Sài Gòn có phố trăm năm vương mùi thuốc đông y

Theo đó, những dược liệu quý ở Trung Quốc cũng được vận chuyển vào Sài Gòn - Chợ Lớn phục vụ cuộc sống của người dân. Đến sau này, người Việt có nhu cầu sử dụng các bài thuốc đông y để chữa bệnh nên đã biến khu này trở thành phố đông y lớn nhất Sài Gòn. Chính sự kết hợp, giao lưu văn hóa giữa cộng đồng Việt - Hoa đã tạo nên sự độc đáo ở khu vực Chợ Lớn giữa lòng đô thị. 

Lẫn trong sự náo nhiệt của vùng Chợ Lớn trăm năm là phố đông y tự thân mang trên mình nhiều dư vị, đó là con phố tỏa mùi hương để khẳng định chính mình. Cắt ngang đại lộ Võ Văn Kiệt trải dài đông tây thành phố, có bảng hiệu phố Đông Y dẫn dắt người ta vào một thế giới vừa cổ xưa, vừa hiện đại, đặc trưng nhất là mùi thuốc đông y phảng phất trong toàn bộ không gian, khiến người khách vãng lai dễ dàng khắc nhớ.

Trong trí nhớ của ông Nam, một cụ ông tuổi ngoài 70, sinh ra và lớn lên giữa vùng chợ lớn, phố đông y hình thành từ một vài ba cửa hiệu thuốc Bắc nhỏ, ông Nam kể lại:

"Hồi xưa chỉ rải rác ở đường Khổng Tử, giờ là Hải Thượng Lãn Ông, có vài tiệm thuốc bắc chứ không nhiều như bây giờ. Khoảng năm 1968, 1969, những thương phế binh họ đến chiếm khu vực này để lập nhà lên, từ từ có người buôn bán thuốc mới mướn những nhà đó, toàn bộ dần dần bán thuốc từ Triệu Quang Phục đến Lương Nhữ Học. Sau này, nhà nước mở rộng đường Võ Văn Kiệt thì dính đến đường Hải Thượng Lãn Ông, sau đó giải tỏa mở rộng đường Hải Thượng Lãn Ông, sau đó lấp đầy hết hai bên đường, sau này nhà nước mới gọi là phố đông y".

Có tư liệu kể, trong quá trình giao thương, người Hoa di cư sang Việt Nam nhiều và chọn khu Chợ Lớn là “thủ phủ” của cộng đồng người Hoa. Theo đó, những dược liệu quý ở Trung Quốc cũng được vận chuyển vào Sài Gòn - Chợ Lớn phục vụ cuộc sống của người dân. Đến sau này, người Việt có nhu cầu sử dụng các bài thuốc đông y để chữa bệnh nên đã biến khu này trở thành phố đông y lớn nhất Sài Gòn.

Nếu trước kia những dược liệu quý phải dịch chuyển xuyên biên giới, thì giờ đây, nội địa đất Việt đã rất sẵn sàng để gửi về chợ đông y lớn nhất Sài thành. Bác sỹ Chánh, Chủ một hệ thống phòng khám đông y, có chi nhánh đặt tại phố đông y Hải Thượng Lãn Ông thông tin thêm:

"Trước giải phóng Hưng Yên đã trồng rồi, tất cả các cái là miền Bắc mình trồng.Vùng dược liệu nhiều nhất là Lai Châu, Hòa Bình, Hà Giang".

Đường Hải Thượng Lãn Ông thuộc loại đường lớn và xưa nhất vùng Chợ Lớn. Thời Pháp gồm 2 đường, đoạn đầu là Đại lộ Gaudot, đoạn cuối là Đại lộ Bonhoure. Năm 1955 nhập 2 đường làm một đổi tên là Đại lộ Khổng Tử. Sau năm 1975 đổi thành Hải Thượng Lãn Ông. Dọc đường Hải Thượng Lãn Ông từ đại lộ Võ Văn Kiệt đến vòng xoay bưu điện, chân cầu Chà Và là không gian của khoảng trăm hiệu thuốc đông y lớn nhỏ.

Không chỉ độc đáo với nét riêng biệt về hàng hóa, nơi đây còn nổi tiếng về kiến trúc của những tòa nhà, công trình mang đậm dấu ấn văn hóa người Hoa. Tại đây, có 2 loại hình kinh doanh chính là Phòng khám, chữa bệnh bằng phương pháp Y học cổ truyền và bán buôn, bán lẻ dược liệu, thuốc đông y từ dược liệu.

Những cửa tiệm với bảng hiệu chữ Hán lẫn chữ Việt đan xen, bao tải đựng thuốc bày ra vỉa hè. Một số cửa hàng có bán các set trà thảo mộc đã pha sẵn hoặc hướng dẫn người mua cách pha trà từ các nguyên liệu như kỷ tử, cam thảo, táo tàu…

Tháng 7/2010, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch TP HCM đã công nhận khu Hải Thượng Lãn Ông là khu phố cổ nhất của thành phố, do nơi đây vẫn còn bảo tồn được nhiều ngôi nhà cổ một trệt hai lầu khá đồ sộ, có sự pha trộn giữa kiến trúc Pháp và Hoa cũng như nét sinh hoạt từ thời xưa cũ của người Hoa.

Theo thời gian hòa cùng nhịp thở thời đại, xen kẽ thêm vào không gian tuyến đường là những công trình xây dựng kiểu mới, tạo nên sự giao thoa cũ mới giữa chốn Chợ Lớn thênh thang.

Cách thời gian vội vã trôi cũng là cách những đổi khác có cơ hội thành hình, theo chú Nam người hơn 70 năm gắn bó với phố đông y, nếu lúc mới thành lập, con phố chỉ toàn người Hoa thì giờ đây những cửa tiệm của chủ Việt đang chiếm ưu thế.

Theo lời kể của các lão niên nơi phố cũ, nơi đây đã có đoạn thời gian hưng thịnh vô cùng, người xe nườm nượp, khách hàng từ tứ xử đổ về mong tìm được bài thuốc quý. PGS TS Vũ Gia Hiền - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng văn hóa du lịch trực thuộc Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam nhấn mạnh thêm về giai đoạn phát triển của phố Đông Y:

"Phố đông y đấy thời gian hưng thịnh nhất chính là thời kỳ chưa mở rộng đường Võ Văn Kiệt. thời kỳ tây y chưa phát triển mạnh mẽ, đông y chưa xuất hiện ở những khu phố khác. Nó gần như là kết tinh giữa y học cổ truyền miền bắc, miền nam, đông y dược người hoa gắn liền, đó là khoảng thập niên 60, 70, 90, đó là thời kỳ sầm uất nhất".

Giờ đây phố Đông Y đã có phần thưa vãn khách, hình hài của con phố lâu năm chẳng thể giống buổi ban đầu. Nhưng giữa Sài Gòn đa hương sắc, mùi phảng phất của thảo dược khô tại phố Đông Y vẫn như một chỉ dấu địa lý, như một phần chẳng thể thiếu của Sài Gòn.

Khách quan nhận định, đông y vẫn đang phát triển theo một cách riêng, vẫn có một tệp khách hàng nhất định, thế nên, hy vọng ở tương lai phố đông y quận 5 sẽ được quy hoạch bài bản, để cảnh nhộn nhịp như buổi hưng thịnh sẽ có dịp trở về.  

SỐNG Ở SÀI GÒN: Âm vang hủ tiếu gõ Sài Gòn

Tiếng gõ lốc cốc leng keng chợt phá tan bầu không khí tĩnh lặng của buổi đêm Sài Gòn - TP.HCM. Một chiếc xe đẩy đặt len lỏi ở 1 góc đường nào đó với thùng nước lèo đang tỏa khói trắng mờ mờ ảo ảo. Hủ tiếu gõ là món ăn cực rẻ, chuyên cứu đói cho sinh viên và những người công nhân có mức thu nhập thấp.

Đây cũng là món ăn tuyệt vời vào buổi đêm khi đô thị lất phất những cơn mưa. Trở thành một đặc điểm văm hoá của cư dân phố thị Sài Gòn. 

Giữa lòng Sài Gòn - TP.HCM hoa lệ, nơi những tòa nhà cao tầng chen nhau vươn lên trời xanh, nơi nhịp sống luôn hối hả, có một âm thanh quen thuộc len lỏi trong đêm khiến bao người không khỏi bồi hồi – tiếng “gõ” lốc cốc của xe hủ tiếu gõ. Tiếng gõ ấy như một dấu hiệu rất riêng, như một lời mời gọi đầy mộc mạc, giản dị mà khó cưỡng, gắn liền với ký ức của biết bao thế hệ người Sài Gòn.

Có những thanh âm tưởng chừng đơn giản, mộc mạc, nhưng lại gợi lên trong ta cả một vùng ký ức – một nỗi nhớ, một tình thương không thể gọi thành tên. Tiếng "cốc cốc cốc" quen thuộc của xe hủ tiếu gõ – âm thanh của đêm Sài Gòn, âm thanh của tuổi thơ, âm thanh của một phần linh hồn thành phố.

Khi Sài Gòn bắt đầu thưa tiếng xe, cũng là lúc những gánh hủ tiếu gõ âm thầm lăn bánh vào đêm. Không biển hiệu, không đèn sáng rực rỡ, chỉ một chiếc xe gỗ đơn sơ, vài ba chiếc bàn thấp, dăm cái ghế nhựa con con.

Âm thanh “cốc cốc” vang vọng trong hẻm nhỏ, xuyên qua màn đêm, như đánh thức những cơn đói muộn, những tâm hồn cô quạnh, hay chỉ đơn giản là thói quen của người dân Sài Gòn – thèm một tô hủ tiếu nghi ngút khói để thấy lòng ấm lại giữa phố phường.

Tiếng gõ ấy không vội vàng, không náo động, nhưng có một sức sống dai dẳng đến lạ. Nó không cần phải la rao ồn ào, cũng chẳng cần quảng cáo rầm rộ, vậy mà ai sống ở Sài Gòn đều hiểu – đó là tiếng gọi của một món ăn dân dã, đậm đà, và thân thương như chính con người nơi đây.

Tôi vẫn còn nhớ, khi mới bước chân lên Sài Gòn để đi học, đầu hẻm khu trọ tôi có một xe hủ tiếu gõ. Mỗi tối khoảng 9 – 10 giờ, sau khi học bài xong, tôi vẫn hay ngóng tiếng “cốc cốc” vọng lại từ đầu hẻm. Chỉ cần nghe thấy là biết – chú Tư hủ tiếu lại đến rồi.

Mỗi lần được ăn là như một lần thưởng thức trọn vẹn hương vị Sài Gòn – sợi hủ tiếu dai dai, nước dùng thanh ngọt, vài lát thịt mỏng, chút tóp mỡ giòn tan, thêm muỗng tương đen, ớt sa tế... mà cứ như ăn cả cao lương mỹ vị của nhân gian. Giờ đây nhớ lại, có thể đó không phải là món ăn ngon nhất tôi từng nếm, nhưng chắc chắn là món ăn tôi nhớ nhất, nhớ bằng cả vị giác lẫn trái tim.

Ngày nay, Sài Gòn thay đổi nhiều. Những hàng quán mọc lên ngày một hiện đại hơn, đèn đóm rực rỡ hơn, nhưng những xe hủ tiếu gõ vẫn lặng lẽ tồn tại như một phần ký ức không thể tách rời. Đó không chỉ là một món ăn – mà còn là một nét văn hóa đường phố độc đáo, là biểu tượng cho sự kiên nhẫn, chịu thương chịu khó, và tính cách nghĩa tình của người lao động Sài Gòn.

Chỉ một món tiền nhỏ giữa thời vật giá gia tăng, nhưng tô hủ tiếu gõ khiêm tốn có thể "cứu đói" tức thời cho người thức khuya chắc chắn đã thành dấu ấn kỷ niệm của biết bao người khi nhớ về Sài Gòn, dù mai này họ có đi bất cứ nơi đâu hoặc ở đâu.

Không quá lời để nói, hủ tiếu gõ như một phần ký ức không thể thiếu trong tâm hồn người Sài Gòn. Đó có thể là bữa tối muộn sau một ngày làm việc mệt nhọc, là niềm an ủi giữa phố thị ồn ào, hay đơn giản là chút hương vị thân quen nhắc nhớ ta về những ngày tháng tuổi trẻ. Trong vô vàn món ngon nơi thành phố này, hủ tiếu gõ vẫn giữ cho mình một chỗ đứng rất riêng – không ồn ào, không phô trương, mà chân thành và đầy cảm xúc.  

TIN YÊU

# Năm học 2025-2026, toàn TP có 2,6 triệu học sinh, tăng gần 40.000 học sinh so với năm học trước đó. Trong đó: Mầm non có 478.458 học sinh, tiểu học có 939.002 học sinh; THCS có 759.278 học sinh; THPT có 352.051 học sinh. Để chuẩn bị cho khai giảng năm học 2025-2026, toàn TP dự kiến sẽ đưa vào sử dụng 1.287 phòng học mới từ nguồn vốn ngân sách.

Cụ thể: Cấp mầm non: 151 phòng học; cấp tiểu học: 585 phòng học; cấp THCS: 412 phòng học; cấp THPT: 112 phòng học. Nhìn chung, năm học 2025-2026 trên địa bàn TP vẫn đảm bảo 100% con em sinh sống trên địa bàn có đủ chỗ học, đảm bảo các điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị để tổ chức hoạt động tại các cơ sở giáo dục đảm bảo theo yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông.

# Chiều tối 20/7, đại diện Phòng CSGT (PC08, Công an TP.HCM) cho biết, nhằm kịp thời tiếp nhận và xử lý tin phản ánh giao thông của người dân, Phòng PC08 công khai số điện thoại của đại tá Trần Trung Hiếu, Trưởng phòng CSGT công an TP.HCM. Số điện thoại đại tá Trần Trung Hiếu là: 0767860808. Đây cũng là số điện thoại có đăng ký Zalo, Viber.

Các tổ chức, cá nhân có thể liên hệ bằng tin nhắn hoặc gọi điện thoại trực tiếp cho đại tá Trần Trung Hiếu, Trưởng phòng CSGT Công an TP.HCM 24/7 kể cả trong và ngoài giờ hành chính để cung cấp, phản ánh về tình hình trật tự, an toàn giao thông toàn TP. Qua số điện thoại trên, người dân cũng có thể góp ý, kiến nghị các vấn đề liên quan đến hoạt động của lực lượng CSGT TP.HCM.

# Ngày 20/7, Hội LHPN phường Tam Bình, TPHCM, tổ chức các hoạt động kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh Liệt sỹ (27/7/1947 - 27/7/2025). Đây là hoạt động đầu tiên của Ban Chấp hành Hội LHPN phường sau khi sáp nhập, đánh dấu sự khởi đầu cho những hoạt động ý nghĩa, thiết thực của hoạt động Hội tại cơ sở. Tham dự chương trình có đại diện lãnh đạo Đảng ủy, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam phường và đông đảo hội viên, phụ nữ trên địa bàn.

Theo đó, Đoàn đã đến dâng hương, dâng hoa tưởng niệm tại Tượng đài Chiến thắng Cánh Bắc, Nhà truyền thống - Nhà bia ghi danh các anh hùng liệt sĩ phường Tam Bình và Nhà bia ghi danh phường Bình Chiểu cũ. Nhân dịp này, Hội LHPN phường Tam Bình cũng tổ chức trao tặng những phần quà ý nghĩa đến các gia đình chính sách và hội viên phụ nữ có hoàn cảnh khó khăn. Từng phần quà không chỉ có ý nghĩa về vật chất mà còn thể hiện sự quan tâm, thực hiện đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" đối với những người đã hy sinh, cống hiến cho sự nghiệp cách mạng.