Dự thảo Nghị định về phát triển và quản lý chợ do Bộ Công thương soạn thảo có 6 chương, 47 Điều, gồm: những quy định chung; Đầu tư xây dựng chợ; Tổ chức quản lý chợ và hoạt động kinh doanh tại chợ; Quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng chợ do nhà nước đầu tư hoặc hỗ trợ đầu tư.
Về tổ chức quản lý chợ và hoạt động kinh doanh tại chợ, dự thảo Nghị định về quản lý và phát triển chợ quy định về trách nhiệm, quyền hạn, nghĩa vụ của Ban quản lý chợ (đối với chợ có nguồn vốn nhà nước) và doanh nghiệp, hợp tác xã (đối với chợ có nguồn gốc tư nhân)); nội quy chợ; quản lý điểm kinh doanh…
Về cơ bản, Dự thảo Nghị định tiếp tục kế thừa các quy định của Nghị định số 02/2003/NĐ-CP và Nghị định số 114/2009/NĐ-CP. Tuy nhiên, bổ sung quy định về trách nhiệm của các tổ chức quản lý chợ trong việc thực hiện các quy định về phòng, chống các bệnh truyền nhiễm và quy định liên quan đến thời hạn sử dụng hoặc thuê điểm kinh doanh tại chợ phải được thể hiện trong hợp đồng giữa các bên.
Về nội dung quản lý nhà nước về chợ, Điều 43, bổ sung trách nhiệm về: phân cấp quản lý chợ; quy định trách nhiệm của Ủy ban nhân dân các cấp trong việc xóa bỏ chợ tự phát lấn chiếm vỉa hè, lòng đường; các nội dung liên quan đến phát triển chợ đêm, chợ cộng đồng trên địa bàn…;
Khác với các Nghị định trước, Dự thảo Nghị định về quản lý và phát triển chợ bãi bỏ trách nhiệm liên quan của các UBND cấp huyện, xã liên quan đến quản lý và thực hiện các phương án chuyển đổi ban quản lý hoặc tổ quản lý các chợ hạng 2, 3 (tùy thuộc vào cấp xã, huyện) sang doanh nghiệp hoặc hợp tác xã kinh doanh, quản lý chợ đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, thay vào đó quy định trách nhiệm “Thực hiện các nhiệm vụ theo phân cấp quản lý của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh” và triển khai việc chuyển đổi mô hình quản lý theo quy định.
Dự thảo nghị định về phát triển và quản lý chợ đang được gửi xin ý kiến các Bộ, ngành và các địa phương. Dự thảo nghị định sẽ được gửi xin ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp trước khi trình Chính phủ xem xét, banh hành.
SẼ GIẢM ĐƯỢC KHIẾU KIỆN
Những quy định tại Dự thảo Nghị định về phát triển và quản lý chợ có giải quyết được những vướng mắc lâu nay về việc chuyển đổi mô hình quản lý chợ tại các địa phương. Phóng viên VOV Giao thông đã có cuộc trao đổi với bà Lê Việt Nga, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công thương về nội dung này:
PV: Thời gian qua, chuyển đổi mô hình quản lý chợ tại một số địa phương còn không ít bất cập, Dự thảo Nghị định về quản lý và phát triển chợ giải quyết vấn đề này như thế nào thưa bà?
Bà Lê Việt Nga: Đây là 1 trong những vấn đề bức xúc trong thời gian vừa qua khi mà quy trình không rõ ràng các địa phương rất khó khăn trong việc chuyển đổi hoặc chuyển đổi xong rồi không nhận được sự đồng thuận của bà con tiểu thương gây ra những khiếu kiện vượt cấp hoặc gây ra những rối loạn an ninh trật tự xã hội. Đấy là điều mà chúng tôi thấy rằng cần có những quy định để cho địa phương lúng túng hay gặp khó khăn
Vấn đề làm sao để có một quy trình chuyển đổi mô hình từ Ban quản lý chợ của Nhà nước sang Doanh nghiệp, Hợp tác xã khai thác quản lý chợ này.
Những quy định rất chi tiết về chuyển đổi mô hình quản lý chợ nằm trong Phụ lục rất chi tiết, bao gồm thành lập Ban quản lý chợ, nội dung kế hoạch chuyển đổi mô hình quản lý chợ, kinh doanh chợ; phương án chuyển đổi mô hình quản lý và kinh doanh chợ; công khai phương án chuyển đổi mô hình quản lý chợ và tổ chức lựa chọn doanh nghiệp và hợp tác xã. Những nội dung này hết sức nh bạch, nhằm nh bạch hóa quá trình chuyển đổi này.
Chúng tôi nghĩ rằng thời gian tới sẽ giảm được vấn đề khiếu kiện của bà con tiểu thương ở các chợ truyền thống khi mà thay đổi mô hình quản lý khai thác chợ truyền thống này tạo được sự đồng thuận trong xã hội.
PV: Hiện một số quy định tại Nghị định 02 năm 2003 và quản lý tài sản công còn có một số mâu thuẫn, vướng mắc về quản lý sử dụng khai thác kết cấu hạ tầng chợ do Nhà nước đầu tư hoặc hỗ trợ đầu tư, Liệu Dự thảo Nghị định lần này có giải quyết được những vấn đề nêu trên ?
Bà Lê Việt Nga: Chúng tôi mong rằng những quy định này góp phần giải quyết mâu thuẫn giữa Nghị định 02 năm 2003 của Chính phủ về quản lý và phát triển chợ và các quy định về quản lý tài sản công thời gian vừa qua gây ra những khó khăn, vướng mắc tại các địa phương trong quá trình họ lựa chọn khai thác đơn vị quản lý tài sản chợ được đầu tư từ ngân sách Nhà nước.
Nội dung này hết sức quan trọng đối với quản lý và phát triển chợ trong thời gian tới đây.
PV: Vâng, xin cảm ơn bà!
Tính đến nay cả nước có khoảng 16% số chợ do doanh nghiệp, hợp tác xã quản lý, 84% số chợ là do Ban quản lý, Tổ quản lý quản lý. Việc chuyển đổi mô hình quản lý chợ gặp rất nhiều khó khăn, số lượng doanh nghiệp và HTX kinh doanh, quản lý chợ còn ít.
Các nhà đầu tư chợ có ý kiến như thế nào về những quy định về quy trình chuyển đổi mô hình quản lý tại Dự thảo Nghị định quản lý và phát triển chợ ?
Theo ông Đinh Thanh Nhật, Tổng giám đốc Hợp tác xã Thanh Nhật, tỉnh Quảng Ngãi, dự thảo cần rút ngắn thời gian thực hiện các bước: 'Tôi thấy rằng quy trình về chuyển đổi mô hình từ Nhà nước quản lý sang doanh nghiệp, HTX do tư nhân quản lý, về cơ bản các bộ ngành đã có ý kiến rất cụ thể, rất sát.
Tuy nhiên để tăng sức hấp dẫn thì cần phải rút ngắn thời gian thực hiện các bước và bổ sung thêm Nhà nước lấy ý kiến đồng thuận của các hộ tiểu thương. Và tỷ lệ đồng thuận của các hộ tiểu thương đạt từ 70% trở lên.
Nếu ý kiến đồng thuận đạt từ 70% trở lên thì phương án đó mới công bố để đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư và đấu thầu đơn vị quản lý khai thác vào dự án đó. Cái việc đó chúng ta phải quy định rõ ràng như vậy.
Nếu không quy định rõ ràng dẫn đến nhiều địa phương bây giờ vẫn đang kỳ vọng lấy ý kiến đồng thuận đến 100% thì tôi nghĩ rất khó, không có địa phương nào có thể làm được , cũng không có DN nào có thể phối hợp cùng địa phương đạt được mục tiêu như vậy'.
Ông Hoàng Văn Lãi, Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã đâu tư khai thác quản lý chợ Thái Khang, tỉnh Hưng Yên cho rằng Nhà nước không nên khống chế giá cho thuê điểm kinh doanh: 'Phải xác định rõ lĩnh vực mô hình về chợ phải là một lĩnh vực ưu tiên, ưu tiên về yếu tố liên quan đến giao đất và yếu tố con người. Vì khi nhà đầu tư thực hiện quyền làm chợ nhưng nhà đầu tư có được quyết hết được đâu.
Quyết định đầu tư do tỉnh giao hoặc quyết định đấu giá đất cũng được, thế nhưng cái giá cho thuê, điểm kinh doanh ki ốt tại mỗi địa phương lại do UBND cấp tỉnh hàng năm quy định, nhà nước can thiệp nhiều quá, trong khi đó về mặt chính sách thì lại không cho.
Mục tiêu phải xác định chợ đã vận hành theo thị trường thì để thị trường quyết định, phải tạo ra thể chế nhiều hơn cho lĩnh vực chợ, phải có chính sách cụ thể ưu ái cho lĩnh vực chợ'.
NHIỀU LOẠI CHỢ CHƯA NẰM TRONG QUY HOẠCH
Những quy định mới tại dự thảo Nghị định về phát triển và quản lý chợ đã đáp ứng được nhu cầu bức thiết của thực tế đặt ra? Nếu được ban hành, dự thảo nghị định này sẽ có những tác động xã hội như thế nào?
Phóng viên VOV Giao thông đã phỏng vấn ông Đinh Đăng Hải, chuyên gia cao cấp về Tổ chức Health Bridge của Canada, người đã tham gia một số dự án phát triển chợ truyền thống về nội dung này:
PV: Ông đánh giá như thế nào về những quy định về chuyển đổi mô hình quản lý chợ mới tại Dự thảo Nghị định về phát triển và quản lý chợ?
Ông Đinh Đăng Hải: Chuyển đổi giữa các mô hình quản lý chợ rất cần thiết, đặc biệt với chủ trương huy động các nguồn lực trong xã hội thì việc chuyển đổi từ các mô hình Nhà nước sang các mô hình hợp tác xã là chủ trương đúng đắn của Nhà nước.
Dự thảo lần này đã đề cập đến vấn đề này tại Mục số 7 và phần Phụ lục có các quy định về chuyển đổi mô hình quản lý.
Tuy nhiên những khó khăn của quá trình chuyển đổi này sẽ chưa được giải quyết triệt để nếu mà Nghị định chưa có những cơ chế quản lý, cơ chế ưu đãi khuyến khích các nhà đầu tư tham gia vào công tác quản lý và phát triển chợ.
PV: Theo ông Dự thảo Nghị định về quản lý chợ cần phải điều chỉnh, bổ sung thêm những gì ? Nếu được thông qua, sẽ tác động xã hội như thế nào?
Ông Đinh Đăng Hải: Nhìn chung tôi thấy Dự thảo Nghị định lần này đã tập trung điều chỉnh các loại chợ theo kế hoạch và quy hoạch phát triển chợ đã được địa phương phân cấp. Tuy nhiên có nhiều loại chợ hiện hữu lại chưa nằm trong các quy hoạch của địa phương.
Chính vì vậy, tôi cho rằng Bộ Công thương nên xem xét, điều chỉnh cả các loại chợ hiện hữu vào trong các quy định của Nghị định lần này. Ví dụ như các loại chợ đường phố hay các chợ trong khu dân cư
Hà Nội có rất nhiều loại chợ như thế này, nếu không được điều chỉnh trong quy định này dẫn đến các chợ đó chưa được quản lý hoặc không có một cơ chế nào để các địa phương đưa vào nghiên cứu và phát triển.
Nếu được ban hành sẽ là chính sách cần thiết đối với các địa phương và các cơ quan quản lý liên quan để tạo ra 1 hành lang pháp lý tốt tạo cho sự phát triển chợ tại các địa phương.
PV: Vâng, xin cảm ơn ông!
Hiện nay, chợ truyền thống tại nhiều địa phương, đặc biệt ở các vùng khó khăn bị xuống cấp nghiêm trọng nhưng lại không thể thu hút nguồn vốn xã hội hóa. Trong khi đó, ở các địa bàn thành thị lại gặp những hạn chế về chính sách khuyến khích, thu hút nhà đầu tư; một số chợ khác không đảm bảo điều kiện phòng cháy chữa cháy...nhưng không có điều kiện xã hội hóa do không nhận được sự đồng thuận của tiểu thương, gây khiếu nại, khiếu kiện kéo dài, mất ổn định xã hội hoặc đã kêu gọi đầu tư nhưng không thu hút được nhà đầu tư.
Dự thảo Nghị định về phát triển và quản lý chợ sẽ đáp ứng được những bất cập này?
Bạn kỳ vọng gì vào dự thảo nghị định này? Nếu được ban hành, các quy định mới sẽ tác động như thế nào đến những người dân, tiểu thương kinh doanh ở chợ tại các địa phương?
---
Mời các bạn cùng chia sẻ ý kiến, đóng góp cho Dự thảo qua hotline 02437.91.91.91, qua fanpage VOVGT, hoặc có thể góp ý trực tiếp trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Công Thương.
Đừng quên đón nghe và tương tác với “Dự thảo trên tay” lúc 15h30 đến 15h50, thứ Hai và thứ TTư hàng tuần trên FM91, vovgiaothong.vn, vovgiaothong.vov.vn hoặc trên các nền tảng Podcast dành cho di động: Spotify, Aple Podcast và Google Podcast.