hai Bà Trưng, Hà Nội) để nghiên cứu sâu hơn về sức khỏe tâm thần và y học cá thể hóa. Đây cũng là đơn vị tiên phong trong việc kết hợp dùng thuốc và liệu pháp tâm lý để điều trị 10 loại rối loạn tâm thần thường gặp.

Chăm sóc tâm hồn cho mình và bệnh nhân

Theo bac sĩ Đinh Hữu Uân, có 3 nguyên nhân dẫn đến rối nhiễu tâm lý, tâm thần. Thứ nhất là nguyên nhân sinh học. Thứ 2 là do sang chấn tâm lý. Thứ 3 là nguyên nhân xã hội. Khi xã hội càng phát triển, các áp lực trong cuộc sống càng nhiều (áp lực công việc, áp lực học hành) và những biến cố trong cuộc đời cũng nhiều hơn. Nếu ai đó không có khả năng chống đỡ lại stress (những rối loạn tâm thần, những căng thẳng trong cuộc sống…) thì bệnh lý tâm thần càng phát triển.

Bác sĩ Đinh Hữu Uân là một trong những người tiên phong áp dụng trị liệu tâm lý để hỗ trợ và cải thiện tình trạng của bệnh nhân rối loạn tâm thần. Theo ông, điều trị tâm lý là một quá trình hỗ trợ tinh thần, trong đó sử dụng các phương pháp khoa học để giúp bệnh nhân thay đổi suy nghĩ, cảm xúc và hành vi theo hướng tích cực hơn. Thay vì chỉ tập trung vào triệu chứng, điều trị tâm lý đi sâu vào nguyên nhân gốc rễ của vấn đề, giúp cá nhân đối phó với các thử thách trong cuộc sống.

“Thực tế tại Viện Sức khỏe tâm thần Phương Đông cho thấy: Kết hợp điều trị bằng thuốc và trị liệu tâm lý mang lại hiệu quả nhanh và bền vững hơn. Thuốc có thể giúp kiểm soát các triệu chứng của rối loạn vấn đề tâm lý, còn trị liệu tâm lý giúp bệnh nhân xử lý nguyên nhân sâu xa của vấn đề. Bởi vì, bệnh nhân tâm thần thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc và phản ứng của mình trước các tình huống căng thẳng. Trị liệu tâm lý trang bị cho họ những kỹ năng cần thiết để đối phó với căng thẳng, giảm thiểu các phản ứng tiêu cực và cải thiện khả năng thích ứng với những thay đổi trong cuộc sống, giúp họ tránh được những hậu quả tiêu cực từ các hành vi bộc phát do bệnh lý gây ra.”- bác sĩ Đinh Hữu Uân chia sẻ.

Mỗi ngày, sau những giờ khám, tư vấn, đưa ra phương án điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân, bác sĩ Uân “chăm sóc tâm hồn” cho mình bằng việc giải trí ngâm thơ và âm nhạc. Những lời hát ru của mẹ trong ký ức và những lần hiệu đính thơ ca giúp cha (Nghệ nhân dân gian Đinh Hữu Nga ở Thủy Nguyên, Hải Phòng) đã khiến bác sĩ Uân đam mê với thi ca lúc nào không biết. Những clip ngâm thơ được vị bác sĩ này chia sẻ trên YouTube và Facebook được nhiều người theo dõi và nhận được những phản hồi tích cực. Niềm đam mê đó đã góp phần giúp ông giảm căng thẳng sau mỗi ngày làm việc và hướng đến những điều trong sáng, nhân văn…

Bay bổng khi ngâm những câu thơ “Mộng bác sĩ một đời áo trắng. Thành lương y hoan hỷ cứu người…”, nhưng bác sĩ Đinh Hữu Uân lại rất nghiêm túc trong công việc. Trong không gian sạch sẽ, ngăn nắp của Viện Sức khỏe tâm thần Phương Đông, thái độ ân cần của thầy thuốc và phương pháp cá thể hóa trong điều trị đã và đang hàng ngày làm lành những chấn thương trong tâm hồn người bệnh./.