Khó khăn trong xử lý xe hết niên hạn tại Sơn La

Theo quy định, những xe hết niên hạn sử dụng sẽ không được phép lưu hành, đồng thời chủ phương tiện phải nộp lại giấy chứng nhận đăng ký và kiểm định cho cơ quan chức năng. Thế nhưng, trên thực tế việc quản lý các xe hết niên hạn tại huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La, gặp nhiều khó khăn. Tại các địa bàn vùng sâu, vùng xa, người dân vẫn hàng ngày lưu hành loại xe này để chở hàng nông sản và coi đây là phương tiện không thể thay thế.

Xe hết niên hạn vẫn lưu hành

Anh Nguyễn Thanh Nam ở bản Tây Hưng, xã Chiềng Hắc, huyện Mộc Châu hiện có hai chiếc xe tải hiệu ZIL-131 (mẫu xe tải quân sự do Nga sản xuất từ những năm 1960), với vẻ bề ngoài còn khá chắc chắn, lốp xe khá mới và xe được trang bị với hai cầu sau, một cầu trước. Không những thế, thùng xe mỗi lần có thể chuyên chở từ 3 đến 5 tấn hàng và có thể vượt qua các tuyến đường đèo dốc được coi là quanh co nhất của vùng Tây Bắc. Với nhiều tính năng được xem là điểm mạnh so với các mẫu xe mới sản xuất hiện nay nên loại xe này được người dân khá ưa chuộng. Tuy nhiên, điều đáng quan tâm là loại xe này đã hết niên hạn sử dụng theo quy định từ nhiều năm nay.

Anh Nguyễn Thanh Nam cho hay, mặc dù biết pháp luật không cho phép lưu hành những chiếc xe như thế nhưng với điều kiện kinh tế và giao thông đi lại khó khăn, anh chưa tìm được loại phương tiện phù hợp thay thế. Để xe có thể phục vụ việc chuyên chở hàng hóa được thuận lợi, anh đã đầu tư hơn 400 triệu đồng thay máy mới và hoán cải một số bộ phận. “Nhiều khi đường ở các khu vực nương cao và dốc, nếu không sử dụng những chiếc xe này thì không còn cách nào để vận chuyển hàng hóa. Những loại xe đời mới không thể đi được ở những địa hình xấu như thế”, anh Nam cho biết thêm.

Theo thống kê, hiện nay trên địa bàn huyện Mộc Châu có hơn 100 ô tô đã hết niên hạn sử dụng nhưng vẫn được người dân dùng để chuyên chở nông sản.

Dòng xe chủ yếu là Gaz-66 và ZIL-131 do Nga sản xuất. Huyện Mộc Châu đã thực hiện kiểm tra, rà soát, thống kê các phương tiện hết niên hạn sử dụng, quá hạn kiểm định; đồng thời tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo quy định.

Tuy nhiên, tình trạng người dân lưu hành các loại xe hết niên hạn sử dụng vẫn chưa giảm, bởi thực tế các nương canh tác nông sản của người dân chủ yếu trên đồi đất dốc, cách xa hàng chục km. Đường lên nương cũng do người dân tự san ủi, vào mùa mưa đường lầy lội trơn trượt, các phương tiện khác không thể đi lên được.

Mặc dù biết bị cấm nhưng người dân vẫn lưu hành trên các tuyến đường sản xuất, đường ngang từ nương để chở nông sản về điểm tập kết rồi chuyển sang các xe có đủ điều kiện lưu hành chạy ra các tuyến đường chính.

Chị Hoàng Thị Den, bản Tong Hán, xã Chiềng Hắc cho biết, bà con ở đây làm mùa màng rất vất vả, khó khăn, nhất là đường giao thông. Vào mùa mưa đường lầy lội, không dùng những chiếc xe này vận chuyển thì ngô để lâu trên nương sẽ bị hư hỏng. Còn nếu chở bằng xe máy thì rất mất thời gian, tốn kém và không vận chuyển được hết.

Khó khăn trong xử lý

Việc xử lý xe hết niên hạn còn nhiều khó khăn. Nguyên nhân chính là những chiếc xe này đang được coi là tài sản lớn của mỗi gia đình. Bà con quan niệm, xe còn chạy được và mang lại thu nhập thì có nghĩa là xe vẫn có giá. Mặt khác, để khai thác công năng sử dụng, nhiều người còn tiến hành hoán cải bằng cách thay động cơ mới chạy dầu tiết kiệm và ít hỏng hơn so với chạy xăng khiến giá mỗi chiếc xe có thể lên tới 300 - 400 triệu đồng.

Ông Vì Văn Biên, Chủ tịch UBND xã Chiềng Hắc cho biết, những chiếc xe hết niên hạn được người dân mua với giá từ 200 - 500 triệu đồng, nhưng nếu thực hiện chuyển đổi, mỗi chiếc xe sẽ được mang đi bán sắt vụn với giá chưa đầy 30 triệu đồng. Để mua được những chiếc xe đủ điều kiện lưu hành, người dân phải bỏ thêm khoảng 500 - 600 triệu đồng. Đây là lý do mà hầu hết người dân không thể chuyển đổi sang các phương tiện đáp ứng tiêu chuẩn.

Từ đầu 2018 đến nay, lực lượng chức năng của huyện Mộc Châu mới vận động, xử lý, tháo dỡ được 15 xe hết niên hạn sử dụng. Thiếu tá Đinh Văn Hiển, Đội trưởng Đội Cảnh sát giao thông Công an huyện Mộc Châu cho biết, trong thời gian tới, lực lượng chức năng sẽ tập trung tuyên truyền ở những địa bàn trọng điểm có nhiều xe hết niên hạn sử dụng; xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm trật tự an toàn giao thông, góp phần phòng ngừa tai nạn giao thông đường bộ do xe hết niên hạn, xe cũ nát gây ra. Cùng với đó, đề xuất các ngành liên quan có chế độ phù hợp để hỗ trợ bà con từng bước chuyển đổi xe hết niên hạn sử dụng. 

Theo Chủ tịch UBND huyện Mộc Châu Phạm Đức Chính, để từng bước giải quyết tình trạng xe hết niên hạn sử dụng nhưng vẫn được người dân lưu hành, lực lượng chức năng huyện Mộc Châu đã tiến hành nhiều đợt tuyên truyền sâu rộng tới các địa bàn khu dân cư, các tổ chức, cá nhân, từ đó vận động người dân hiểu và thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật trong việc loại bỏ xe cũ nát hết niên hạn sử dụng.

Việc sử dụng xe quá hạn đăng kiểm chính là vi phạm pháp luật, tiềm ẩn nguy cơ cao về tai nạn giao thông, gây ô nhiễm môi trường.

Đồng thời, huyện tiếp tục đầu tư xây dựng hệ thống giao thông liên xã, liên bản, tạo điều kiện thuận lợi cho các phương tiện đi lại và vận chuyển hàng hóa. Huyện sẽ hỗ trợ người dân vay vốn để chuyển đổi sản xuất hoặc mua các phương tiện đạt tiêu chuẩn./.