Xuất phát từ sở thích uống cà phê của các thành viên trong gia đình, chị Trần Hồng Nhiên, ngụ xã Tân Hòa, thành phố Cần Thơ đã mạnh dạn khởi nghiệp với thức uống độc đáo: Cà phê dừa. Sản phẩm hiện đạt OCOP 3 sao. Thừa thắng xong lên, các sản phẩm mang thương hiệu “nhà làm” khác của chị là tắc rim mãng cầu, và tắc, gừng mật ong cũng đạt OCOP 3 sao và được nhiều khách hàng ưa chuộng. Không dừng lại ở việc bán hàng theo cách truyền thống, chị Nhiên mạnh dạn quảng bá sản phẩm của mình trên nền tảng số đưa sản phẩm đến gần hơn với người tiêu dùng. Đây cũng là xu thế chung của nhiều doanh nghiệp, HTX và cơ sở sản xuất tại ĐBSCL hiện nay.
Chị Trần Hồng Nhiên chia sẻ, khi sản phẩm đạt OCOP thì số lượng bán hàng cũng tăng lên, uy tín cho sản phẩm của mình cũng được tăng lên một bậc. Đạt chuẩn không phải là yếu tố để chị tăng giá mà là đạt chuẩn để sản phẩm của mình cho khách hàng tin tưởng hơn, các bạn Affiliate bên mình cũng tự tin bán sản phẩm hơn.
Không riêng chị Nhiên mà đại diện nhiều doanh nghiệp, HTX khác cũng cho biết, khi đạt chứng nhận OCOP, sản phẩm của họ được nâng uy tín lên gấp nhiều lần. Đó là chưa kể thông qua nền tảng số, các chủ thể OCOP còn trực tiếp nhận được ý kiến phản hồi của người tiêu dùng về sản phẩm, từ đó rút kinh nghiệm, đầu tư nâng cao chất lượng sản phẩm và quy cách bán hàng phù hợp với nhu cầu, thị hiếu của thị trường.
HTX Kỳ Như, ở xã Thạnh Hòa, TP Cần Thơ hiện có 51 thành viên, quản lý vùng nguyên liệu khoảng 16ha. Mỗi năm HTX cung ứng ra thị trường hơn 200 tấn cá thát lát thành phẩm và khoảng 300 tấn cá thát lát nguyên liệu. Đến nay, HTX hiện có 14 sản phẩm chủ lực từ cá thát lát.
HTX luôn trú trọng mở rộng thị trường, đa dạng hóa kênh tiêu thụ, thúc đẩy phát triển bền vững cho sản phẩm địa phương. Bước chuyển đổi này tạo bước đệm quan trọng để tăng trưởng doanh số đều đặn qua từng năm. Bà Nguyễn Kim Thùy, Giám đốc HTX Kỳ Như cho biết, nhờ có OCOP sản phẩm bán tăng lên gấp 2-3 lần sản lượng bình thường, cũng nhờ sản phẩm OCOP mà đi lên bền vững cho đến ngày hôm nay. Thời gian qua một năm sản lượng chế biến khoảng 40%, trong sản lượng nguyên liệu khoảng 700 tấn, còn lại cung cấp cho các công ty sơ chế, chế biến cần sản phẩm an toàn.
Cần Thơ có 3 sản phẩm OCOP đạt 5 sao, 239 sản phẩm đạt 4 sao
TP. Cần Thơ hiện có 859 sản phẩm OCOP, trong đó có 3 sản phẩm đạt 5 sao, 239 sản phẩm đạt 4 sao và 617 sản phẩm đạt 3 sao. Thành phố đặt mục tiêu đến cuối năm 2025 có thêm 5 sản phẩm OCOP. Chương trình Mỗi xã một sản phẩm đang trở thành đòn bẩy thúc đẩy kinh tế tại địa phương. Nhiều hợp tác xã đã tận dụng cơ hội này để nâng cao chất lượng, mở rộng thị trường, từng bước đưa nông sản địa phương vươn xa.
Bên cạnh những kết quả đạt được, nhiều doanh nghiệp và hợp tác xã vẫn đang gặp không ít khó khăn trong sản xuất, quảng bá và tiêu thụ sản phẩm. Sản phẩm OCOP của địa phương chưa đa dạng, đa số có quy mô sản xuất nhỏ nên gặp khó khăn về vùng nguyên liệu, khả năng tiếp cận thị trường nên một số sản phẩm OCOP chưa mở rộng thị trường, nhiều chủ thể chưa hiểu rõ và chưa chủ động đăng ký bảo hộ các nhãn hiệu,...
Thực tế từ hành trình phát triển của các chủ thể OCOP cho thấy, nếu muốn nông sản và đặc sản địa phương mở rộng thị trường thì sự đồng hành từ chính sách, khoa học - công nghệ và hoạt động xúc tiến thương mại là hết sức cần thiết.
Ông Hà Vũ Sơn, Giám đốc Sở Công Thương TP.Cần Thơ chia sẻ, trong vấn đề sản xuất, xuất khẩu các doanh nghiệp nên ứng dụng mạnh mẽ chuyển đổi số, công nghệ thông tin. Được sự chỉ đạo của Ban Thường vụ Thành uỷ thì có Ban chỉ đạo về thực hiện nghị quyết 57, hưởng ứng chủ trương của Thành uỷ Cần Thơ các doanh nghiệp phải tích cực chủ động, chuyển đổi ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và các thành tựu để chúng ta giảm chi phí, tăng cạnh tranh và mở rộng thị trường của chúng ta trong thời gian tới.
Có thể thấy, OCOP không chỉ là tấm “giấy thông hành” giúp sản phẩm địa phương khẳng định chất lượng và nâng cao uy tín trên thị trường mà còn là động lực để nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp mạnh dạn đổi mới tư duy, ứng dụng khoa học - công nghệ, mở rộng kênh tiêu thụ hiện đại.
Bảo hộ thương hiệu, nhãn hiệu chưa được quan tâm
Có thể nói, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” hay còn gọi là OCOP, trong những năm qua đã trở thành điểm tựa quan trọng giúp nâng cao giá trị nông sản, mở rộng thị trường và gia tăng thu nhập cho nông dân, hợp tác xã cũng như doanh nghiệp địa phương. Nhiều sản phẩm nông thôn thực sự được “đổi đời” khi đạt chứng nhận OCOP. Bởi dễ dàng tiếp cận thị trường hơn, đồng thời, tạo dựng được niềm tin trong lòng người tiêu dùng. Đây là nh chứng rõ nét cho sự đổi mới tư duy, tinh thần sáng tạo và khát vọng khởi nghiệp mạnh mẽ của bà con vùng ĐBSCL nói riêng và cả nước nói chung.
Tuy nhiên, nhìn thẳng vào thực tế, không ít sản phẩm OCOP vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế. Công tác bảo hộ thương hiệu, nhãn hiệu chưa được quan tâm đúng mức; bao bì, mẫu mã còn đơn điệu; sản phẩm na ná nhau, thiếu đột phá. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, chứng nhận OCOP chỉ là “tấm vé vào cửa”. Điều cốt lõi là phải xây dựng hàng rào pháp lý và công nghệ đủ mạnh để bảo vệ sản phẩm, song song với đó là nguồn vốn, sự quan tâm và hỗ trợ thiết thực từ các ngành chức năng. Có như vậy, sản phẩm OCOP mới thật sự tỏa sáng, không chỉ được “gắn sao” trên giấy tờ mà còn “ghi sao” trong lòng người tiêu dùng.
Một thực tế khác, nhiều cơ sở sản xuất OCOP vẫn hoạt động manh mún, phụ thuộc nguồn nguyên liệu, thiếu liên kết chuỗi. Điều này khiến sản phẩm khó mở rộng quy mô, khó vươn xa. Vì thế, sự đồng hành về mặt chính sách và nguồn lực từ chính quyền địa phương, mặt kỹ thuật của khoa học, kết hợp công nghệ và xúc tiến thương mại từ ngành Công thương là vô cùng cần thiết, để nâng sức bật cho OCOP không chỉ trong ngắn hạn mà còn bền vững lâu dài.
OCOP, vì thế, không chỉ dừng lại ở tấm giấy chứng nhận chất lượng mà phải trở thành bệ phóng chiến lược cho thương hiệu Việt. Khi chính sách, công nghệ và thị trường được kết nối đồng bộ, chúng ta hoàn toàn có quyền tin tưởng rằng, sản phẩm OCOP sẽ chinh phục người tiêu dùng trong nước, từng bước vươn ra thị trường quốc tế, góp phần nâng tầm thương hiệu nông sản Việt Nam.
Đặc biệt, sự kiện Diễn đàn kết nối sản phẩm OCOP vùng ĐBSCL năm 2025, với chủ đề “Liên kết cùng phát triển - An Giang năm 2025”, diễn ra tại An Giang cuối tháng này được kỳ vọng sẽ trở thành cú hích mới. Đây là dịp để các chủ thể OCOP chia sẻ kinh nghiệm, liên kết cùng nhau, tháo gỡ “nút thắt” còn tồn tại, và quan trọng hơn cả là tìm ra hướng đi dài hơi để OCOP thực sự trở thành bệ phóng bền vững cho nông sản Việt.