PV VOV Giao thông đã có cuộc trao đổi với ông Trịnh Bá Ninh, Nguyên Phó tổng biên tập báo Nông nghiệp về vấn đề này:
PV: Hiện nay, Việt Nam có 14 loại nông sản đã được xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc, đem lại doanh thu hàng tỷ USD mỗi năm. Chúng ta vẫn còn 6 mặt hàng truyền thống chưa được chuẩn hóa bằng Nghị định thư xuất khẩu (thanh long, chôm chôm, xoài, vải, nhãn, mít).
Vậy, theo ông, Việt Nam cần làm gì để những mặt hàng này được chuẩn hóa bằng Nghị định thư?
Ông Trịnh Bá Ninh: Từ trước tới nay, Việt Nam vẫn xác định Trung Quốc là một thị trường tiềm năng, thị trường trọng điểm trong xuất khẩu nông sản của Việt Nam.
Thứ nhất là xuất khẩu sang Trung Quốc gần.
Thứ hai nữa là tập quán canh tác và thị hiếu tiêu dùng, hai bên gần như nhau.
Thứ ba là chúng ta tận dụng được cái ưu thế của hoa quả nhiệt đới. Những điều đó là chúng ta hoàn toàn có lợi. Vì thế cho nên liên tục trong những năm gần trở lại đây, xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc năm sau bao giờ cũng cao hơn năm trước.
Một số người cho rằng, Trung Quốc là thị trường dễ tính, còn châu Âu mới là khó tính. Nhưng đó là quan niệm sai. Thị trường Trung Quốc bao giờ cũng rất khắt khe và khó tính. Vì nó liên quan đến sức khỏe, uy tín, thương hiệu quốc gia của họ và liên quan đến đặc trưng của các doanh nghiệp nhập khẩu. Họ phải giữ chữ tín thì mới tồn tại được.
Thị trường Trung Quốc bao giờ cũng đặt yêu cầu về nh bạch về xuất xứ, nguồn gốc, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Đối với những mặt hàng truyền thống mà ta chuẩn bị có Nghị định thư để vào Trung Quốc cần phải thỏa mãn tất cả các yêu cầu của họ đưa ra. An toàn vệ sinh thực phẩm là phải là yếu tố đầu tiên, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng phải dưới mức ngưỡng cho phép. Những điều này đã được quy định rất rõ trong Nghị định thư và quá trình kiểm soát họ theo dõi rất chặt.
Thị trường Trung Quốc là một thị trường rất rộng lớn và sức mua của họ rất tốt, giá cả phù hợp với thị trường của Việt Nam nên nếu đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch được vào thị trường Trung Quốc sẽ rất tốt cho Việt Nam. Vấn đề làm sao chúng ta phải bảo đảm được uy tín với sản phẩm nông sản của chúng ta, đấy mới là một thử thách cho các doanh nghiệp.
PV: Trong bối cảnh hiện nay, nhiều quốc gia đã thay đổi chính sách thuế quan đối với hàng hóa của Việt Nam. Các doanh nghiệp Việt Nam cần có chiến lược, kế hoạch như thế nào đối với xuất khẩu hàng hóa, nhất là nông sản, sang thị trường Trung Quốc để tăng thị phần?
Ông Trịnh Bá Ninh: Vấn đề quan trọng nhất là chúng ta nh bạch, cởi mở thôi. Mới đây nhất, bên phía hải quan Trung Quốc đã sang và kiểm tra thử các vườn sầu riêng ở Lâm Đồng. Và họ rất hài lòng. Một quy trình sản xuất rất rõ ràng, nhật ký sản xuất rõ ràng, có ghi chép một cách rất chi tiết quy trình, các nhà sơ chế, cấp mã vùng trồng một cách rất đầy đủ và chi tiết. Do đó, họ cảm thấy rất yên tâm.
Chúng ta đã mở cửa thì chúng ta phải cởi mở với họ trong việc kiểm tra và nếu tiêu chuẩn nào chưa đáp ứng thì mình phải chủ động điều chỉnh để bảo đảm đúng yêu cầu của họ. Nhưng vấn đề là các doanh nghiệp, hợp tác xã phải duy trì ổn định, tránh để tình trạng, đoàn kiểm tra của họ đến thì làm cẩn thận, sau đó lại lơ là. Điều đó có thể khiến người ta mất niềm tin và khi mất niềm tin, họ lập tức siết rất là chặt quy trình kiểm soát.
Sắp tới, Việt Nam sẽ có thêm rất nhiều mặt hàng nữa về nông sản của chúng ta vào Trung Quốc. Nông sản chúng ta cực kỳ phong phú, nhưng chúng ta phải thỏa mãn các điều kiện của họ thì lúc đó chúng ta mới hy vọng có thể chiếm lĩnh thị trường Trung Quốc, ít nhất là với các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á này.
Quá trình đi tìm thị trường và để thị trường chấp nhận thông thường mất 3 - 5 năm, trong khi chúng ta có thị trường Trung Quốc ngay đây, vậy thì chúng ta phải tận dụng hết lợi thế đó để xuất khẩu hàng hóa vào thị trườngTrung Quốc. Chứ còn nếu chúng ta khai mở thị trường mới, Nhật Bản, hay Hàn Quốc, hay là Trung Đông hay là một số thị trường Châu Âu khác, thời gian mất 3 - 5 năm, may ra chúng ta mới có thể đi vào được. Mà trong khi Trung Quốc ở gần chúng ta đây, thì đó là cơ hội hoàn toàn có lợi cho doanh nghiệp Việt Nam.
PV: Vâng, xin cảm ơn ông!