Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi: Đảm bảo hài hoà lợi ích khi thu hồi

Tin trong nước và thế giới

# Chính phủ vừa yêu cầu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chỉ đạo các tổ chức tín dụng giảm lãi suất cho vay, có các giải pháp tín dụng phù hợp, nhằm tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản và các thị trường khác. 

Và mới đây, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc vừa nhấn mạnh, Bộ Tài chính đã, đang và sẽ tiếp tục tập trung xây dựng chính sách pháp luật tài chính, nhằm tháo gỡ những nút thắt của nền kinh tế. 

# Trong khi đó, sau khi có những động thái hỗ trợ, thị trường bất động sản (BĐS) đang có những tín hiệu tích cực hơn:

Bộ Xây dựng vừa trình Chính phủ ban hành Nghị quyết trong đó tiếp tục cấp tín dụng đối với lĩnh vực BĐS, tập trung các dự án, phương án vay vốn khả thi, khách hàng có năng lực tài chính, khả năng trả nợ đầy đủ và đúng hạn.

Thậm chí, Colliers vừa xếp hạng Việt Nam ngang hàng với Singapore, Bangkok, Bali và dẫn đầu châu Á về kỳ vọng hồi phục BĐS du lịch trong năm nay. 

# Xuất khẩu gốm sứ mỹ nghệ của Việt Nam từ đầu năm đã giảm mạnh 35% so với cuối năm trước, giảm hơn một nửa so với tháng 1 năm ngoái. 

Khả quan hơn là theo thống kê, giá gạo của Việt Nam đang tăng lên mức cao nhất trong gần 2 năm qua, do các nước đẩy mạnh dự trữ. 

# Trong tháng 2 vừa qua, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước ước đạt gần 482 ngàn tỉ đồng, giảm 6% so với tháng trước. 

Đáng chú ý, hôm nay, Hội doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao đã tổ chức họp báo công bố 519 doanh nghiệp có sản phẩm chất lượng được người tiêu dùng bình chọn năm 2023. 

# Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cho biết việc ra quyết định tăng lãi suất thêm 50 điểm cơ bản vào cuối tháng này phải phụ thuộc vào các số liệu kinh tế. 

Còn ngành du lịch Đức đã phục hồi về gần mức kỷ lục trước đại dịch COVID-19, với doanh thu lên tới 84 tỷ euro, gần gấp dôi năm 2020. 

# Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) vừa nhất trí tạm thời nâng hạn mức tín dụng nhằm giúp các quốc gia thành viên vượt qua giai đoạn khó khăn hiện nay. 

Còn Ngân hàng Trung ương Nga thông báo, đã gia hạn hạn chế rút ngoại tệ tiền mặt đối với các cá nhân thêm 6 tháng nữa, cho đến ngày 9/9. 

Dự thảo luật đất đai sửa đổi: Đảm bảo hài hoà lợi ích khi thu hồi đất

Bên cạnh câu chuyện về giá đất thì vấn đề thu hồi đất cũng “nóng” không kém khi dự thảo Luật đất đai sửa đổi được đưa ra lấy ý kiến rộng rãi.

Theo PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến, Trưởng Khoa Pháp luật Kinh tế -Trường Đại học Luật Hà Nội, trong 4 trường hợp thu hồi đất ở nước ta thì mục đích thu hồi đất phục vụ cho lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng đang gây bức xúc nhất. Do đó, thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần định nghĩa cụ thể việc thu hồi đất phục vụ cho tổ chức tôn giáo hay cơ sở tôn giáo, tránh hiện tượng doanh nghiệp lợi dụng tôn giáo để tổ chức hoạt động kinh doanh:

"Ví dụ như chùa Bái Đính, chỗ nào là tôn giáo chỗ nào là kinh doanh. Còn nếu không Bái Đính có 5000ha nếu như bóc tách phần nào là tôn giáo thì giao đất không thu tiền, còn phần nào kinh doanh thì phải nộp tiền ngân sách cho Nhà nước".

Cùng băn khoăn về thu hồi đất để phát triển KT-XH vì lợi ích quốc gia, công cộng, LS Trần Hữu Huỳnh, nguyên Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam đề nghị: "Khoa học pháp lý có giải thích được thế nào là phát triển vì mục đích quốc gia, cộng đồng không? Riêng dự án phát triển thương mại chúng tôi đề xuất chính sách bồi thường hỗ trợ riêng, quy chế riêng cho loại dự án. Làm như thế mới thấy được hài hoà lợi ích. Khó có thể đong đếm được sự hài hòa. Trong đó có từ “công bằng”, hướng tới yếu tố pháp lý tương đối rõ hơn. Còn về “hài hòa” tôi đề nghị bỏ".

Còn liên quan đến thẩm quyền và trách nhiệm trong việc thu hồi đất và chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, theo PGS.TS Nguyễn Văn Mạnh, Học viện Chính trị Quốc gia HCM, luật đã rất chú ý đến lợi ích chính đáng của người có đất bị thu hồi, nhưng lại chưa rõ ràng, cụ thể: "Ví dụ như người bị thu hồi đất được hỗ trợ giải quyết hỗ trợ để ổn định đời sống, sản xuất kinh doanh, hỗ trợ học để chuyển việc. Nhưng ai làm, ban giải phóng mặt bằng hay là nhà đầu tư? Cho nên có thể quy định là ban giải phóng mặt bằng có dự án thu mặt bằng thì  phải nộp một quỹ nào đó để hỗ trợ các đối tượng bị thu hồi đất xem họ có cần phải chuyển việc, cần phải học việc không?"

Một điểm rất dễ bị hiểu sai trong Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) là vấn đề bồi thường. Bởi vậy, theo ông Đỗ Duy Thường, Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Dân chủ - pháp luật thì trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất cần có quy định bảo đảm nguyên tắc: dân chủ, công khai, minh bạch, chính xác: "Mức bồi thường bằng tiền cần căn cứ vào giá đất theo giá thị trường tại thời điểm thu hồi đất. Bỏ khung giá đất, xác định giá đất nhà nước vẫn quy định. Nhân dân ta thiệt nhất là về giá. Việc thu hồi và bồi thường, thực hiện tái định cư phải bảo đảm cho người bị thu hồi có chỗ ở, có điều kiện sống tốt bảo đảm thu nhập bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ, nhất là đối với gia đình chính sách, hộ nghèo, người cô đơn".

Nhiều chuyên gia cho rằng cần đa dạng các hình thức bồi thường bằng đất có cùng mục đích với đất bị thu hồi hoặc bằng tiền, bằng đất khác hoặc bằng nhà ở; giá đất bồi thường theo giá thị trường; tách bạch các khoản bồi thường, các khoản hỗ trợ; công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải đi trước một bước khi quyết định thu hồi đất.

Ông Dương Đặng Huệ, Ủy viên Hội đồng tư vấn Dân chủ, Pháp luật đề nghị: “Luật này không chỉ là một sản phẩm của luật pháp. Đó còn là một sản phẩm của trí tuệ, khoa học về quản lý đất đai. Luật này cần phải hoàn chỉnh rất nhiều và mỗi một chế định lớn phải là một Luật. Ví dụ Luật về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; Luật về đền bù, bồi thường thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất”.

Và chỉ còn 1 tuần nữa là kết thúc việc lấy ý kiến về dự thảo luật đất đai sửa đổi. Hy vọng rằng những điểm được nhân dân góp ý, đăc biệt là vấn đề dung hòa lợi ích của nhà nước, người bị thu hồi đất và chủ đầu tư thực hiện dự án sẽ được ban soạn thảo tiếp thu, chỉnh lý để giải quyết vấn đề liên quan đến đời sống, sản xuất của người bị thu hồi đất, giữ ổn định và công bằng xã hội.

Thông tin chứng khoán

# Chứng khoán trong nước tiếp nối đà tăng sang phiên thứ 3 liên tiếp khi VNIndex kết phiên lên sát mốc 1.056 điểm, tăng 6,77 điểm, tương ứng 0,65%.

# Thị trường có 271 mã thuộc sàn HOSE đóng cửa trên tham chiếu. Nhóm VN30 tăng 0,93%. Trong đó, có 19 mã kết phiên đi lên, đáng chú ý nhất là STB, GVR, VJC, TPB…

# Theo SSI Reseach, thanh khoản cho thấy sự đồng thuận khi GTGD khớp lệnh sàn HOSE tăng 23%, lên mức cao nhất 2 tuần qua là 9,6 nghìn tỷ đồng và cũng cao hơn mức bình quân từ đầu năm là 8,5 nghìn tỷ đồng. NĐTNN duy trì mua ròng thêm 170 tỷ đồng.