Hà Nội - 02437919191    TP. Hồ Chí Minh - 02839919191    MekongFM - 02838309090
  • Hà Nội - 02437919191   
  • TP. Hồ Chí Minh - 02839919191   
  • MekongFM - 02838309090   
Podcast

Hà Nội sống và yêu: Vì sao chỉ có 19 phụ nữ được đặt tên phố?

Nguyễn Ngọc Tiến: Thứ bảy 25/10/2025, 11:22 (GMT+7)

Tên phố, điều tưởng chừng quen thuộc trong đời sống hằng ngày lại ẩn chứa bao lớp nghĩa của lịch sử. Từ triều Tự Đức đến thời Pháp thuộc, rồi khi đất nước giành độc lập, việc đặt tên phố ở Hà Nội luôn gắn với từng chặng đường thăng trầm của dân tộc.

Và giữa hàng nghìn con phố mang tên anh hùng, danh nhân, chỉ có vỏn vẹn mười chín con phố mang tên phụ nữ – những người không chỉ kiên cường trong chiến đấu mà còn bền bỉ, đảm đang trong cuộc sống đời thường. 

Tên phố được dùng hàng ngày nên nhiều người lầm tưởng nó ra đời từ rất lâu nhưng sự thực phố được đặt tên mới từ thế kỷ 19. Dưới triều vua Tự Đức, Hà Nội có 21 phố, trong đó  có 13 phố bắt đầu bằng chữ Hàng còn lại tên địa danh cổ.

Khi thực dân Pháp chiếm tỉnh Hà Nội rồi lập thành phố Hà Nội thuộc Pháp họ đã qui hoạch lại phố cổ, xây phố mới theo kiểu Phương Tây. Năm 1890 số phố ở Hà Nội tăng lên 79 và số phố bắt đầu bằng chữ Hàng đã tăng lên 39. 

Ngoài sử dụng các địa danh cũ rồi dịch sang tiếng Pháp, chính quyền đã lấy tên những người Pháp  mà họ cho là có công lao với Việt Nam để  đặt tên phố với mục đích tôn vinh hòng xóa bỏ lịch sử Việt Nam.

Năm 1919, người Việt Nam đầu tiên được đặt tên phố là Đỗ Hữu Vị. Ông Vị là phi công của quân đội Pháp tham gia chiến tranh thế giới lần thứ nhất bảo vệ chính quốc. Trước sự đấu tranh của các  dân biểu người Việt, chính quyền đã nhượng bộ, năm 1921 họ lấy ba vị quan đồng thời là các Nho sĩ danh tiếng thời phong kiến gồm: Mạc Đĩnh Chi, Lê Quí Đôn và Nguyễn Công Trứ đặt tên phố.

Năm 1928 họ lại xoa dịu dư luận  bằng việc lấy tên ba  danh nhân văn hóa là Nguyễn Trãi, Nguyễn Du và Nguyễn Khuyến  đặt tên cho các phố nhỏ và hẹp. Đến năm 1931, các dân biểu ở nghị viện Bắc Kỳ lại lên tiếng đòi đặt tên phố là anh hùng dân tộc nhưng toàn quyền Đông Dương khất lần.

Ảnh minh họa: Saigoneer

Ảnh minh họa: Saigoneer

Song trước thái độ quyết liệt của các dân biểu và bị báo chí phản đối cuối cùng viên toàn quyền  phải đồng ý. Bốn anh hùng dân tộc có công lao chống ngoại xâm là Đinh Tiên Hoàng, Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo và Lê Lợi đặt tên các phố lớn và dài. 

Tháng 7-1945, Nhật đảo chính Pháp, họ lập chính phủ thân Nhật do ông Trần Trọng  Kim làm thủ tướng và ông Kim đã mời bác sĩ  Trần Văn Lai  làm thị trưởng Hà Nội. Việc đầu tiên sau khi nhận chức   ông Trần Văn Lai đã cho đổi tên phố từ tiếng Pháp sang tiếng Việt.

Thay tên phố mang tên những người Pháp bằng các anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa, ngườI nổi tiếng…Lần đầu tiên trong lịch sử tên phố, ông Trần Văn Lai đã lấy tên 10 phụ nữ danh tiếng đặt tên phố. Khi bác sĩ Trần Duy Hưng làm  thị trưởng, ngày 31/12/1945 ông đã ký lệnh thay đổi tên phố, trong đó 13 phố mang tên những phụ nữ có công lao với đất nước.

Hiện Hà Nội có 1.131  phố, trong đó hơn bốn trăm tên phố là nam giới. Họ là anh hùng dân tộc, người có công lớn với nước, danh nhân văn hóa, các nhà khoa học, văn nghệ sĩ nổi tiếng, thế nhưng  chỉ có 19  phụ nữ.

Đó là Hai Bà Trưng (gồm Trưng Trắc, Trưng Nhị), Bà Triệu, công chúa Từ Hoa, Lê Ngọc Hân, Nguyên phi Ỷ Lan, Danh sĩ tiếng tăm có Hồ Xuân Hương, Đoàn Thị Điểm, Bà Huyện Thanh Quan, Nguyễn Thị Duệ,  Đạm Phương, Xuân Quỳnh. Những phụ nữ gan dạ, anh hùng có Bùi Thị Xuân, Mạc Thị Bưởi, Minh Khai, Võ Thị Sáu. Thời kỳ chống Mỹ có Nguyễn Thị Thập, Nguyễn Thị Định,  Đặng Thùy Trâm

Việc chỉ có 19 phụ nữ được đặt tên phố không phải vì phụ nữ đóng góp công lao cho đất nước ít hơn nam giới mà do tiêu chí bó hẹp trong phạm vi “kiên cường, bất khuất” mà quên rằng phụ nữ Việt Nam còn “trung hậu, đảm đang”. Muộn còn hơn không, Hà Nội nên mở rộng tiêu chí để tôn vinh nhiều hơn những phụ nữ  có nhiều đóng góp  cho xã hội.

Nguyễn Ngọc Tiến/vovgiaothong.vn
Ý kiến của bạn
Hà Nội: Từ 1/7/2026, thí điểm cấm xe máy xăng tại 9 phường nội đô

Hà Nội: Từ 1/7/2026, thí điểm cấm xe máy xăng tại 9 phường nội đô

UBND TP. Hà Nội vừa có Tờ trình, dự thảo Nghị quyết gửi Hội đồng Nhân dân TP. Hà Nội đề nghị ban hành Nghị quyết liên quan đến một số chính sách, biện pháp hỗ trợ chuyển đổi phương tiện giao thông đường bộ sử dụng năng lượng sạch trên địa bàn Thủ đô.

Ngập lụt diện rộng: Cần nhìn thẳng vào phần “nhân tai” để giảm thiệt hại

Ngập lụt diện rộng: Cần nhìn thẳng vào phần “nhân tai” để giảm thiệt hại

Những đợt mưa lớn trong thời gian vừa qua gây ngập lụt trên diện rộng tiếp tục đặt ra câu hỏi lớn cho công tác phòng, tránh thiên tai và quản lý đô thị ở Việt Nam.

Kinh doanh bảo hiểm sẽ hết kiểu “bia kèm lạc”?

Kinh doanh bảo hiểm sẽ hết kiểu “bia kèm lạc”?

Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm đang thu hút sự quan tâm lớn từ người dân và làm “nóng” nghị trường Quốc hội, với hàng loạt quy định về điều kiện kinh doanh, tiêu chuẩn vốn, nhân sự quản lý và cơ chế giám sát được siết chặt...

Hạ tầng giao thông, thích ứng biến đổi khí hậu thế nào?

Hạ tầng giao thông, thích ứng biến đổi khí hậu thế nào?

Tính đến tháng 10/2025, hạ tầng đường bộ đã thiệt hại khoảng hơn 3.200 tỷ đồng do 3 cơn bão gây ra tại 9 tỉnh thành. Những tuyến đường bị sạt lở, cuốn trôi, cầu cống hư hại,… không chỉ phản ánh sức tàn phá của thiên tai, mà còn đặt ra câu hỏi về khả năng chống chịu.

Ghế ngồi an toàn cho trẻ: Không chỉ là quy định, mà là trách nhiệm của người lớn

Ghế ngồi an toàn cho trẻ: Không chỉ là quy định, mà là trách nhiệm của người lớn

Câu chuyện ghế trẻ em trên xe ô tô đang là đề tài nóng trên các diễn đàn, thu hút rất nhiều sự tranh luận. Tuy nhiên, theo tác giả Phạm Quang Vinh, việc này không nên, và không cần phải tranh luận nữa.

Mua bán xe nhưng chưa sang tên, có bị phạt không?

Mua bán xe nhưng chưa sang tên, có bị phạt không?

Thính giả Hà Anh (TP.HCM): “Tôi vừa mới bán xe cho một người quen nhưng hiện chúng tôi vẫn chưa làm thủ tục sang tên. Vậy nếu người mua xe của tôi vi phạm luật giao thông, tôi có bị liên đới hay không? Thủ tục sang tên, chuyển chủ hiện nay ra sao?”

Tọa đàm: 'Mất lòng trước, được lòng sau' - Cách chống IUU hay từ Ninh Bình

Tọa đàm: "Mất lòng trước, được lòng sau" - Cách chống IUU hay từ Ninh Bình

Đã từng có những ngư dân thấy cán bộ là tránh, nghe quy định là lo...Nhưng giờ đây, sự e ngại đã nhường chỗ cho tinh thần chủ động. Ngư dân tự giác ghi nhật ký, lắp thiết bị giám sát, nói không với khai thác thủy sản bất hợp pháp.