Giới trẻ sa đà bói toán kiểu mới: Thiếu kiến thức, hổng niềm tin

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Mỗi khi đối mặt với căng thẳng trong học tập và cuộc sống, H., sinh viên năm thứ nhất tại một trường đại học ở Hà Nội, lại đi bói bài Tarot như một cách giãi bày tâm sự và định hướng cho lựa chọn của mình.

Các Reader - “thầy bói” Tarot sẽ tư vấn xem H. đang gặp vấn đề gì? Nên giải quyết ra sao?

Thậm chí, nhiều bạn của H. còn “nghiện” Tarot đến mức đi xem mỗi khi có chuyện buồn, thất tình, bị điểm kém, hay muốn đoán đề kiểm tra:

"Em có thể hỏi về gia đình có trục trặc gì không? Bản thân cảm thấy có vấn đề, ngủ không ngon chẳng hạn. Người ta sẽ rút bài để nói ra vấn đề, chuyên về tâm sự, tư vấn. Các em học sinh cấp 3 hay hỏi về đề thi. Ví dụ như là: “Anh ơi, có phải ra bài Chiếc thuyền ngoài xa không?”, thì người ta sẽ trả lời “Yes” hoặc “No”.

Theo chỉ dẫn của H., nhóm PV tìm đến một địa chỉ bói bài Tarot với nhiều “gói” khác nhau: gặp mặt trực tiếp có giá từ 200.000 đến 500.000 đồng; gói trực tuyến có giá 170.000 đồng/30 phút; thậm chí có cả “trọn gói” xem một năm giá 1,5 triệu đồng.

Thủ tục đặt lịch, chuyển khoản rất nhanh gọn và dễ dàng. 

Trò chuyện với chúng tôi là một Reader nam giới rất cởi mở. Với mức thu nhập ổn định, anh chọn bói bài Tarot là công việc chính.

Người này cho biết, Tarot xuất hiện tại các nước phương Tây khoảng thế kỷ 15 và du nhập vào Việt Nam đầu những năm 2010. 78 lá bài là những bức tranh trừu tượng, biểu đạt ý nghĩa về tiên tri, phân tích các khía cạnh cuộc sống: 

"Mình đọc lá bài về những vấn đề sắp xảy ra trong cuộc sống, khúc mắc chỗ nào và giải quyết ra sao. Họ sẽ coi về công việc, học hành, mối quan hệ với một số người, chuyện tiền bạc, tài chính,…

Rồi là hôn nhân, ly hôn. Nói chung có khúc mắc, rắc rối, suy nghĩ, bản thân người ta bế tắc. Con người chúng ta thích rũ bỏ trách nhiệm lắm, trách nhiệm chọn ý. Cứ mỗi lần chọn lựa là kiếm người để rũ bỏ trách nhiệm đó, để có vấn đề gì xảy ra thì lại đổ thừa".

Không chỉ có Tarot, nhiều hình thức bói toán khác cũng du nhập vào Việt Nam và thu hút sự quan tâm của giới trẻ như: bói cầu cơ, quả cầu pha lê, cung hoàng đạo, các loại bói bài Oracle, Lenormand, Kipper, I Ching, Tea Leaf… Người dùng internet có thể dễ dàng tìm kiếm hàng chục địa chỉ bói khác nhau tại Hà Nội chỉ sau vài click chuột trên Google.

Lý giải thực tế này, thạc sĩ tâm lý Nguyễn Thị Tâm cho rằng, từ xa xưa đến nay, con người luôn khao khát tìm hiểu, khám phá bản thân. Đặc biệt, trong cuộc sống hiện đại, nhiều bạn trẻ bị khủng hoảng về tinh thần, về giá trị sống.

Các bạn thiếu kiến thức, kỹ năng để giải quyết vấn đề, và việc tìm đến thầy bói sẽ dễ dàng hơn việc nhờ bác sĩ, chuyên gia tâm lý trợ giúp:

"Vấn đề là các bạn không biết cách tiếp cận kiến thức đúng đắn, hoặc các bạn lười tìm hiểu. Khi người ta khủng hoảng, mất niềm tin, mất định hướng thì người ta phải tìm một “phao” cứu sinh. Các thầy bói thường đe dọa, cho người đó sợ hãi, lo lắng, tin theo và người ta trả tiền. Hoặc là nói những điều động viên, tiên đoán tương lai thật rực rỡ, tốt đẹp. Người ta phải học những chiêu trò đó để người ta làm".

Đồng tình với quan điểm này, nhà báo Đào Ngọc Tước cho rằng, nhiều bạn trẻ “hổng” niềm tin không chỉ do lười trau dồi kiến thức mà còn do tác động từ môi trường xung quanh, khi những câu chuyện mê tín được đề cập nhiều lần từ người thân, bạn bè, thậm chí từ báo chí: 

"Các thuật về phong thủy cũng là bộ môn khoa học, thế nhưng chỉ là một phần tham khảo thôi. Tiếc là cứ mở báo ra, mở mạng xã hội ra là liên tục thấy: nhà phải hướng này, hướng kia; mệnh của người có cung này, cung kia thì phải làm việc nọ, việc kia;… Ví dụ như ngành dược, thì người ta có cảnh báo “đây không phải là thuốc”. Nhà báo, với trách nhiệm của mình, khi đưa ra những thông tin này cần phải nói rõ rằng: đây chỉ là những thông tin tham khảo".

Việc sa đà bói toán đang khiến không ít bạn trẻ tốn kém thời gian, tiền bạc và có thể đưa ra những quyết định sai lầm. Vậy, cơ quan nào có trách nhiệm xử lý những tụ điểm bói toán, mê tín dị đoan? Dưới góc nhìn pháp lý, luật sư Nguyễn Thế Truyền, Công ty luật hợp danh Thiên Thanh, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết:

"Nghị định 185/2013 đã quy định về mê tín dị đoan, mức xử phạt hành chính từ 3 đến 5 triệu đồng. Còn theo Nghị định 38/2021 sắp có hiệu lực thì mức xử phạt lên đến 20 - 30 triệu đồng. Ngoài việc xử lý hành chính, có thể xử lý hình sự theo Điều 174 bộ luật hình sự. Ở đây, nó liên quan đến rất nhiều cơ quan: các cơ quan quản lý hành chính tại địa phương, công an, thanh tra văn hóa hoàn toàn có thể kiểm tra, xử lý".

Về trách nhiệm quản lý, xử lý các địa điểm bói toán, phóng viên VOV Giao thông đã liên hệ làm việc với Sở Văn hóa - Thể thao Hà Nội nhưng sau gần nửa tháng, cơ quan này vẫn chưa có phản hồi thông tin.

Dưới một góc nhìn khác, PGS. TS. Đinh Hồng Hải, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn Hà Nội cho rằng, nhiều tệ nạn xã hội bị pháp luật xử lý rất nghiêm nhưng vẫn len lỏi vào cuộc sống. Vì vậy, để tránh sa đà vào bói toán, trách nhiệm chính thuộc về bản thân mỗi người:

"Chúng ta thừa sách tâm linh nhảm nhí, trong khi những cuốn sách về tôn giáo, tín ngưỡng, hướng dẫn cho chúng ta hiểu thấu đáo nhất thì lại không có. Thế thì cách tốt nhất là chúng ta nên tự trang bị kiến thức cho mình. Chúng ta có quyền đòi hỏi nhà chức trách phải có sự quản lý. Nhưng nếu không, mỗi người chúng ta phải tự tránh đi, đơn giản như việc chúng ta tránh ma túy, cờ bạc".

Mê tín dị đoan sẽ luôn tồn tại trong xã hội khi nhiều người thiếu niềm tin vào bản thân. Nhưng dù có nghe theo bất cứ ai hay tin tưởng vào các thế lực siêu nhiên, chính bạn vẫn là người đưa ra quyết định cho cuộc đời bạn và nhận lấy thành công hoặc thất bại.

Dưới góc nhìn của VOV Giao thông, “lỗ hổng” niềm tin chỉ có thể lấp đầy bằng kiến thức và trách nhiệm với chính mình!

“Mê tín dị đoan” được hiểu là niềm tin vào những điều mơ hồ, không có thật, không phù hợp với quy luật tự nhiên, dẫn tới những hậu quả về thời gian, tài sản, sức khỏe, thậm chí là tính mạng.

Vì sao nhiều người trẻ không tự tin vào quyết định của bản thân mà phải tìm điểm tựa từ các thầy bói? Nhiều nguyên nhân đã được chỉ ra như áp lực công việc, cuộc sống; ảnh hưởng từ gia đình, môi trường xung quanh;… Nhưng lý do chính phải là thiếu kiến thức và lười trau dồi kiến thức.

Nếu có đủ kỹ năng thì bạn sẽ biết mình cần làm gì khi thất bại trong tình yêu. Nếu có đủ kiến thức thì bạn sẽ sẵn sàng làm bất cứ đề thi nào. Còn nếu chưa đủ kiến thức nhưng đủ hiểu biết thì bạn sẽ tìm đến chuyên gia tâm lý khi gặp khủng hoảng, chứ không đặt niềm tin ở các “Reader”.

Do Thái - dân tộc có nhiều người thành công và hạnh phúc nhất thế giới - trung bình mỗi người đọc 60 cuốn sách mỗi năm, tức là tuần nào cũng đọc ít nhất 1 cuốn sách. Còn ở Việt Nam, trung bình mỗi người mỗi năm mới chỉ đọc… 4 cuốn sách.

Thực trạng văn hóa đọc hiện nay đáng buồn đến mức những người làm “content marketing” (các nội dung tiếp thị) còn truyền “kinh nghiệm” với nhau rằng: viết ngắn thôi, viết dài thế này thì ai đọc?!

Để thay đổi thực trạng văn hóa đọc, gia đình và nhà trường cần tập cho trẻ thói quen đọc sách ngay từ nhỏ. Còn với người trưởng thành, “rảnh rỗi sinh nông nổi”, nếu không sắp xếp thời gian biểu hợp lý thì họ dễ sa đà vào nhiều tệ nạn xã hội chứ không chỉ riêng bói toán.

Vì vậy, cách tốt nhất để “vá lỗ hổng” kiến thức, “vá lỗ hổng” niềm tin là hãy để bản thân “bận rộn” bằng những việc có ích. Đọc sách báo thay vì dành thời gian lướt Facebook. Tìm kiếm việc làm thêm, phụ giúp gia đình, hoặc xung phong cho những hoạt động vì cộng đồng thay vì la cà tán gẫu.

Những sinh viên ưu tú, những bạn trẻ khoác lên mình màu áo xanh tình nguyện, màu áo blouse trắng nơi tuyến đầu chống dịch chắc chắn tin tưởng vào sức mạnh bản thân, sức mạnh của sự đoàn kết tập thể, chứ không phó mặc số phận cho sự phán xét của thầy bói hay ảo ảnh từ những lá bài.

Tuy nhiên, việc trau dồi kiến thức là cả một quá trình dài, và không phải ai cũng đủ mạnh mẽ để vượt qua cú sốc, sự đổ vỡ. Muốn họ không tìm đến hoặc bị bói toán dụ dỗ, giải pháp trước mắt là hỗ trợ kịp thời về tâm lý.

Cần có chính sách để dịch vụ tư vấn tâm lý phổ biến hơn, dễ tiếp cận hơn, đặc biệt về giá cả. Đội ngũ chuyên gia cũng cần được đầu tư nhiều hơn cả số lượng và chất lượng. 

Nếu mọi người có thể gặp bác sĩ, chuyên gia tâm lý dễ dàng như gặp thầy bói hiện nay thì chắc chắn, các hình thức mê tín dị đoan sẽ không còn nở rộ.