Vận tải không người lái, công nghệ tương lai hay nguy hiểm gần kề

Vận tải đường bộ là một phần không thể thiếu trong nền kinh tế, chiếm hơn 70% lượng hàng hóa nội địa vận chuyển tại Mỹ. Tuy nhiên, những năm gần đây, ngành này bị ảnh hưởng nặng nề bởi tình trạng thiếu hụt tài xế, các vấn đề an toàn và thách thức về chuỗi cung ứng.

Aurora Innovation, công ty có trụ sở tại thành phố Pittsburgh, bang Pennsylvania đang hy vọng giải quyết vấn đề bằng cách đưa công nghệ tự hành vào xe tải.

Ông Chris Urmson, đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành của Aurora chia sẻ: “Ngày nay, nếu vận chuyển dâu tây từ California đến Dallas sẽ phải mất khoảng 3 ngày. Nhưng với công nghệ Aurora Driver, bạn có thể thực hiện trong 24 tiếng”.

Tuy vẫn có một kỹ thuật viên ngồi sau tay lái, nhưng thực tế những chiếc xe đầu kéo của Aurora, được trang bị tới 25 cảm biến laser, radar và camera, vận hành hoàn toàn tự chủ.

Công nghệ giúp phương tiện, chạy với tốc độ từ gần 60 đến hơn 100 km/h, có thể phát hiện chướng ngại vật ở khoảng cách 400m để lên phương án chủ động phòng tránh.

Cảm biến laser của xe thậm chí có khả năng phát hiện người đi bộ trên đường cao tốc vào ban đêm, vượt xa khoảng cách chiếu sáng của đèn pha. Ông Lior Ron, Giám đốc điều hành hãng Uber Freight nhận định: “Xe tải tự lái có thể nhìn rõ hơn và xa hơn rất nhiều so với mắt con người. Chúng cũng không cảm thấy mệt mỏi và có thể hoạt động liên tục 24/7”

Theo Giáo sư Phil Koopman, chuyên gia nghiên cứu vấn đề an toàn tự động hóa phương tiện từ Đại học Carnegie Mellon, về mặt lý thuyết, xe tải tự lái sẽ an toàn hơn so với xe do con người điều khiển, bởi chúng không bao giờ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như rượu hay ma túy. Bên cạnh đó, tài xế con người còn dễ bị phân tâm hay suy giảm sức khỏe theo thời gian hoạt động.

Còn nhìn nhận ở góc độ kinh tế, ông Craig Fuller, nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành hãng vận tải Freight Waves chia sẻ: “Một chiếc xe tải thông thường do con người điều khiển chạy trung bình từ 700 đến 800 km mỗi ngày, nhưng với công nghệ tự hành nó có thể đi tới 1.600 km. Điều đó làm tăng đáng kể lợi nhuận vận hành chiếc xe”

Theo các chuyên gia, việc ứng dụng xe tự hành có thể tác động lớn đến ngành logistic, nhất là với nền kinh tế dựa nhiều vào vận tải đường bộ như nước Mỹ. Đại dịch COVID-19 đã làm nổi bật tầm quan trọng của chuỗi cung ứng và từ đó đến nay nhu cầu liên tục tăng lên.

Ông Lior Ron, Giám đốc điều hành hãng Uber Freight cho biết thêm: “Đó là một hệ sinh thái khổng lồ có trị giá lên tới hơn 1.000 tỷ USD chỉ tính riêng tại Mỹ. Vận tải hàng hóa đã tăng gấp đôi khối lượng trong 3 năm qua và toàn bộ ngành công nghiệp này đang chạy đua để đảm bảo năng lực vận tải”.

Dù được trang bị nhiều tính năng đảm bảo an toàn, nhưng hình ảnh những chiếc xe tải không người lái nặng từ 4 tới 5 tấn lao vun vút trên đường luôn gây cảm giác kinh hoàng.

Theo cuộc thăm dò mới đây của Hiệp hội ô tô Mỹ (AAA), gần 70% người được hỏi cho biết họ lo sợ tai nạn rình rập từ những chiếc xe tự hành. Ông Doug Smith, một tài xế xe tải chia sẻ: “Theo tôi ứng dụng công nghệ là cơ hội lớn để hỗ trợ người lái, cải thiện mức độ an toàn, giúp tài xế bớt mệt mỏi hơn. Nhưng tôi chưa bao giờ nghĩ những chiếc xe tải nặng tới 5 tấn tự chạy ngược xuôi trên đường là những gã khổng lồ hiền lành, vô hại”.

Một yếu tố khác còn gây tranh cãi của xe tự hành, đó là công nghệ này có thể đe dọa sinh kế của hàng chục nghìn tài xế xe tải. Ông Doug Smith bày tỏ: “Tôi thường nói chuyện với các đồng nghiệp về điều đó. Và họ cũng đang lo lắng về việc bị máy móc thay thế”

Chia sẻ quan điểm trên, ông Craig Fuller, nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành hãng vận tải Freight Waves nhận định: “Xe tải tự hành đang gây tranh cãi lớn đối với các tài xế xe tải bởi họ lo sợ công việc này sẽ biến mất hoàn toàn. Mặc dù điều đó khó có thể xảy ra ngay lập tức nhưng chắc chắn nó gây ra vô số cảm giác bất an trong cộng đồng những người lái xe”

Tại Việt Nam, lái xe tải vẫn được xem là một trong những nghề vất vả. Nghề này thường đòi hỏi tài xế phải có sức khỏe tốt vì họ sẽ có những hành trình kéo dài, đôi khi từ 3-5 ngày, thậm chí 1 tuần hay cả tháng. Nếu không có sức khỏe tốt, người lái xe sẽ không đủ tỉnh táo để điều khiển phương tiện và rất dễ gây ra tai nạn.

Trong khi đó, nhiều chuyên gia đánh giá, xe tự hành sẽ là xu hướng của thế giới trong tương lai gần. Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới đã bắt đầu “bật đèn xanh” cho xe tự hành để những chiếc xe không người lái có thể di chuyển ngoài đường phố “bình đẳng” với các phương tiện khác.

Tuy nhiên, theo chuyên gia giao thông Phan Lê Bình, để cấp phép cho xe tự hành lưu thông trên đường trước hết cần hoàn thiện vấn đề hành lang pháp lý: “Chúng ta vẫn còn chưa có hành lang pháp lý cụ thể liên quan đến xe tự hành. Bởi giả sử khi các xe lưu thông trên đường mà có xảy ra tai nạn thì khi đó trách nhiệm sẽ thuộc về ai. Thuộc về người ngồi trên xe, nhưng không điều khiển? thuộc về chủ xe hay thuộc về đơn vị sản xuất ra chiếc xe đó, thì chúng ta chưa có hành lang pháp lý cụ thể. Do vậy, đặt xe tự hành vào môi trường giao thông ở Việt Nam thì tôi nghĩ vẫn còn nhiều thách thức”.