Từ một ngã tư đường phố

Hôm nay, đi trên đường, dừng trước ngã tư, đang lẩm nhẩm đếm số giây còn lại trong nỗi sốt ruột khi đèn tín hiệu giao thông còn tới gần 70 giây. Bỗng có một người đàn ông dừng xe máy bên cạnh, miệng huýt sáo khe khẽ giai điệu bài hát Từ một ngã tư đường phố.

Tự nhiên thấy trong lòng nhẹ bẫng mà chẳng hiểu vì sao, như quên hết tất cả những khó chịu của giao thông thành phố bây giờ, những bực bội khi phải chờ đèn đỏ quá lâu. Thời gian trôi qua quá nhanh, nhớ lại lần gần nhất tôi có may mắn được gặp nhạc sĩ Phạm Tuyên dễ có đến hơn 10 năm rồi.

Bữa đó, cũng chỉ vì mê mẩn những ca từ rộn ràng, trong sáng trong bài hát ấy, mà tôi quyết phải tìm gặp bằng được ông.

Tôi tìm đến nhà nhạc sĩ Phạm Tuyên vào một buổi chiều nắng vàng rực rỡ, vừa tìm nhà ông, miệng vừa lẩm nhẩm lời bài hát trong vô thức.  Thật lạ, là những ca từ của bài hát trải qua bao nhiêu năm tháng nhưng vẫn tươi mới như ngày hôm qua, vừa rộn rã, vừa thân thương...

Sự thân thiện của người nhạc sĩ già khiến tôi mạnh bạo hơn trong cuộc chuyện trò. Câu chuyện giữa chúng tôi chỉ xoay quanh bài hát nổi tiếng về ngã tư đường phố lần đầu tiên có đèn xanh đèn đỏ ấy... Trong câu chuyện với tôi, ánh mắt nhạc sĩ vẫn ánh lên lấp lánh niềm vui khi nhắc lại kỷ niệm viết bài hát ấy...

Khi ấy ông cùng với một số nhạc sĩ cùng công tác ở Đài Tiếng nói Việt Nam được Bộ Nội vụ mời đi thực tế ở nhiều nơi để sáng tác các ca khúc về mặt trận an ninh. Đến giữa năm 1971 thì ông hoàn thành bài hát "Từ một ngã tư đường phố", ngay lập tức bài hát được thu âm, phát trên Đài Tiếng nói Việt Nam và đã nhận được nhiều thư khen, thư yêu cầu phát lại của thính giả:

- Lần đầu tiên xuất hiện đèn xanh đèn đỏ, mà lúc ấy mới chỉ có ở Hà Nội thôi, nên nó gây một cảm giác rất thú vị, đi qua ngã tư không cần có ai cả, chỉ có đèn xanh đèn đỏ là đi qua, và quan trọng hơn không khí của cả Hà Nội hướng về miền Nam thể hiện rất rõ, muốn nhìn rõ nhất thì ra ngã tư mà nhìn, thấy cả từng đoàn các em thiếu nhi tung tăng đi học, từng đoàn xe chở chiến sĩ vào Nam, công nhân đi làm, tôi đứng từ góc độ người dân để viết bài hát này...

Những âm thanh rộn rã, vui tươi xuất phát từ tình cảm của một người dân, như chính tác giả tự nhận, về đường phố Hà Nội lần đầu tiên có đèn xanh đèn đỏ, về ý thức của người dân khi tham gia giao thông khi ấy đã chinh phục được tất cả mọi người. Chính bài hát đã góp phần làm cho hình ảnh người chiến sĩ công an thêm gần gũi với người dân.

Đây là một niềm hạnh phúc "bất ngờ" đến với người nhạc sĩ: "Nhắc lại bài hát này, ngay từ hồi ấy, chúng tôi thấy đường sá của mình như thế, nếu biết nhường nhau thì sẽ đi được tốt hơn. Về sau các anh ở Bộ Giao thông cũng nói, chính ra đây là một lời nhắn nhủ của một người đi đường bình thường chứ không phải các anh công an nhắc…"

Khi câu chuyện đã trở nên gần gũi hơn, người nhạc sĩ già "thú thực" với tôi, nếu bảo mình sáng tác một bài hát tương tự như thế về giao thông bây giờ thì quả thực khó lắm... Đường phố bây giờ khác rồi, đèn xanh đèn đỏ nhiều hơn nhưng giao thông cũng hỗn loạn hơn. Ngày xưa ngã tư chỉ cần đèn xanh đèn đỏ, không có một bóng áo vàng đứng gác, nhưng bây giờ 1 ngã tư có tới ba, bốn anh công an mà vẫn ùn tắc, vì mọi người không còn thói quen nhường nhau khi đi đường nữa...

Đúng là bây giờ, ngày nào đi làm cũng đến công sở cũng muộn. Bữa chiều nào cũng kẹt xe không kịp về cơm nước cho con cái. Ai cũng vội vã nhưng chẳng mấy người chịu nhường đường cho người khác.

Đèn đỏ cũng chẳng chịu dừng lại, chưa kịp đèn xanh đã vội vã lao đi. Ngã tư bây giờ chắc chẳng còn thân thương như cái ngày bài hát ấy ra đời nữa…

Ngã tư nào cũng có đèn xanh, đèn đỏ, mà còn lâu mới nhìn thấy cái “Niềm vui phấn khởi trong ánh mắt bao người qua” như trong bài hát của nhạc sĩ Phạm Tuyên ngày nào…