Chuối Việt Nam rộng đường sang Trung Quốc

Thị trường xuất khẩu chuối tươi của nước ta ngày càng rộng mở khi mới đây Nghị định thư về việc xuất khẩu chính ngạch loại trái cây này sang thị trường Trung Quốc đã được ký kết. Theo các chuyên gia, thực hiện tốt nội dung của Nghị định thư sẽ giúp thông quan nhanh chóng, giảm ùn tắc ở cửa khẩu.

Quan trọng hơn hết, khi các quy định và điều kiện sản xuất đáp ứng theo yêu cầu thì sẽ đảm bảo đầu ra và giá cả ổn định cho trái chuối tươi Việt Nam. 

Không được nhắc đến nhiều bằng các loại trái cây xuất khẩu (XK) chủ lực khác như thanh long, vải, nhãn, xoài… nhưng chuối đã và đang được đánh giá là một trong những loại trái cây nhiều tiềm năng xuất khẩu của Việt Nam.

Là mặt hàng có thế mạnh trong nhóm hàng rau, quả xuất khẩu, trái chuối của Việt Nam thời gian qua đã được nhiều thị trường ưa chuộng, trong đó có các thị trường khó tính thế giới: Nhật Bản, Singapore, Trung Đông, Hàn Quốc…

Chuối Việt Nam được ưa chuộng đặc biệt bởi vị ngọt nhẹ, thơm, màu sắc đẹp, giá cạnh tranh nếu so với sản phẩm cùng loại của các quốc gia khác. Và mới đây, trái chuối Việt Nam đã “đường đường chính chính” xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc khi 2 nước đã ký Nghị định cho phép xuất khẩu chuối vào thị trường tỉ dân này.

Ông Võ Quan Huy, Giám đốc Công ty TNHH Huy Long An, người được mệnh danh là “vua chuối”, một trong những người đầu tiên ở nước ta trồng chuối với diện tích lớn để xuất khẩu, cho biết, trước nay, nước ta cũng xuất chuối chính ngạch sang Trung Quốc, nhưng những quy định mới dừng lại ở những yêu cầu cơ bản, chưa được cụ thể.

Với Nghị định thư mới ký ngày 1/11 là sự tích hợp các quy định được bổ sung trong suốt hơn 10 năm qua vào một văn bản thống nhất. Điều này sẽ giúp nhà vườn, doanh nghiệp nắm bắt các tiêu chuẩn, quy định một cách rõ ràng, minh bạch.

Ngoài ra, Nghị định thư giúp tăng cường giám sát và trách nhiệm truy xuất trong toàn bộ quy trình sản xuất. Trong thời gian qua, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đã đẩy mạnh các hoạt động tổ chức sản xuất theo chuỗi để có thể truy xuất nguồn gốc và minh bạch sản phẩm theo từng khâu. Các doanh nghiệp cũng hướng đến sản xuất theo các tiêu chuẩn chất lượng để không chỉ xuất khẩu sang Trung Quốc mà nhiều thị trường cao cấp khác.

Ông Võ Quan Huy, Giám đốc Công ty TNHH Huy Long An, chia sẻ: “Thay đổi tư duy sản xuất nhỏ lẻ của người nông dân. Có nghĩa hồi xưa mình khuyến nông bằng cách đi dạy người nông dân trồng, bây giờ, mình dạy người nông dân liên kết. Từ chỗ kết nối này, những đơn vị mua hàng, đặt ra yêu cầu đi nước này sao, nước kia sao thì chúng ta có chuẩn hàng hóa rất là tốt để đáp ứng yêu cầu từng nước.

Ví dụ trái chuối đi Trung Quốc là phải size lớn, đi Nhật Bản, Hàn Quốc là size nhỏ. Tôi kiến nghị ban hành 1 chính sách đủ mạnh để tạo được chuỗi liên kết cho nó cứng, từ người trồng tới thu hoạch, đóng gói, vận chuyển, đi bán kể cả nội địa, xuất khẩu”.

Theo đại diện Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Nghị định thư xuất khẩu chuối sang Trung Quốc được ký kết sẽ mang lại lợi ích cho người trồng chuối và xuất khẩu chuối của Việt Nam. Chuối Việt Nam hiện chiếm 43% tổng sản lượng chuối nhập vào Trung Quốc và đang gia tăng mạnh. Thống kê từ Tổng cục Hải quan cho thấy 8 tháng đầu năm sản lượng chuối xuất sang thị trường này tăng 28% so với cùng kỳ. 

Theo Nghị định thư vừa công bố, chuối tươi của nước ta được xuất khẩu sang Trung Quốc phải là chuối chưa chín, được thu hoạch trong vòng từ 10 - 16 tuần sau khi ra hoa. Trái chuối chín hoặc nứt vỏ sẽ không được phép xuất khẩu.

Theo các chuyên gia, khi chúng ta thực hiện tốt nội dung của Nghị định thư sẽ giảm tỷ lệ kiểm tra, kiểm dịch thực vật tại cửa khẩu, thông quan nhanh chóng, tạo thuận lợi cho nhà xuất khẩu, điều này góp phần giảm ùn tắc ở cửa khẩu. Ngoài ra, việc xuất khẩu chuối chính ngạch, sản phẩm chuối sẽ được tiêu chuẩn hóa, thúc đẩy quy mô lớn hơn, đảm bảo uy tín cho chuối của nước ta xuất khẩu sang Trung Quốc.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan, cho biết: "Xuất khuẩn chuối theo Nghị định thư vừa được ký, sẽ mở ra cơ hội. Có thể nói rằng, thay thế hình thức thay vì đi buôn thì chuyển sang hình thức hợp tác để xuất khẩu, có sự kiểm soát của cả 2 bên.

Nếu như trước kia chỉ kiểm soát ở bên Việt Nam rồi mới đưa lên cửa khẩu phía bạn Trung Quốc sẽ được kiểm tra lại, còn bây giờ muốn xuất khẩu chuối sang Trung Quốc thì phải có sự kiểm định theo tinh thần của Nghị định thư của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng như của Tổng cục Hải quan Trung Quốc.

Điều này có lợi là khi chúng ta xuất khẩu quả chuối lên cửa khẩu sẽ giảm được nhiều thời gian thông quan và giảm về tần suất kiểm tra; như vậy sẽ tránh được tình trạng ùn ứ nông sản, trong đó có chuối, vừa có lợi cho nhà xuất khẩu của chúng ta qua đó có lợi cho bà con nông dân".

Để xuất khẩu trái chuối tươi bền vững, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cho biết sẽ tăng cường truyền thông những tiêu chuẩn kỹ thuật đến các nhà vườn, người nông dân và hợp tác xã, kể cả doanh nghiệp xuất khẩu, các cơ sở đóng gói, để nắm bắt và tuân thủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn theo tinh thần của Nghị định thư đã ký.

Đối với vùng ĐBSL diện tích chuối không lớn, so với các vùng khác, do đó đòi hỏi các nhà vườn phải liên kết lại trong các Tổ hợp tác, Hợp tác xã qua đó các cơ quan chuyên môn sẽ hướng dẫn đầy đủ những tiêu chuẩn kỹ thuật để bà con thực hiện.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan, cho biết thêm: "Nếu mỗi người sản xuất nhỏ, lẽ thì chúng ta rất khó tiếp cận được thông tin chính thống từ các cơ quan của Bộ NN&PTNT. Khi chúng ta liên kết lại thì các cơ sở đóng gói, các doanh nghiệp họ có điều kiện để tiếp cận những vùng nguyên liệu đủ lớn từ đó chúng ta chuẩn hóa vùng nguyên liệu và bà con nông dân sẽ cùng tham gia vào các tổ chức lại ngành hàng sản xuất trồng chuối của mình.

Đề nghị chính quyền các địa phương đứng ra tổ chức lại ngành hàng chuối ở Đồng bằng sông Cửu Long, làm từng tỉnh rồi làm rộng khắp ra 13 tỉnh để xây dựng một ngành hàng. Chưa bao giờ chúng ta đưa chuối vào một ngành hàng vì sản xuất nhỏ lẻ, nhưng lần này nếu chúng ta đáp ứng được các chuẩn mực và tận dụng được cơ hội thì nó sẽ thành công vì Việt Nam đang là một thị trường bền vững xuất khẩu chính ngạch chuối tươi.

Qua đó để Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ phân công các đơn vị cùng hỗ trợ cho các tổ chức nông dân trong chuỗi ngành hàng chuối để bà con dần cải thiện chất lượng trái chuối trồng ra theo những tiêu chuẩn thực hành tốt (Viet Gap)".

Trước trái chuối tươi, mới có 3 Nghị định thư được ký kết gồm: Nghị định thư với măng cụt năm 2019 và Nghị định thư với chanh leo, sầu riêng trong năm nay. Việc ký kết đã mở ra con đường xuất khẩu chính ngạch nâng tầm giá trị cho các loại nông sản, mang lại thu nhập ổn định nông dân.