Xuất khẩu và tiêu dùng: Động lực thúc đẩy kinh tế Việt Nam bứt phá năm 2025

Cũng trong năm nay, nhờ các biện pháp căn cơ mà lĩnh vực tiêu dùng cũng gia tăng đáng kể. Đây cũng chính là động lực quan trọng cùng với đầu tư công thúc đẩy kinh tế Việt Nam bứt phá ngoạn mục, tạo tiền đề quan trọng cho năm 2026 tiếp theo. 

Công nghệ cao và FTA trở thành trụ cột tăng trưởng

Năm 2025 đánh dấu một cột mốc lịch sử khi tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam ước đạt con số kỷ lục 920 tỷ USD, tăng 133 tỷ USD so với năm trước. Với kết quả này, Việt Nam chính thức trở thành 1 trong số 15 quốc gia có quy mô ngoại thương lớn nhất thế giới.

Động lực tăng trưởng xuất khẩu năm nay không chỉ ở số lượng mà còn từ sự chuyển dịch về chất. Các nhóm hàng chủ lực như điện tử, máy tính, dệt may và da giày tiếp tục duy trì đà tăng trưởng 10-12% nhờ tận dụng hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do (FTA). Đặc biệt, xuất siêu dự kiến đạt trên 20 tỷ USD, đóng góp quan trọng vào việc ổn định tỷ giá và dự trữ ngoại hối quốc gia, vị thế của hàng hóa Make in Vietnam được nâng lên một tầm cao mới trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Theo bà Đỗ Thị Thúy Hương, Ủy viên Ban chấp hành Hiệp hội doanh nghiệp điện tử Việt Nam, các nghị quyết 57 hay 68 của Bộ Chính Trị chính là tiền đề tạo động lực cho sự phát triển trong lĩnh vực công nghệ cao.

“Nghị quyết 57 đem lại luồng gió mới về đầu tư trong sản xuất công nghệ và đổi mới sáng tạo và Nghị quyết 68 khi mà đặt doanh nghiệp tư nhân vào trung tâm thì nó là bước khởi sắc rất lớn cho các doanh nghiệp chủ động hơn, tự tin hơn trong đầu tư, mở rộng sản xuất các đơn hàng mới. Năm 2025 kim ngạch xuất khẩu điện tử đạt xấp xỉ 100 tỷ USD tức là sức tăng trưởng so với cùng kỳ là 25 đến 30%”…

Điểm sáng lớn nhất của năm 2025 chính là cơ cấu mặt hàng xuất khẩu. Nhóm hàng công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục chiếm tỷ trọng áp đảo trên 85% tổng kim ngạch. Đặc biệt, các sản phẩm như chất bán dẫn, linh kiện điện tử và phần mềm đã vươn lên trở thành những mặt hàng xuất khẩu tỷ đô mới, bên cạnh những "cựu binh" như điện thoại, dệt may và da giày. Không chỉ dừng lại ở công nghiệp, ngành nông nghiệp Việt Nam năm 2025 cũng ghi dấu ấn đậm nét với chiến lược "Nông nghiệp xanh - Xuất khẩu bền vững".

Lần đầu tiên, gạo và trái cây Việt Nam không chỉ cạnh tranh về giá mà còn dẫn đầu về tiêu chuẩn chất lượng tại các thị trường khó tính như EU, Mỹ và Nhật Bản nhờ áp dụng triệt để công nghệ truy xuất nguồn gốc và sản xuất phát thải thấp. Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam, cho biết.

“Các loại giống của chúng ta hiện nay nó mang tính khác biệt so với các nước khác và bản chất của hàng hóa là gì khi khách hàng sử dụng quen loại gạo mà cung không đủ cầu thì giá phải cao cho nên cái quan trọng nhất của chúng ta là mở rộng thị trường”…

Vị thế mới của hàng hóa Việt Nam trên bản đồ thương mại toàn cầu

Năm 2025, thế giới nhìn nhận Việt Nam với một vị thế hoàn toàn khác, việc nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với các nền kinh tế hàng đầu đã mở ra cánh cửa cho dòng vốn FDI chất lượng cao đổ vào các ngành công nghệ cốt lõi. Việt Nam đang dần thoát khỏi hình bóng của một "xưởng gia công" giá rẻ để trở thành một trung tâm sản xuất thiết bị hạ tầng số và năng lượng tái tạo của khu vực.

Sự hiện diện của các tập đoàn đa quốc gia tại Việt Nam hiện nay không chỉ là đặt nhà máy, mà là đặt các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D). Điều này giúp sản phẩm xuất khẩu từ Việt Nam mang hàm lượng tri thức và giá trị gia tăng cao hơn, giúp doanh nghiệp trong nước tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu. TS Nguyễn Khắc Giang, Nghiên cứu viên, Viện Nghiên cứu Đông Nam Á, nhận định.

“Có ba nhóm ngành mà chúng ta có thể coi là phát triển được phù hợp với năng lực của Việt Nam trong giai đoạn tới thứ nhất là nhóm ngành điện tử bán dẫn và công nghệ kỹ thuật số. Cái này chúng ta đã có được những khoản đầu tư rất lớn từ các doanh nghiệp lớn của nước ngoài. Thứ hai nếu chúng ta nhìn vào mảng công nghệ thông tin, phần mềm và kỹ thuật số nếu chúng ta đẩy mạnh lĩnh vực này cộng thêm năng lực về đào tạo thì chúng ta đủ khả năng để vươn lên trở thành quốc gia đáng gờm về công nghệ thông tin”…

Sự ổn định của kinh tế vĩ mô và lạm phát được kiểm soát tốt đã củng cố niềm tin của người dân vào thị trường, thúc đẩy các quyết định mua sắm lớn như nhà cửa, xe cộ và đồ điện tử. TS. Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban Môi trường kinh doanh và Năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, cho rằng, duy trì việc giảm thuế VAT có tác dụng rất lớn đối với nền kinh tế.

“Chúng ta cũng có cái gói hỗ trợ doanh nghiệp 2% thuế VAT cho một số mặt hàng. Đây là gói hỗ trợ mà tôi nghĩ là doanh nghiệp đánh giá cao với những kết quả đạt được từ gói hỗ trợ này. Các gói hỗ trợ của Chính phủ, như gói hỗ trợ về thuế hay là những cải cách về môi trường kinh doanh sẽ là động lực rất lớn”…

Mối quan hệ tương hỗ giữa tiêu dùng và xuất khẩu trong năm 2025 tạo nên một chu kỳ kinh tế khép kín đầy hứa hẹn. Xuất khẩu tăng trưởng giúp tạo ra việc làm và thu nhập cho hàng triệu lao động, từ đó thúc đẩy chi tiêu tiêu dùng. Ngược lại, một thị trường nội địa mạnh mẽ là mảnh đất màu mỡ để các doanh nghiệp tích lũy năng lực, chuẩn bị nội lực cho những cuộc vươn tầm quốc tế.