Vai trò của xe 3 bánh trong giao thông đô thị

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Xe 3 bánh vẫn có vị trí khá đặc biệt trong hệ thống giao thông tại nhiều quốc gia - Ảnh minh họa

Trên thế giới, xe 3 bánh có nhiều tên gọi khác nhau như tuk tuk, bajaj, xe ba bánh, xe lôi, taxi nhỏ, lapa... Do kích thước nhỏ gọn nên phương tiện này có khả năng luồn lách trong tình trạng ùn tắc giao thông và chở được đến 4 hành khách.

Từ lâu tuk tuk (tên gọi của xe 3 bánh tại Thái Lan và nhiều nước) đã trở thành một phần của cuộc sống đô thị và được ưa chuộng ở các thành phố giao thông đông đúc như Bangkok. Tuk tuk thường chạy các tuyến đường trong thành phố, với tốc độ tối đa khoảng 40 km/h.

Hiện có gần 40.000 lái xe Tuk tuk hành nghề tại Thái Lan. Họ đa số là dân nghèo thành thị hoặc lao động thời vụ từ các vùng quê. Thu nhập từ tuk tuk phần nào giúp họ trang trải cuộc sống, nhất là vào thời kỳ cao điểm du lịch.

Anh Marwin một tài xế chia sẻ: “Tôi lái tuk tuk đã 15 năm. Chiếc xe này tôi thuê từ 1 công ty, mỗi ngày 8 tiếng với giá 300 bath (hơn 200 nghìn đồng), nếu may mắn tôi có thể kiếm 1000 – 2000 bath/ ngày (700 nghìn đến 1.4 triệu đồng”.

Tuy nhiên, sự bùng phát quá nhanh của Tuk tuk khiến giới chức gặp nhiều khó khăn trong việc giám sát hoạt động. Bộ Đất đai và Giao thông vận tải Thái Lan phải lên kế hoạch kiểm soát số lượng tuk tuk.

Cơ quan chức năng đã tạm dừng đăng ký hoạt động xe Tuk tuk mới ngoại trừ những người theo chương trình tuktuk chạy năng lượng sạch, thân thiện với môi trường của Bộ Giao thông. Và những người tham gia chương trình này phải là người dân thuộc Bangkok, Nakhon Pathom, Nonthaburi, Parthum Thani, Samut Sakhong và Samut Prakan.

Không chỉ ở Thái Lan, chính phủ nhiều nước châu Á như Ấn Độ, Bangladesh, Lào, Campuchia… cũng đang siết chặt lại hoạt động của xe 3 bánh.

Riêng tại Ấn Độ, do tỉ lệ tai nạn ngày càng tăng bởi xe 3 bánh gây ra, hồi tháng 9 năm ngoái, giới chức thông báo cắt giảm số lượng xe 3 bánh vận tải khách. Đồng thời ban hành các hướng dẫn cụ thể về thông số kỹ thuật xe, yêu cầu tài xế không được chạy quá 40 km/h, công tơ mét phải đặt ở vị trí hành khách có thể nhìn thấy để họ biết được tốc độ của xe.

Còn tại Nam Phi việc làm rõ tính hợp pháp trong hoạt động vận tải của xe 3 bánh cũng đã được tiến hành. Ông Howard Dembovsky thuộc Dự án Tư pháp Nam Phi cho biết, sử dụng xe 3 bánh trong giao thông công cộng được quy định theo Điều 70 của Luật giao thông: “Xe ba bánh có thể được sử dụng cho các dịch vụ vận tải công cộng; nhưng giấy phép hoạt động phải quy định tuyến đường đô thị, mạng lưới đường bộ hoặc khu vực hoạt động trong kế hoạch vận chuyển và tốc độ hoạt động tối đa”.

Ông Howard Dembovsky cũng lưu ý sự khác biệt pháp lý giữa xe 3 bánh chở hàng và chở người. Nếu không dùng chở người thì không được cấp phép.

Về vấn đề an toàn, ông Howard Dembovsky cho rằng chủ yếu liên quan đến sự ổn định, vì đây là xe 3 bánh nên việc xử lý tình huống rất khác so với xe máy: “Xe 3 bánh chở người thì phải có giấy phép lái xe chuyên nghiệp. Lái xe phải tuân thủ giới hạn tốc độ chung hoặc giới hạn tốc độ trên biển báo giao thông và có thể hoạt động ở mọi nơi trên bất kỳ đường công cộng nào (bao gồm cả đường cao tốc) với điều kiện dung tích động cơ trên 50 phân khối”.

Còn tại thủ đô Paris (Pháp), xe 3 bánh bộc lộ không ít vấn đề. Theo cảnh sát, đây là phương tiện thường xuyên bị chặn lại, bị hỏi đủ thứ giấy tờ như đăng ký xe, bảo hiểm xe… đến kiểm tra đèn tín hiệu, chế độ bảo dưỡng... Cảnh sát cho biết, xe 3 bánh là đối tượng vi phạm luật giao thông nhiều nhất, đón trả khách tùy hứng, bất kể thời gian, địa điểm vì không có quy trình nhận khách đặt chuyến qua điện thoại hay trực tuyến.

Không thể phủ nhận Tuk tuk có nhiều ưu điểm và phù hợp với hệ thống giao thông tổng thể tại nhiều quốc gia. Tuy nhiên, nếu không có chính sách quản lý phù hợp phương tiện này cũng tồn tại không ít bất cập.

Tại Việt Nam, từ 1/7 tới đây, thành phố Hà Nội sẽ chính thức thu hồi xe ba bánh, bốn bánh tự chế không đủ điều kiện hoạt động theo quy định. Quy định đình chỉ lưu hành các loại xe công nông, xe 3, 4 bánh tự chế có hiệu lực từ năm 2008. Song đến thời điểm hiện tại, việc loại bỏ hoàn toàn gần 16.000 xe tự chế trên cả nước, tìm xe thay thế và hỗ trợ người dân chuyển hướng làm ăn vẫn đang là bài toán nan giải với các địa phương.