Và giữa hàng nghìn con phố mang tên anh hùng, danh nhân, chỉ có vỏn vẹn mười chín con phố mang tên phụ nữ – những người không chỉ kiên cường trong chiến đấu mà còn bền bỉ, đảm đang trong cuộc sống đời thường.
Tên phố được dùng hàng ngày nên nhiều người lầm tưởng nó ra đời từ rất lâu nhưng sự thực phố được đặt tên mới từ thế kỷ 19. Dưới triều vua Tự Đức, Hà Nội có 21 phố, trong đó có 13 phố bắt đầu bằng chữ Hàng còn lại tên địa danh cổ.
Khi thực dân Pháp chiếm tỉnh Hà Nội rồi lập thành phố Hà Nội thuộc Pháp họ đã qui hoạch lại phố cổ, xây phố mới theo kiểu Phương Tây. Năm 1890 số phố ở Hà Nội tăng lên 79 và số phố bắt đầu bằng chữ Hàng đã tăng lên 39.
Ngoài sử dụng các địa danh cũ rồi dịch sang tiếng Pháp, chính quyền đã lấy tên những người Pháp mà họ cho là có công lao với Việt Nam để đặt tên phố với mục đích tôn vinh hòng xóa bỏ lịch sử Việt Nam.
Năm 1919, người Việt Nam đầu tiên được đặt tên phố là Đỗ Hữu Vị. Ông Vị là phi công của quân đội Pháp tham gia chiến tranh thế giới lần thứ nhất bảo vệ chính quốc. Trước sự đấu tranh của các dân biểu người Việt, chính quyền đã nhượng bộ, năm 1921 họ lấy ba vị quan đồng thời là các Nho sĩ danh tiếng thời phong kiến gồm: Mạc Đĩnh Chi, Lê Quí Đôn và Nguyễn Công Trứ đặt tên phố.
Năm 1928 họ lại xoa dịu dư luận bằng việc lấy tên ba danh nhân văn hóa là Nguyễn Trãi, Nguyễn Du và Nguyễn Khuyến đặt tên cho các phố nhỏ và hẹp. Đến năm 1931, các dân biểu ở nghị viện Bắc Kỳ lại lên tiếng đòi đặt tên phố là anh hùng dân tộc nhưng toàn quyền Đông Dương khất lần.
Song trước thái độ quyết liệt của các dân biểu và bị báo chí phản đối cuối cùng viên toàn quyền phải đồng ý. Bốn anh hùng dân tộc có công lao chống ngoại xâm là Đinh Tiên Hoàng, Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo và Lê Lợi đặt tên các phố lớn và dài.
Tháng 7-1945, Nhật đảo chính Pháp, họ lập chính phủ thân Nhật do ông Trần Trọng Kim làm thủ tướng và ông Kim đã mời bác sĩ Trần Văn Lai làm thị trưởng Hà Nội. Việc đầu tiên sau khi nhận chức ông Trần Văn Lai đã cho đổi tên phố từ tiếng Pháp sang tiếng Việt.
Thay tên phố mang tên những người Pháp bằng các anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa, ngườI nổi tiếng…Lần đầu tiên trong lịch sử tên phố, ông Trần Văn Lai đã lấy tên 10 phụ nữ danh tiếng đặt tên phố. Khi bác sĩ Trần Duy Hưng làm thị trưởng, ngày 31/12/1945 ông đã ký lệnh thay đổi tên phố, trong đó 13 phố mang tên những phụ nữ có công lao với đất nước.
Hiện Hà Nội có 1.131 phố, trong đó hơn bốn trăm tên phố là nam giới. Họ là anh hùng dân tộc, người có công lớn với nước, danh nhân văn hóa, các nhà khoa học, văn nghệ sĩ nổi tiếng, thế nhưng chỉ có 19 phụ nữ.
Đó là Hai Bà Trưng (gồm Trưng Trắc, Trưng Nhị), Bà Triệu, công chúa Từ Hoa, Lê Ngọc Hân, Nguyên phi Ỷ Lan, Danh sĩ tiếng tăm có Hồ Xuân Hương, Đoàn Thị Điểm, Bà Huyện Thanh Quan, Nguyễn Thị Duệ, Đạm Phương, Xuân Quỳnh. Những phụ nữ gan dạ, anh hùng có Bùi Thị Xuân, Mạc Thị Bưởi, Minh Khai, Võ Thị Sáu. Thời kỳ chống Mỹ có Nguyễn Thị Thập, Nguyễn Thị Định, Đặng Thùy Trâm
Việc chỉ có 19 phụ nữ được đặt tên phố không phải vì phụ nữ đóng góp công lao cho đất nước ít hơn nam giới mà do tiêu chí bó hẹp trong phạm vi “kiên cường, bất khuất” mà quên rằng phụ nữ Việt Nam còn “trung hậu, đảm đang”. Muộn còn hơn không, Hà Nội nên mở rộng tiêu chí để tôn vinh nhiều hơn những phụ nữ có nhiều đóng góp cho xã hội.