Kịch bản phục hồi và phát triển hàng không Việt Nam

Tại hội thảo, các chuyên gia cho rằng, năm 2022, thị trường hàng không nội địa sẽ phục hồi hoàn toàn, trong khi đó thị trường quốc tế phải cần thời gian nhiều hơn.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Lê Anh Tuấn nhấn mạnh, việc khôi phục và nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành hàng không là rất cần thiết và cần có sự đồng hành của các ban, ngành, nỗ lực của bản thân các doanh nghiệp của ngành hàng không trong bối cảnh mới cùng với xu thế phát triển của ngành hàng không thế giới.

Theo Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam Đinh Việt Thắng, hai năm 2020 - 2021, thị trường hàng không Việt Nam sụt giảm mạnh với mức giảm lần lượt là 42,1% và 80% so với năm 2019. Các hãng hàng không Việt Nam phải chật vật, xoay xở, thực hiện mọi giải pháp mang tính tự vận động cũng như được sự hỗ trợ của cơ quan quản lý nhà nước để duy trì hoạt động.

Sang năm 2022, với việc nới lỏng các biện pháp phòng chống dịch COVID-19 và tình hình phòng, chống dịch bệnh đạt được nhiều kết quả khả quan, thị trường đã có dấu hiệu phục hồi, đặc biệt là thị trường nội địa.

Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, trong tháng 4/2022, vận chuyển hành khách bằng đường hàng không tăng 45% so với tháng trước và tăng 40,5% so với cùng kỳ năm trước. Khách đến bằng đường hàng không đạt 170,4 nghìn lượt người, chiếm 88,6% lượng khách quốc tế đến Việt Nam, gấp gần 4 lần so với cùng kỳ năm trước.

Mặc dù vận chuyển hành khách bằng đường hàng không 4 tháng đầu năm 2022 tăng 26,3% về vận chuyển và tăng 36% về luân chuyển so với cùng kỳ năm 2021 nhưng vẫn giảm 16,9% và giảm 44,7% so với cùng kỳ năm 2019 (khi chưa có dịch COVID-19).

Thông tin thêm, TS. Bùi Doãn Nề, Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp hàng không cho hay, trong 4 tháng đầu năm 2022, thị trường nội địa đã gần đạt mức cao điểm trước dịch, tới cuối năm có thể tăng 12% so với năm 2019, thị trường quốc tế chỉ đạt gần 7% cùng kỳ năm 2019 và cả năm 2022 có thể đạt khoảng 1/3 so với năm 2019.

Theo TS. Bùi Doãn Nề, 5 năm tới, hàng không sẽ vẫn còn phải chịu thêm tác động diễn biến của dịch COVID-19 và mức độ kiểm soát dịch, sự phát triển của nền kinh tế toàn cầu và trong nước, đặc biệt là sự phát triển của ngành du lịch; năng lực và thực tế tái cấu trúc của các doanh nghiệp ngành hàng không; mức độ hội nhập của ngành hàng không ở khu vực và trên phạm vi toàn cầu; tác động tổng hợp từ các chính sách của nhà nước.

TS. Bùi Doãn Nề cho biết, có 3 kịch bản phát triển ngành hàng không Việt Nam. Đối với kịch bản kỳ vọng, trong năm 2022 của ngành hàng không Việt Nam được phục hồi, khả năng cạnh tranh có thể đạt mức trước đại dịch, các chỉ số hiệu quả cơ bản về hoạt động của ngành trở về trạng thái bình thường trước đại dịch.

Chuỗi cung ứng của hàng không Việt Nam được khôi phục, hoạt động bình thường trở lại từ giữa hoặc cuối 2022. Kết quả hoạt động của ngành đạt mức cao trước dịch bệnh vào cuối năm 2023 trong đó vận chuyển hành khách trong nước được phục hồi vào đầu năm 2023, vận chuyển hành khách quốc tế phục hồi vào giữa hoặc cuối năm 2023.

Ở kịch bản lạc quan, năng lực của hàng không Việt Nam được tăng cường, khả năng cạnh tranh của ngành được cải thiện đáng kể, hiệu quả hoạt động của ngành được nâng cao. Vị thế của hàng không Việt được cải thiện đáng kể trong khu vực và quốc tế. Kết quả hoạt động của ngành đạt mức cao điểm trước dịch bệnh vào đầu năm 2023, trong đó vận chuyển hành khách trong nước được phục hồi vào cuối năm 2022, vận chuyển hành khách quốc tế phục hồi vào đầu năm 2023.

Đối với kịch bản bi quan, năng lực của ngành hàng không Việt Nam được phục hồi từ đầu hoặc giữa năm 2023. Kết quả hoạt động của ngành hàng không Việt đạt mức cao điểm trước dịch bệnh vào cuối năm 2024; trong đó vận chuyển hành khách trong nước được phục hồi vào cuối năm 2023, vận chuyển hành khách quốc tế phục hồi vào giữa hoặc cuối năm 2024.

Bày tỏ sự lạc quan về khả năng phục hồi của hàng không Việt, GS Trần Thọ Đạt, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho biết, triển vọng phát triển hàng không Việt trong năm nay và thời gian tới khá rõ nét, nhiều khả năng sẽ là lĩnh vực dẫn đầu sóng phục hồi trở lại sau dịch với hàng loạt đường bay nội địa, quốc tế được khôi phục và mở rộng. Các chuyến bay khai thác nội địa đã có sự bứt phá, các chuyến bay quốc tế đưa khách nước ngoài cũng sôi động trở lại.

“Trong thời gian qua, nền kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch, lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nhất là hàng không, du lịch, dịch vụ liên quan. Do vậy, khi nền kinh tế phục hồi, các khu vực này được dự đoán là sẽ bật tăng mạnh khi nhu cầu đi lại và du lịch đã bị nén quá căng trong thời gian qua”, GS Đạt nhận định.

"Hiện tại, các hãng hàng không Việt Nam cũng như quốc tế đã khôi phục phần lớn các đường bay đến các thị trường truyền thống, tuy nhiên, lượng khách quốc tế chủ yếu vẫn là khách công vụ, thăm thân, kinh doanh, mà lượng khách du lịch, nguồn khách chính của ngành hàng không vẫn còn rất hạn chế.

Các thị trường du lịch lớn của Việt Nam như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc) vẫn chưa được kích hoạch mạnh mẽ do các quốc gia này vẫn duy trì các biện pháp chống dịch ở những mức độ khác nhau, chưa tạo điều kiện cho du lịch quốc tế.

Ông Bùi Minh Đăng, Phó Trưởng phòng Vận tải hàng không (Cục Hàng không Việt Nam) chia sẻ thêm, thị trường khách Nga bị đóng băng do xung đột Nga - Ukraine. Nhiều khả năng, lượng khách quốc tế đến năm 2024 mới có thể phục hồi hoàn toàn".

Tại hội thảo, nhiều đại biểu tham luận cũng có kiến nghị Chính phủ tạo điều kiện tiếp cận nguồn vốn, dòng tiền bền vững cho doanh nghiệp hàng không nhằm có thể sớm phục hồi và phát triển; Ngân hàng Nhà nước cần đẩy nhanh gói hỗ trợ tín dụng cho doanh nghiệp; tháo gỡ một số ràng buộc về chính sách giá như điều chỉnh giá trần vé máy; cho phép hãng hàng không được thu phụ thu nhiên liệu cho các chặng bay nội địa; hỗ trợ giá dịch vụ hàng không./.