Bài học từ những mâu thuẫn trong gia đình

Thời gian qua, liên tục xảy ra những vụ: mẹ bị loạn thần sau sinh dẫn đến giết con; hoặc mẹ bị trầm cảm, giết con rồi tự sát. Gần đây, một sự việc đau lòng xảy ra vào ngày 12/6, một bé trai 33 ngày tuổi tử vong trong chậu nước ở xã Hữu Bằng (huyện Thạch Thất, Hà Nội). Cơ quan chức năng vào cuộc xác minh thì phát hiện thủ phạm chính là mẹ cháu bé. Vụ án xảy ra là bài học cảnh tỉnh cho các gia đình, cần chú ý và chăm sóc các bà mẹ sau khi sinh con tốt hơn nữa để tránh những hậu quả đau lòng.

Ảnh minh họa

Trên thực tế, đã có nhiều vụ án tương tự xảy ra để lại những hệ lụy và ám ảnh cho những người trong cuộc. Theo các chuyên gia y tế và tâm lý, trầm cảm là một rối loạn cảm xúc nguy hiểm, phụ nữ dễ mắc hơn nam giới, nhất là thời kỳ sau sinh con, tác động tiêu cực đến người mẹ và trẻ em. Khi phụ nữ bị trầm cảm kéo dài, không thể thoát ra được sẽ dẫn đến tự tử.

Trầm cảm sau sinh hiện không còn là vấn đề xa lạ với cộng đồng nhưng nó chưa được xã hội và bản thân mỗi gia đình lưu tâm, chú trọng. Ngoài những nguyên nhân về sức khỏe, kinh tế khó khăn thì mẫu thuẫn gia đình, bị chồng bạo hành và áp lực phải có con trai hoặc con gái là những nguyên nhân quan trọng làm tăng nguy cơ trầm cảm đối với phụ nữ.

Điều đáng nói là có rất nhiều phụ nữ đã cam chịu trước nạn bạo hành. Trong đó, hơn 1/3 phụ nữ mang thai bị bạo hành, nhưng có gần một nửa số trường hợp trong số đó không thông báo sự việc cho người khác. Phó Giáo sư Nguyễn Thị Thúy Hạnh, giảng viên Đại Y Hà Nội cho biết: “ Thứ nhất là hiện nay có nhiều người chấp nhận bạo lực gia đình. Thứ 2 là chính phụ nữ cứ tự đổ lỗi cho mình. Chẳng hạn, tôi bị chồng bạo hành là vì tôi không đẻ được con trai, tôi không làm được nhà sạch bếp ấm, tôi đẻ nằm ở nhà còn chồng phải lo kiếm tiền. Thế là bao nhiêu tức giận, kể cả về bạo lực tinh thần, thể chất thì nhiều phụ nữ cũng cứ chịu đựng, cho rằng cần phải đóng cửa bảo nhau, vì thế mà họ ngày càng bị tress nặng.”

Theo Tiến sỹ Dương Minh Tâm, Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, trong tình trạng mệt mỏi, buồn chán, bi quan, có những bệnh nhân không biết mình bị trầm cảm, cũng có người nhận thức được mình mắc bệnh trầm cảm nên đã tâm sự với người thân quen, nhưng phần lớn bệnh nhân không được người thân tin tưởng, giúp đỡ, cũng như không được can thiệp y tế kịp thời, dẫn đến những kết cục đau lòng.Hầu hết những bệnh nhân trầm cảm đến các bệnh viện chuyên khoa đều trong tình trạng muộn, tức là đã trải qua những căng thẳng, lo âu kéo dài.

Tiến sỹ Dương Minh Tâm cho biết: “ Những bệnh nhân đã đến với chúng tôi thường là những trường hợp đáng tiếc. Quần thể người trầm cảm giống như hình chóp nón. Chỉ phần chóp đến điều trị thôi, còn phần nhiều hơn là những người bệnh không được phát hiện, không được chữa trị.”

 Trầm cảm sau sinh là một rối loạn nguy hiểm có tác động tiêu cực đến phụ nữ và trẻ sơ sinh. Theo nghiên cứu mới nhất, tại nước ta, cứ 4 phụ nữ thì có 1 người có thể bị trầm cảm và các rối loạn tâm thần khác trong vòng một năm sau sinh. Bạo lực gia đình và áp lực phải có con trai để nối dõi tông đường là những nguyên nhân quan trọng làm tăng nguy cơ trầm cảm đối với phụ nữ sau sinh. Trong những trường hợp nghiêm trọng, điều này có thể dẫn đến suy nghĩ và hành vi tự tử ở người mẹ hoặc gây tổn hại cho con. Có tới 6,2% phụ nữ bị chồng bạo hành đã sinh non và 4,9% sinh con nhẹ cân.

Ở nước ta có hơn 1/3 phụ nữ mang thai bị bạo hành, nhưng có gần một nửa số trường hợp không thông báo cho người khác. Phụ nữ sinh con gái một bề có nguy cơ bị chồng bạo hành trong quá trình mang thai gấp 2 lần so với phụ nữ có con trai. Bạo lực tinh thần là hình thức phổ biến nhất đối với phụ nữ mang thai, chiếm 32,2%, tiếp theo là bạo lực tình dục 9,8% và bạo lực thể xác 3,5%.

Ông Nguyễn Đức Vinh, Vụ trưởng Vụ Sức khỏe bà mẹ và trẻ em (Bộ Y tế) cho biết: “ Vụ Sức khỏe bà mẹ và trẻ em sẽ tiếp tục hợp tác với các tổ chức, đối tác phát triển khác để nghiên cứu, tập họp dữ liệu đủ sức thuyết phục để đưa ra những can thiệp về chính sách. Từ đó có thể trở thành những thực hành thường quy cho cán bộ y tế khi mà chăm sóc trước sinh, sau sinh. Bên cạnh việc dự phòng tai biến sản khoa, phòng nhiễm khuẩn thì phải chăm sóc về tâm lý nữa.”

Bên cạnh đó, các chuyên gia y tế cũng cho rằng, hệ thống y tế cần tuyên truyền cho phụ nữ, đặc biệt là những phụ nữ sau sinh chú ý đến trầm cảm nhiều hơn so với một số bệnh lý thường gặp, nhưng lại ít được cộng đồng và xã hội quan tâm. Hơn ai hết, người chồng, gia đình, người thân… cần gần gũi chia sẻ với phụ nữ sau sinh, để có thể tránh được những hệ quả đáng tiếc có thể xảy ra.