Quy định này nếu được triển khai, sẽ có ý nghĩa như thế nào với việc giảm thiểu TNGT tại các điểm đen trên đường thủy? Cần lưu ý gì để quy định này được thực thi hiệu quả?
Nghe nội dung chi tiết tại đây:
Đại diện Công ty giao thông 6 - đơn vị thực hiện việc điều tiết giao thông Đuống, cầu Long Biên, Chương Dương – một trong những cụm cầu có lưu lượng phương tiện lưu thông khá lớn tại Hà Nội, cho biết, hiện các tàu điều tiết đường thủy của đơn vị đã được lắp camera kết nối trực tuyến, giúp ghi nhận tình hình mực nước, biến động dòng chảy và lưu lượng phương tiện qua cụm cầu này. Hệ thống cũng kết nối với các cơ quan quản lý để thực hiện giám sát:
"Camera lắp trên tàu có thể giám sát hoạt động của các phương tiện. Còn camera trên bờ khi quay xuống sẽ nhìn tổng thể cả khu vực ấy, là những camera kết nối trực tiếp, Cục có thể kiểm tra bất cứ lúc nào".
Ông Trần Văn Thọ, Chi cục trưởng Chi cục Đường thủy nội địa phía Bắc cho hay, tại những vị trí như cầu Đuống, để đảm bảo an toàn giao thông đường thủy, đơn vị điều tiết phải bố trí 3 chốt: phía thượng lưu, hạ lưu và chốt trung tâm để ghi nhận mực nước, điều tiết, khống chế giao thông, chống va trôi và cảnh báo tàu thuyền qua lại...
Trước đây, việc cập nhật dữ liệu phải ghi chép nhật ký sổ sách hàng ngày, thì tới đây sẽ được giám sát trực tuyến, kết nối với hệ thống cơ sở dữ liệu của đơn vị quản lý khu vực và Cục Đường thủy nội địa Việt Nam:
"Toàn bộ hệ thống đó sau này Chi cục, kể cả trên Cục là tích hợp luôn, số liệu hàng ngày và phương tiện anh hoạt động như thế nào là tích hợp luôn. Nó sẽ thuận lợi hơn, kể cả giám sát trực tiếp bởi vì khi thực hiện nhiệm vụ thì đều được tích hợp luôn và giám sát được phương tiện hoạt động luôn".
Ông Lê Minh Đạo, Phó Cục trưởng Cục Đường thủy nội địa cho biết, ngoài các cây cầu có không tĩnh không thấp, khoang thông thuyền hẹp thực hiện điều tiết quanh năm, việc điều tiết giao thông đường thủy còn được thực hiện thường trực chống va trôi mùa lũ, điều tiết tại 2 đầu các vị trí thực hiện xây dựng cầu, công trình giao thông thủy...
Lâu nay, do không có camera giám sát, nên công tác kiểm tra việc thực hiện của các doanh nghiệp điều tiết chủ yếu thực hiện qua kiểm tra định kỳ, đột xuất của cơ quan quản lý. Do vậy, việc bắt buộc lắp camera tại các vị trí điều tiết là cần thiết, giúp giám sát một cách thường xuyên, liên tục, qua đó góp phần giảm TNGT đường thủy:
"Tiến tới tất cả các trạm đều sẽ phải đặt để thực hiện giám sát công tác điều tiết, để đảm bảo công tác điều tiết đúng như yêu cầu kỹ thuật và bỏ thầu của nhà thầu. Tức là Thông tư đưa ra thêm những yêu cầu giám sát".
Dẫn chứng việc một số đơn vị vẫn phải thuê tàu của các doanh nghiệp vận tải thủy để thực hiện việc giám sát, điều tiết, ông Trần Đỗ Liêm, Chủ tịch Hiệp hội vận tải thủy nội địa cho rằng, lâu nay, có tình trạng một số doanh nghiệp không có phương tiện nhưng vẫn trúng thầu điều tiết vận tải thủy, khiến hiệu quả việc giám sát không thực chất.
Dù chưa xảy ra TNGT đáng tiếc từ việc điều tiết đường thủy, song đó cũng là cảnh báo để việc quản lý điều tiết đường thủy cần được thực hiện một cách thực chất hơn:
"Ví dụ xây một cái cầu qua sông Tiền chẳng hạn thì trong cái đó có 1% hoặc 0,5% kinh phí của cầu đó là phí giám sát an toàn giao thông để đảm bảo quá trình cầu làm bao nhiêu tháng, 1 năm hay 2 năm. Thì bắt buộc anh phải có, nhưng họ không mua tàu, bao giờ có công trình thì họ thuê tàu khác. Họ thuê thật, ví dụ bắt phải có tàu 135CV hoặc tải trọng 30 tấn để đảm bảo công suất cao để đủ kéo nhưng họ chỉ thuê tàu nhỏ thôi".
Nhiều ý kiến đều cho rằng, việc bắt buộc lắp đặt camera tại trạm giám sát điều tiết đường thủy là cần thiết để nâng cao hiệu quả, giám sát thực chất công tác điều tiết đường thủy. Cùng với yêu cầu về lắp camera, các tiêu chí về phương tiện lai dắt, nhân lực thường trực chống va trôi sẽ giúp nâng cao hiệu quả công tác điều tiết tại các trạm kiểm soát đường thủy.
Không thể phủ nhận nỗ lực của ngành đường thủy thời gian qua trong việc đưa công nghệ vào quản lý, góp phần nâng cao ATGT đường thủy, trong đó có yêu cầu lắp đặt camera trên tàu điều tiết đường thủy, tiếp tới là yêu cầu lắp tại trạm điều tiết đường thủy.
Tuy vậy, thực trạng TNGT đường thủy vẫn rất phức tạp, đòi hỏi việc ban hành quy định cần được tiến hành song song với các biện pháp giám sát để việc thực thi hiệu quả. Góc nhìn của VOVGT qua bài bình luận: Ngăn ngừa “làm chơi, ăn thật”
Từ cuối năm 2016, Cục Đường thủy nội địa VN đã yêu cầu các đơn vị điều tiết giao thông đường thủy phải lắp camera giám sát trên tàu điều tiết, giám sát giao thông đường thủy. Các dữ liệu được ghi từ các thiết bị trên phải được đơn vị thực hiện công tác bảo dưỡng lưu lại tối thiểu 3 tháng và trong trường hợp cần thiết được dùng làm căn cứ để nghiệm thu kết quả công việc.
Đây được coi là bước tiến quan trọng để các đơn vị điều tiết giao thông đường thủy phải thực hiện một cách thực chất hơn, bởi từ đây, thay vì phải kiểm tra trực tiếp, hệ thống camera giám sát trực tuyến sẽ ghi nhận toàn bộ dữ liệu, kết nối về hệ thống của cơ quan quản lý khu vực và Cục Đường thủy nội địa.
Tuy vậy, vẫn còn tình trạng đơn vị thực hiện việc giám sát, điều tiết luồng tuyến đường thủy “lách luật” bằng cách đi thuê tàu khi trúng thầu dự án. Đã xảy ra trường hợp, một số đơn vị đi thuê hoặc trang bị tàu công suất nhỏ hơn để tiết giảm chi phí.
Thậm chí, kết quả đấu thầu việc điều tiết luồng đường thủy thời gian gần đây cũng cho thấy, có những kết quả bỏ thầu chỉ bằng một nửa so với dự toán thầu đưa ra.
Mặc dù một số đơn vị lý giải, do phương tiện, trang thiết bị đã hết khấu hao nên chi phí giám sát, điều tiết được kéo giảm, song ý kiến phản biện cho rằng, với mức giá đó, chi phí thực cho việc vận hành phương án điều tiết đưa cũng cũng không đủ, chưa nói đến việc khấu hao thiết bị.
Thống kê tại khoảng 54 vị trí điều tiết ở 35 tuyến sông, kênh cho thấy, TNGT vẫn xảy ra, dù công tác điều tiết đã được nâng lên một bậc. Cụ thể, năm 2018 tại các vị trí này xảy ra 18 vụ tai nạn; làm chết 12 người; bị thương 4 người; năm 2019 xảy ra 16 vụ tai nạn; làm chết 4 người; năm 2020 tình hình TNGT diễn biến phức tạp hơn với 24 vụ tai nạn, làm chết 12 người.
Thực tế cũng cho thấy, trên hệ thống đường thủy nội địa tồn tại không ít vị trí nguy hiểm, dù lưu lượng phương tiện không cao, nhưng là những điểm đen, điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông đặc biệt nguy hiểm, như: thác Đền Hàn - sông Lèn; Tạ Khoa – Pa Vinh – hồ Hòa Bình; Cầu Lai Vu – sông Lai Vu; sông Đào Hạ Lý...
Vì vậy để thực hiện điều tiết các phương tiện qua khu vực nguy hiểm, đảm bảo an toàn, thuận lợi thì việc giám sát, điều tiết không thể chỉ trông chờ sự tự giác của doanh nghiệp.
Chính vì vậy, việc đặt ra những yêu cầu lắp camera giám sát tại các vị trí điều tiết luồng đường thủy sẽ giúp cơ quan quản lý dễ dàng nắm bắt và ngăn chặn tình trạng “ăn bớt” trong việc giám sát luồng đường thủy, để hiệu quả công tác giám sát đúng với yêu cầu.
Tuy vậy, dù quy định là cần thiết, song cần có công cụ để giám sát công tác điều tiết của các doanh nghiệp, cơ quan quản lý. Bởi trước đó, dù đã có yêu cầu doanh nghiệp lắp camera giám sát tại tàu điều tiết, nhưng vẫn có tình trạng tàu đi thuê theo mùa vụ, không đảm bảo chủng loại và công suất.
Bên cạnh đó, để kịp thời nắm bắt, phát hiện doanh nghiệp điều tiết không thực chất, không đảm bảo số lượng, ngoài hệ thống trung tâm dữ liệu, Cục Đường thủy và cơ quan quản lý cấp vùng, cấp khu vực cũng cần thường xuyên kiểm tra, giám sát qua hệ thống dữ liệu truyền về, đồng thời tiến hành kiểm tra đột xuất, trực tiếp, đảm bảo công tác giám sát được thực hiện đúng yêu cầu, qua đó góp phần giảm thiểu TNGT đường thủy.
---
Nghe thêm Sự việc & Góc nhìn trên Appler Podcast: