Hà Nội - 02437919191    TP. Hồ Chí Minh - 02839919191    MekongFM - 02838309090
  • Hà Nội - 02437919191   
  • TP. Hồ Chí Minh - 02839919191   
  • MekongFM - 02838309090   
Điều hành giá xăng dầu rút xuống 7 ngày, dần tiệm cận giá thế giới Điều hành giá xăng dầu rút xuống 7 ngày, dần tiệm cận giá thế giới

Điều hành giá xăng dầu rút xuống 7 ngày, dần tiệm cận giá thế giới

Hoàng Hà   •   3:30 06/02/2023

Mục tiêu là hoàn thiện cơ chế quản lý nhà nước đối với mặt hàng xăng dầu, đặc biệt là các quy định về thời gian điều hành giá xăng dầu, quỹ bình ổn giá xăng dầu, thống nhất quản lý nhà nước về kinh doanh xăng dầu...

Dự thảo Nghị định 83 và 95 (sửa đổi) về kinh doanh xăng dầu gồm 2 điều. Điều 1 quy định các nội dung sửa đổi, bổ sung Nghị định 83 đã được sửa đổi bổ sung tại Nghị định số 95 năm 2021; điều 2 là điều khoản thi hành.

Mục tiêu là hoàn thiện cơ chế quản lý nhà nước đối với mặt hàng xăng dầu, đặc biệt là các quy định về thời gian điều hành giá xăng dầu, quỹ bình ổn giá xăng dầu, thống nhất quản lý nhà nước về kinh doanh xăng dầu, các điều kiện kinh doanh, quyền và nghĩa vụ của thương nhân đầu mối, thương nhân phân phối…đảm bảo khoa học, hợp lý, hiệu quả đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Theo dự thảo nghị định công thức giá và phương pháp công bố giá cơ sở mặt hàng xăng dầu được quy định theo hướng Nhà nước chỉ công bố các yếu tố cấu thành giá gồm giá thế giới, thuế, lợi nhuận định mức, mức trích lập Quỹ bình ổn giá, các chi phí khác doa DN tự xác định và chịu trách nhiệm trước các cơ quan kiểm toán.

Về thời gian điều hành/công bố giá, Ban soạn thảo đề xuất 2 phương án. Trong đó Bộ Công thương chọn phương án 2, tức là thời gian giữa 2 kỳ điều hành/công bố giá giảm từ 10 ngày xuống 7 ngày và quy định vào ngày thứ Năm hàng tuần, không kể ngày nghỉ lễ. Quy định này nhằm bảo đảm giá xăng dầu bám sát hơn với diễn biến giá xăng dầu trên thị trường thế giới, tránh việc giá có biến động lớn trong những dịp nghỉ lễ, ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng và DN kinh doanh xăng dầu.

Liên quan đến quyền nghĩa vụ của thương nhân phân phối xăng dầu, Ban soạn thảo đề xuất 3 phương án và lựa chọn phương án 3 “thương nhân phân phối chỉ được mua hàng từ tối đa 3 đơn vị đầu mối kinh doanh xăng dầu”. Quy định này nhằm kiểm soát tốt hơn số lượng đơn vị cấp hàng cho hệ thống của thương nhân phân phối nhưng vẫn bảo đảm sự linh hoạt.

Về quản lý và sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu, Ban soạn thảo đề xuất 3 phương án và lựa chọn phương án 2. Theo đó tiếp tục giữ Quỹ bình ổn giá, nhưng quy định cụ thể về các trường hợp phải sử dụng công cụ Quỹ bình ổn giá; đồng thời công thức giá có sự thay đổi theo hướng nhà nước chỉ công bố giá định hướng gồm các yếu tố về giá thế giới, thuế, lợi nhuận định mức, các chi phí khác do các doanh nghiệp tự xác định và chịu trách nhiệm.

Về việc thống nhất đầu mối quản lý nhà nước về xăng dầu, Bộ Công thương đề xuất giao toàn bộ việc điều hành giá xăng dầu và tính toán các chi phí kinh doanh xăng dầu cho Bộ Tài chính chủ trì thực hiện, Bộ Công thương sẽ phối hợp theo chức năng nhiệm vụ được giao.

HIỆN ĐIỀU HÀNH RẤT CỨNG NHẮC

Quy định về chi phí kinh doanh xăng dầu và phương thức tính giá cơ sở xăng dầu trong dự thảo Nghị định 83 và 95 (sửa đổi) về kinh doanh xăng dầu liệu đã sát thực tế và giải quyết được những vướng mắc hiện nay về cách tính giá cơ sở xăng dầu thế nào? Phóng viên VOV Gao thông trao đổi vớichuyên gia kinh tế, PGS.TS Ngô Trí Long xung quanh nội dung này.

PV: Ông đánh giá thế nào về sự cần thiết sửa đổi Nghị định 95 và 83 về tổ kinh doanh xăng dầu?

PGS.TS Ngô Trí Long: Thị trường xăng dầu từ 2020-2022 rất bất thường, dị biệt. Năm 2020 lần đầu tiên trong lịch sử giá dầu âm 37,63 USD/thùng, năm 2022 thị trường dị thường ở chỗ chưa có khi nào giá dầu trong một ngày lên/xuống 10 USD.

Đối với doanh nghiệp (DN) thượng nguồn xăng dầu (khai thác, chế biến) có lãi rất lớn, nhưng với DN kinh doanh xăng dầu, đầu mối nhập khẩu lại gặp khó khăn, bất cập. Đồng thời cơ quan chức năng không theo kịp diễn biến của chi phí kinh doanh xăng dầu, dẫn đến giá không đủ bù đắp cho hoạt động kinh doanh, vì vậy DN không nhập mà không nhập tất nhiên nguồn cung thiếu.

Trong khi đầu năm 2022 hai nhà máy chế biến xăng dầu trong nước đều ngừng sản xuất để sửa chữa, bảo dưỡng, làm cho nguồn cung càng thiếu, dẫn đến hiện tượng chớ trêu là một đất nước vừa khai thác vừa chế biến, trong điều kiện nền kinh tế thị trường nhưng người dân lại phải xếp hàng để mua hoặc không đủ xăng dầu để cung cấp, đấy là sự bất cập. Cho nên việc sửa đổi là tất yếu

PV. Liên quan đến chi phí kinh doanh xăng dầu hiện chưa sát với thực tế, nghị định lần này nên sửa đổi theo hướng nào?

PGS.TS Ngô Trí Long: Thực tế việc điều hành rất cứng nhắc, DN kinh doanh không có lãi, không đủ bù đắp chi phí thì chắc chắn họ không nhập nên nguồn cung sẽ thiếu. Bây giờ phải luôn bám sát thực tế giá thị trường để điều chỉnh cho phù hợp, chứ không thể quy định một cách cứng nhắc, áp đặt kéo dài thì hệ hụy sẽ là như vậy.

Nghị định 83 đã quy định rất rõ, chi phí kinh doanh gồm những yếu tố gì thì ta cứ xem xét nó trong từng thời gian, thời kì cụ thể, có những biến động thù phải xem xét điều chỉnh, đừng để cho nó quá lỗi thời.

PV: Về công thức tính giá cơ sở xăng dầu, ông nhận định thế nào về phương án sửa đổi lần này?

PGS.TS Ngô Trí Long: Trên thị trường xăng dầu còn có những DN giữ vị trí thống lĩnh thì nhà nước buộc phải quy định giá trần, với DN thống lĩnh giữ vai trò bán thì phải quy định giá trần, còn đối với DN giữ vị trí thống lĩnh ở lĩnh vực mua thì nhà nước buộc phải quy định giá sàn.

Bởi vì thị trường chỉ có 3-4 người mua mà cả vạn người bán thì nếu nhà nước không quy định giá sàn thì DN mua sẽ lợi dụng vị trí thống lĩnh hạ xuống thấp nữa, thiệt hại cho người bán. Còn giả sử người bán giữ vị trí thống lĩnh nếu nhà nước không quy định giá trần thì DN sẽ lợi dụng vị trí thống lĩnh để nâng giá vượt quá giá thị trường, gây thiệt hại cho người tiêu dùng. Đấy là quy định trong Nghị định 83 và 95.

Vừa qua tổ soạn thảo đã đưa ra nhà nước chỉ quy định giá nhập, giá vốn, thuế, lợi nhuận định mức, quỹ bình ổn; còn lại chi phí kinh doanh và premium các DN tự quyết định, DN sẽ quyết định giá bán. Theo tôi đối với thị trường xăng dầu còn có những DN giữ vị trí thống lĩnh thì không bao giờ được để DN giữ vị trí thống lĩnh đó tự quyết định giá bán, điều này hoàn toàn vi phạm, gây bất lợi cho người tiêu dùng, họ sẽ lợi dụng vị trí thống lĩnh đưa giá cao lên.

Phương thức quản lý giá như vậy là bất cập, không phù hợp với phương thức quản lý giá trong nền kinh tế thị trường đối với thị trường còn có DN giữ vị trí thống lĩnh, thực chất đây là hành vi vi hiến.

PV: Xin cảm ơn ông!

ĐANG ĐIỀU HÀNH CẮT KHÚC

Liên quan đến việc hai Bộ Công thương và Tài chính chưa bộ nào sẵn sàng làm đầu mối thống nhất quản lý, điều hành giá xăng dầu mà đùn đẩy qua lại lẫn nhau. Phóng viên VOVGT phỏng vấn ông Nguyễn Tiến Thỏa, Chủ tịch Hội Thẩm định giá Việt Nam xung quanh vấn đề này.

PV: Thưa ông, vấn đề thống nhất quản lý nhà nước về xăng dầu, Ban soạn thảo hiện đang đưa ra 3 phương án, theo ông phương án nào phù hợp?

Ông Nguyễn Tiến Thỏa: Phương án hiệu quả nhất là chúng ta giao về một đầu mối là Bộ Công thương. Bởi hiện nay Bộ này đang làm nhiệm vụ từ quy hoạch sản xuất kinh doanh xăng dầu, xây dựng hệ thống, quy hoạch cầu cảng, kho bãi; điều hòa cung cầu, theo dõi thị trường thế giới và trong nước.

Trong khi đó chúng ta đang điều hành cắt khúc, Bộ Công thương thì điều hành giá nhưng Bộ Tài chính lại làm mỗi nhiệm vụ tính toán và công bố chi phí lưu thông định mức, xong hai bộ cứ chờ nhau, rồi mới công bố giá cơ sở. Tôi cho rằng điều hành cắt khúc không hợp lý.

PV: Liên quan đến Quỹ bình ổn giá xăng dầu, dự thảo đưa ra 3 phương án. Theo ông nên lựa chọn phương án nào?

Ông Nguyễn Tiến Thỏa: Tôi nghĩ là hiện nay vẫn nên giữ Quỹ bình ổn giá, vì chúng ta chưa điều hành giá theo nhịp hàng ngày theo sự biến động của thị trường thế giới, nên vẫn cần sự can thiệp nhất định của nhà nước để đảm bảo biến động của giá thế giới không gây sốc cho giá trong nước.

Tuy nhiên, cơ chế phải cải tiến vì cách điều hành hiện nay chưa tuân thủ quy định của Luật Giá.

Tức là khi thị trường có biến động bất thường, nhà nước phải công bố biện pháp bình ổn giá, khi đó chúng ta mới công bố là chi quỹ hay không chi quỹ, tuy nhiên hiện nay chúng ta vẫn chi quỹ thường xuyên mà không công bố thời hạn bình ổn giá bao nhiêu và như thế nào?

PV: Một vấn đề nữa cũng đang được dư luận rất quan tâm, đó là công thức tính giá cơ sở xăng dầu, ông nhận định thế nào về vấn đề này?

Ông Nguyễn Tiến Thỏa: Tôi cho rằng công thức tính giá cơ sở phải tính riêng giá nhập khẩu, giá trong nước bằng công thức riêng để điều hành cho phù hợp với biến động của thị trường và hình thành chi phí của các loại hàng hóa từ các nguồn khác nhau. Chứ hiện nay tính bình quân giá nhập khẩu và giá trong nước để tính giá cơ sở là không đúng.

Trong nước sản xuất được gần 80%, nhập khẩu 20%, nếu tính toán không rõ, khi giá thế giới có lợi thì người ta lại chuyển qua nhập khẩu, còn khi giá trong nước có lợi thì họ lại không nhập khẩu mà mua trong nước.

PV: Về chu kỳ điều hành và công bố giá, dự thảo quy định rút ngắn từ 10 ngày xuống 7 ngày và sẽ chọn một ngày nhất định trong tuần. Ông nhận định thế nào về phương án này?

Ông Nguyễn Tiến Thỏa: Trong khi chúng ta chưa thể điều hành và để DN tự quyết định giá hàng ngày theo nhịp của giá thế giới thì có thể rút xuống và phải bám sát thông lệ mua bán xăng dầu trên thị trường thế giới. Theo tôi trước mắt nên chọn 7 ngày và ấn định vào ngày thứ 5 hàng tuần là có thể chấp nhận được, nó sẽ sát hơn một bước so với thị trường thế giới.

PV: Xin cảm ơn ông!

Hơn một năm qua thị trường xăng dầu thế giới diễn biến phức tạp, nguồn cung khan hiếm, giá cả biến động dị thường, gây thiếu hụt nguồn cung xăng dầu trong nước, ảnh hưởng đến đời sống dân sinh. Vì thế, việc sửa đổi, bổ sung Nghị định 95 và Nghị định 83 là rất cần thiết.

Bạn kỳ vọng gì vào Dự thảo Nghị định 83 và 95 (sửa đổi) về kinh doanh xăng dầu? Mời các bạn cùng chia sẻ ý kiến, đóng góp cho Dự thảo qua hotline 02437.91.91.91, qua fanpage VOVGT, hoặc có thể góp ý trực tiếp trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Công thương.

---

Đừng quên đón nghe và tương tác với “Dự thảo trên tay” 15h30 chiều thứ Hai, thứ Tư và thứ Bảy hàng tuần, trên vovgiaothong.vn, hoặc trên các nền tảng Podcast dành cho di động: Spotify, Aple podcast và Google podcast.