Cuộc mưu sinh trên chiếc xe đạp

Sáng sớm, khi trời còn chưa mở mắt, chị Son dò dẫm chui ra khỏi chiếc thuyền đỗ ngay sát mép sông Hồng. Những bạn thuyền của chị cũng đã lục đục gọi nhau dậy.

Vuốt nhẹ nếp chiếc áo cũ, quấn chiếc khăn quanh đầu, một tay cầm chiếc nón lá, hơi ưỡn người, hít nhẹ một hơi như thể tận hưởng bầu không khí trong lành buổi sớm mai. Chị Son cẩn thận men từng bước xuống chiếc thang gỗ bắc từ đuôi tàu xuống dưới sát mép bãi sông.

Kéo chiếc xe đạp ra khỏi bụi cây, chị hì hục khuân từng nải chuối chất lên 2 chiếc sọt sau xe đạp. Hàng trăm buồng chuối xanh có, gần chín có đã được thuyền buôn chở về từ nửa đêm qua tập kết ở đây.

Sau gần 1 giờ hì hục bê vác, chằng buộc, chiếc xe đạp đã được chất kín những nải chuối ta, chỉ còn thừa đúng một phần cái yên xe và ghi đông để cầm mà dắt đi. Chất hàng thế này thì cũng chỉ có dắt, chứ đạp sao nổi? Có đến cả tạ chuối trên chiếc xe đạp khốn khổ kia…

Trời vẫn còn tờ mờ chưa sáng hẳn.

Lau vội những giọt mồ hôi chảy tràn trên mặt, đội chiếc nón lên đầu, chị Son cong người, xoãi thẳng một chân ra phía sau đẩy chiếc xe đạp vượt lên cái dốc đầy đất đá trong bãi để ra đường. Cái ngõ bên ngoài bé tí chỉ vừa đủ cho chiếc xe thồ của chị đi qua, cũng may là sáng sớm nên chẳng có nhiều người qua lại. Mỗi lần dừng lại rồi đi tiếp là hao sức ghê gớm…

Khách hàng của chị Son chủ yếu ở ngõ chợ Thanh Hà, từ bãi ra chợ cũng phải mất tới 3-4 cây số. Đến khi trời sáng rõ là cũng vừa tới nơi… Không phải bán lẻ, nên công việc của chị kết thúc sớm. Xong việc, lên xe đạp qua chợ mua vài thứ cho bữa ăn trong ngày rồi lại kẽo kẹt về chỗ trọ.

10 giờ trưa, giấc ngủ chính mới bắt đầu với chị Son và các bạn hàng. Giấc ngủ kéo dài tới tận giữa chiều. Vậy là đỡ được bữa cơm trưa…

Chiếc thuyền các chị ngả lưng, thực chất là một cái nhà trọ nổi trên sông, nằm cuối một con ngõ nhỏ ở bãi Phúc Tân, Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Ngày làm việc của chị Son và các bạn bắt đầu từ 3-4 giờ sáng, kết thúc vào khoảng gần trưa. Xong việc, các chị lại kéo nhau về đây ngả lưng, nấu cơm, ăn uống lấy sức cho ngày làm việc tiếp theo.

Những người phụ nữ trọ trên thuyền này chủ yếu là dân Phú Thọ về đây làm nghề buôn chuối đổ mối lên các chợ như Đồng Xuân, Thanh Hà, Long Biên, chợ Hôm, chợ Mơ…

Trước đây, chị Son phải theo thuyền ngược lên Phú Thọ hoặc xa hơn để lấy hàng rồi lại cùng thuyền xuôi về Hà Nội đổ mối. Nhưng giờ thì người ta chở hàng thẳng về bến này, công việc của các chị là chỉ việc mang lên chợ cho khách. Cũng đỡ vất vả hơn…

- Từ đây về chạy xuôi 3 tiếng rưỡi, chạy về phải 6-7 tiếng.

- Đi có nguy hiểm không chị?

- Không, không nguy hiểm, đi bình thường, tôi đi suốt có sao đâu!!!…

Hằng ngày, trên phố, những người phụ nữ như chị Son, trên những chiếc xe đạp cũ kỹ và đôi sọt to tướng phía sau vẫn lầm lũi mưu sinh khắp đường phố Hà Nội.

Lại nhớ có lần tôi bắt gặp một hình ảnh mà mãi đến giờ, sau hàng chục năm vẫn không thể quên được.

Bữa đó, trên đường đi làm. Giữa dòng xe cộ đông như mắc cửi, tôi chợt giật mình khi thấy 1 người phụ nữ dáng vẻ lam lũ đang gò mình đạp xe trong cơn gió nặng ngược chiều.

Nhưng, điều khiến tôi giật mình không phải bởi dáng vẻ lam lũ, chiếc xe đạp cà tàng và vài thứ đồ như nhặt ở bãi rác lên trong hai chiếc sọt hàng sau xe chị chở, bởi hình ảnh đó ta vẫn bắt gặp hàng ngày.

Mà ở đây là đứa bé chỉ chừng 3 - 4 tuổi chị chở sau xe.

Đứa bé không rõ là trai hay gái, đang nằm vắt ngủ ngon lành trên giá đèo hàng phía sau xe, giữa hai chiếc sọt. Hai chân thả sang hai bên, đầu đứa trẻ xuôi về phía sau xe, buông thõng...

Đôi bàn tay chống trước ngực, tỳ xuống tấm chiếu người mẹ “cẩn thận” lót lên phía trên giá đèo hàng cho đứa trẻ nằm, như để giữ cho thân hình ngủ quên không bị trôi mà rơi xuống đất...

Tôi định chạy lên nhắc chị - chắc là mẹ đứa trẻ. Nhưng chưa kịp thì người mẹ đã ngoái lại nhìn đứa con một cách trìu mến, thò tay vỗ nhẹ vào mông con một cái, rồi lại cong người đạp xe...

Vậy là chẳng phải đứa trẻ ngủ quên, mà cũng không hẳn người mẹ kia vô tâm khi để con mình nằm ngủ trong một tư thế quá đỗi nguy hiểm – như bất kỳ ai nhìn vào cảm thấy. Đó là cuộc sống thường ngày của mẹ con họ, cuộc sống mà họ đang trải qua, đang chấp nhận.

Và đứa trẻ, mỗi ngày, từ khi sinh đã ra phải theo mẹ bươn chải trên đường, đã phải học cách thích nghi với cuộc sống ấy, thích nghi với cách ngủ “nguy hiểm” ấy.

Rồi thì nó vẫn lớn lên như bao đứa trẻ đủ đầy khác thôi! Cuộc sống là thế đó...

Dù bây giờ xe máy, ô tô đã tràn ngập khắp phố, nhưng hình ảnh những người phụ nữ với chiếc xe đạp lầm lũi vất vả mưu sinh khắp phố phường vẫn cho ta một cảm giác rất đỗi Hà Nội và thân thương…