Nghe nội dung chi tiết tại đây:
Mới đây, Kênh VOV Giao thông đã đề cập thực tế, hiện nay, còn tới trên 60% tổng chiều dài mạng lưới quốc lộ đã quá thời gian sửa chữa định kỳ. Việc không kịp thời sửa chữa khiến đường sá xuống cấp, mặt đường hỏng hóc và trở thành nguyên nhân gây mất an toàn giao thông.
Trong khi nguồn kinh phí cho việc sửa chữa đường sá bị chậm trễ, trách nhiệm khắc phục, sửa chữa các đoạn hư hỏng cũng như trách nhiệm nếu xảy ra tai nạn, sự cố giao thông chưa được làm rõ thì những tuyến đường chi chít ổ gà, ổ voi đã để lại những hậu quả đau lòng...
>>> 60% chiều dài quốc lộ quá hạn sửa chữa do thiếu vốn: Có nên xem lại cách quản lý vốn bảo trì
Những “ổ gà”, “ổ voi” nơi nạn nhân gặp nạn và tử vong ngày 10/12, trên QL 1A đoạn qua xã Hoà Xuân Đông (Đông Hoà, Phú Yên)
Một vụ tai nạn giao thông chết người vừa xảy ra ngày 10/12 trên Quốc lộ 1A, đoạn qua xã Hòa Xuân Đông, huyện Đông Hòa, tỉnh Phú Yên. Trước đó, nạn nhân đi xe máy đến địa phận thôn Phú Khê, xã Hòa Xuân Đông thì sập một hố sâu ngã xuống đường, tử vong tại chỗ.
Điều đáng nói là, tuyến Quốc lộ 1A, đoạn qua địa phận tỉnh Phú Yên, mới đưa vào sử dụng 3 năm nay, đang trong thời gian bảo hành nhưng đã bị hư hỏng nặng.
Ngày 4/12/2018, Bộ Giao thông vận tải đã có công văn yêu cầu Ban Quản lý Dự án Thăng Long, chủ đầu tư của đoạn tuyến này khẩn trương sửa chữa dứt điểm các hư hỏng, đảm bảo an toàn giao thông. Nhưng đường chưa kịp sửa, tai nạn nghiêm trọng đã xảy ra.
Vậy, ai sẽ người chịu trách nhiệm?
Đại diện cơ quan Quản lý Nhà nước về giao thông trên địa bàn, ông Nguyễn Bá Khải, Phó Giám đốc Sở Giao thông - Vận tải tỉnh Phú Yên khẳng định nguyên nhân gây ra vụ việc là do… nạn nhân tự té ngã:
"Nạn nhân là Nguyễn Quang Tánh, sinh năm 1984, đi xe máy tự té, bị chết tại chỗ. Sở cũng đã có văn bản đề nghị phải sửa chữa tạm thời, lấp các ổ gà. Hiện nay, các xe đi bể bánh, tự gây tai nạn nhiều lắm, người dân cũng than phiền, phải khắc phục bằng cách lấp các ổ gà".
Sở Giao thông - Vận tải tỉnh Phú Yên cho rằng trách nhiệm sửa chữa tuyến đường này thuộc về chủ đầu tư là Ban Quản lý Dự án Thăng Long, và rằng, Sở này đã nhiều lần gửi văn bản nhắc Chủ đầu tư sửa chữa, nhưng tiến độ rất chậm.
Trả lời phóng viên VOV Giao thông, ông Vũ Ngọc Dương, Phó Giám đốc Ban quản lý dự án Thăng Long, Bộ Giao thông Vận tải thừa nhận việc chậm sửa chữa các vị trí hư hỏng trên Quốc lộ 1A đoạn qua tỉnh Phú Yên, nhưng giải thích lý do tại thời tiết.
"Thời tiết ở đây thì cứ ngày nắng, đêm thì mưa, lượng xe chạy qua lớn thì nó lại bật lên. Chờ nắng lên lại chờ khô đường mới làm được, đi vệ sinh đường, khai thông cống rãnh. Đây là vấn đề khó, phải chờ hết mưa hẳn mới tập trung làm được".
Trước những tồn tại, chậm trễ của đơn vị chủ đầu tư dự án mở rộng quốc lộ 1A, đoạn qua tỉnh Phú Yên dẫn đến vụ tai nạn vừa nêu, Ông Lê Đình Thọ, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải chỉ đạo:
"Phê bình là tiến độ chậm, tình hình dù như thế nào vẫn phải đảm bảo an toàn giao thông. Bộ đã chỉ đạo rồi, cần phải tập trung lực lượng để khắc phục. Trước mắt để đảm bảo an toàn giao thông, giải pháp có thể vá bằng nhựa cấp bách vì thời tiết mưa. Những nơi có ổ gà sâu, nguy hiểm, phải có biển báo chỉ dẫn. Trời nắng ráo thì cần tập trung tiến độ làm để hoàn trả mặt đường".
Mặt đường quốc lộ 1 đoạn qua huyện Tuy An xuất hiện nhiều ổ gà. Ảnh: Báo Phú Yên
Trở lại với vấn đề, trong trường hợp đường hỏng mà việc sửa chữa không kịp thời, cũng không có rào chắn hay cảnh báo nguy hiểm, để xảy ra tai nạn giao thông nghiêm trọng cho người dân, thì chủ đầu tư phải chịu trách nhiệm như thế nào?
Luật sư Lê Minh Trường, Giám đốc công ty luật TNHH Minh Khuê khẳng định, rất khó để xác định trách nhiệm phải bồi thường thiệt hại trong trường hợp này. Bởi các quy phạm pháp luật liên quan như Luật dân sự 2005, Luật Giao thông đường bộ năm 2008, hay Thông tư số 37 năm 2018 của Bộ GTVT về Quản lý vận hành khai thác bảo trì đường bộ cũng chỉ rất chung chung, không hề đề cập cụ thể đến chủ thể phải chịu trách nhiệm. Còn người dân, nếu muốn kiện cơ quan chức năng hay chủ đầu tư, thì phải chứng nh được những ổ voi, ổ gà này là nguyên nhân trực tiếp hoặc gián tiếp gây ra tai nạn giao thông, chứ không phải là do bất kỳ yếu tố nào khác liên quan đến tốc độ, hay đi sai làn đường…Nhưng theo LS Lê Minh Trường, đó chỉ là lý thuyết:
"Trên thực tế, việc chứng nh điều này gặp khó khăn do việc giám sát, quản lý các con đường giao thông, đặc biệt các con đường tỉnh lộ, nếu như trong quá trình vận hành rồi việc xảy ra tai nạn giao thông, thì vấn đề gần như đây là một kẽ hở. Điều này cũng khó cho các cơ quan quản lý Nhà nước nếu quy kết trách nhiệm nếu để xảy ra TNGT trên tuyến đường do nhà thầu hoặc các đơn vị thi công".
Và trong khi pháp luật chưa thể xác định trách nhiệm rõ ràng, các bên liên quan cũng chưa ai tự giác nhận trách nhiệm hoặc đổ tại..ông trời, thì người tham gia giao thông cũng chỉ biết kêu trời nếu chẳng may tai nạn xảy ra:
# "Đường xấu như thế, chúng tôi đi đường cũng chả biết kêu ai. Chả biết đơn vị nào chịu trách nhiệm, ông phường thì bảo cái này của bên giao thông, ông giao thông lại bảo bên cầu đường. Nói chung nếu mà có bị người dân thiệt!"
# "Chúng tôi sợ nhất là đổ lỗi, giữa các đơn vị quản lý hay là đơn vị thi công, là 1 vòng tròn luẩn quẩn và người bị thiệt hại trực tiếp và nặng nề nhất chính là người dân".
# "Có nhiều công trình làm rất ẩu, thậm chí không có cảnh báo, không có rào chắn theo quy định, gây tâm lý hoang mang, về nguy cơ có thể xảy ra những vụ tai nạn đáng tiếc!"
Chia sẻ với Kênh VOVGT, PGS Bùi Xuân Cậy – ĐH GTVT cho hay, tại nhiều nơi trên thế giới, các cơ quan quản lý đường giao thông, các đơn vị đầu tư, thi công tuyến đường giao thông sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường cho người dân nếu như không đảm bảo chất lượng mặt đường để xảy ra tai nạn. Hồi tháng 4 năm nay, hội đồng quận Kirklees thuộc hạt West Yorkshire của Anh đã phải bồi thường hơn 5.000 bảng Anh cho một tài xế sau khi người này này bị chấn thương vì “sập” ổ gà.
Khi "nạn nhân tự té"
Đi tìm lời giải cho câu trả lời: ai sẽ phải chịu trách nhiệm cho những tai nạn thương tâm, những cái chết oan uổng của người dân nếu chẳng may sập ổ voi, ổ gà trên đường, cho đến nay, vẫn chỉ có những kết luận rằng, do nạn nhân… tự té ngã. Duới đây là góc nhìn của VOVGT, qua bình luận của Nhà báo Phạm Trung Tuyến.
Người đàn ông bị sụp xe máy xuống hố sâu trên quốc lộ 1 không phải nạn nhân duy nhất trên các con đường không đảm bảo chất lượng. Song, kết luận về những vụ tai nạn đó luôn là “nạn nhân tự té (ngã)”.
Tất nhiên, cái mặt đường thì chẳng bao giờ có lỗi, và không có bất cứ phiên tòa nào xử tội cái mặt đường, nên mọi nạn nhân đều được coi là tự gây nên cái chết của mình.
Quốc lộ 1 đoạn qua huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định. đầy rẫy ổ gà, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn đáng tiếc. Ảnh: Báo Pháp luật
Đường giao thông là một loại sản phẩm đặc biệt. Nó có những tiêu chuẩn kỹ thuật đặc biệt mà trong đó quy định rất chi tiết các yếu tố kỹ thuật nhằm đảm bảo sự an toàn cho người sử dụng.
Vì thế, khi người ta chỉ vì đi trên đường, không bị bất cứ một tác động chủ quan nào mà vẫn tử vong, thì trách nhiệm trước tiên thuộc về đơn vị kiểm định đã không thực hiện đúng vai trò của mình.
Quốc lộ 1A đoạn qua Đông Hòa, Phú Yên, nơi người đàn ông sụp hố mà chết ấy đang trong giai đoạn bảo hành, tức là đã được kiểm định và đưa vào sử dụng. Nhưng những cái hố sâu trên đường không có rào chắn cảnh báo, đơn vị quản lý đoạn đường rõ ràng không thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình.
Nhưng, khi cơ quan điều tra kết luận nguyên nhân là “tự té” thì chẳng ai có lỗi, ngoài nạn nhân. Sẽ không có bất cứ một quyết định khởi tố vụ án nào được phê duyệt khi mà nạn nhân tự gây ra cái chết của mình. Như các vụ tự tử, sẽ không có bất cứ ai phải chịu trách nhiệm, hoặc bị coi là thủ phạm gây ra cái chết của các “nạn nhân tự té”.
Nhưng, người đàn ông chết trên đường 1A đoạn qua Đông Hòa hôm 10/12 có thể tự té được không nếu như những chiếc hố trên đường được cảnh báo hoặc rào chắn cẩn thận? Anh ta có thể tự té được không khi cơ quan kiểm định không chấp nhận cho vận hành những con đường chưa đảm bảo an toàn?
Người đàn ông ấy không mất mạng bởi tự té. Anh ta mất mạng bởi sự thiếu trách nhiệm của các đơn vị kể trên. Vì thế, kết luận điều tra về cái chết của anh ta không thể xác định là tự té, mà phải là tai nạn bởi sử dụng con đường không đảm bảo chất lượng vận hành.
Và thay vì sử dụng cụm từ “nạn nhân tự té” để đóng vụ án, cơ quan điều tra cần phải khởi tố một vụ án với tội danh thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng để bảo vệ công đạo cho người dân.
Hãy cư xử đàng hoàng với số phận của người dân bằng cách không sử dụng cụm từ “nạn nhân tự té” trong trường hợp này. Bởi, khi còn sử dụng cụm từ “tự té” trong những trường hợp tương tự, thì điều đó cũng đồng nghĩa là nạn nhân tự tìm lấy cái chết cho mình.
Và khi đã có thể đổ lỗi cho nạn nhân, người ta vẫn hồn nhiên làm ngơ khi kiểm định những con đường cho dù nó không đủ an toàn cho phương tiện lưu thông.