Hẻm 194, đường Đoàn Thị Điểm (KV1, Phường Phú Lợi) có một khu dân cư nhỏ chỉ 10 hộ dân sinh sống với hai dãy nhà đối diện nhau. Đại diện cho các hộ dân, anh Huỳnh Tấn Bảo nói, để tránh kẻ gian lẻn vào trộm cắp nên lối xóm hùn tiền xây dựng hàng rào kiên cố ở hai đầu vào năm 2022. Sau đó, một hộ nằm ngoài khu dân cư ngỏ ý được mở hàng rào để làm lối đi, nhưng không được đồng thuận. Vụ việc từ kiến nghị đã leo thang thành tranh chấp, mỗi bận đối thoại thì đại diện 11 hộ dân phải lên UBND phường, vừa mất thời gian mà vẫn chưa có hướng giải quyết dứt điểm.
Ngày 2/10, Đảng ủy phường Phú Lợi triển khai mô hình “Tiếp công dân tại nhà công dân” thì vụ việc được giải quyết dứt điểm tại nhà dân, đúng pháp luật: “Hàng rào này mình làm để bảo vệ an ninh cho 10 hộ dân, mà nếu mở ra thì lại không đảm bảo an toàn. Sau đó người đứng đầu cấp ủy ở phường mà cụ thể là Bí thư phường Phú Lợi đã trực tiếp đi xuống để nắm thực địa và nghe hết ý kiến của tất cả hộ dân. Cuối cùng thì cái đường này được khẳng định là đường nội bộ, đâu có phải đường công cộng, nên hàng rào vẫn được giữ, hợp tình hợp lý. Mô hình này giúp lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát phù hợp Pháp luật và hợp tình nữa”.
Còn tại khu Hẻm 639 (đường Lê Hồng Phong, KV19) thì 10 hộ dân ở đầu nguồn làm đơn thưa kiện 10 hộ ở cuối nguồn với lý do tự ý san lấp kinh rạch, gây ô nhiễm môi trường. Dãy dân cư sống dọc kinh Râu trước đây bị bồi lắng, các hộ dân ở cuối nguồn hùn tiền lắp ống cống để thoát nước, do không đầu tư đồng bộ nên đoạn đầu nguồn thì bị ứ đọng hôi tanh.
Khi Đoàn công tác của Đảng ủy phường Phú Lợi xuống khảo sát thực tế, lúc này ông Thạch Song, một trong những hộ bị đơn kiện “đích danh” bày tỏ quan điểm: “Cán bộ xuống khảo sát từng nhà, người dân và cán bộ đều nhìn thấy sự thật là ở đoạn của chúng tôi sau khi lắp ông cống thì môi trường rất sạch sẽ. Còn đoạn đầu nguồn bị xả rác bừa bãi nên nó bị nghẹt. Sau chuyến khảo sát thì có đoàn xuống đo đạc, nhưng chưa có phương án giải quyết cuối cùng. Nhưng với tôi, dù triển khai phương án nào ễn làm sạch môi trường cho dân được hưởng là chúng tôi thống nhất cao. Ở đây tôi hài lòng cách làm của địa phương, xuống tận nhà giải quyết thắc mắc của người dân thay vì hồi xưa phải mời dân lên UBND làm việc”.
Căn cứ mục tiêu của Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Phường Phú Lợi lần thứ I (nhiệm kỳ 2025-2030): Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước theo hướng văn nh, hiện đại; xây dựng phường Phú Lợi trở thành địa phương “thân thiện - nghĩa tình”, vì Nhân dân phục vụ; ngày 30/9/2025, Đảng ủy phường Phú Lợi ban hành Kế hoạch triển khai mô hình “Tiếp công dân tại nhà công dân”.
Theo ông Thái Đăng Khoa – Bí thư Đảng ủy phường Phú Lợi, mô hình này vẫn hoạt động song song với Quy chế tiếp công dân tại trụ sở. Mục tiêu trọng tâm của mô hình là chọn lọc để giải quyết dứt điểm các vụ việc khiếu kiện phức tạp, kéo dài, tồn đọng, đã được đối thoại nhiều lần tại trụ sở nhưng không hiệu quả; công khai nh bạch và phòng chống tình trạng quan liêu, nhũng nhiễu:
“Khi tiếp công dân tại trụ sở thì nghe báo cáo của cơ quan chuyên môn. Mà đôi khi báo cáo không hết ý, lúc đó mở bảng vẽ ra xem cũng không hình dung được hết được thực tế. Khi tổ chức tiếp công dân tại nhà, đứng tại địa điểm tranh chấp của các hộ dân thì chúng tôi nghe báo cáo rất rõ. Tại đây, người dân trình bày đủ ý, cơ quan chuyên môn trình bày đủ ý kết hợp quan sát các yếu tố tác động xung quanh nữa thì chúng tôi tìm được phương án giải quyết mới. Giải quyết trên cơ sở đúng pháp luật, hài hòa lợi ích của người dân và doanh nghiệp”.
“Tiếp công dân tại nhà công dân” được phường Phú Lợi triển khai bằng hình thức: Lãnh đạo Đảng ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ cùng với Trưởng Ban Nhân dân các khu vực trực tiếp gặp gỡ công dân tại nhà công dân. Tôn chỉ của hoạt động này là không hình thức, cán bộ phải có trách nhiệm giải thích và hướng dẫn công dân thực hiện thủ tục đúng quy trình và quy định pháp luật. Các kiến nghị trực tiếp của Nhân dân được ghi vào biên bản, lập thành báo cáo gửi về Đảng ủy Phường và phải được giải quyết theo thẩm quyền đúng tiến độ quy định.
Qua 06 ngày triển khai, mô hình “Tiếp công dân tại nhà công dân” đã giải quyết được 01 vụ việc xác đáng và 01 vụ việc nhận được sự đồng thuận của Nhân dân, đang chờ báo cáo phương án giải quyết. Các lĩnh vực mà mô hình đang triển khai, gồm: đất đai, xây dựng, trật tự đô thị, vệ sinh môi trường, hoạt động sản xuất kinh doanh. Sau 03 tháng sẽ tổ chức sơ kết Mô hình và có hướng nhân rộng trên nhiều lĩnh vực.
Ông Thái Đăng Khoa – Bí thư Đảng ủy phường Phú Lợi, TP. Cần Thơ nhấn mạnh: “Chúng tôi triển khai mô hình này sẽ tiến tới việc tiếp công dân tại nhà không hẳn chỉ có một mình người đứng đầu cấp Ủy, mà người đứng đầu Chính quyền và phòng ban chuyên môn cũng cần đến nhà người dân để lắng nghe dân nói, nhất là đối với những vụ việc rắc rối. Chúng tôi cũng đã quán triệt, khi tiếp công dân thì hết sức cầu thị và phải lắng nghe, giải quyết vụ việc trong thời gian ngắn. Phải cởi mở thì người dân mới cung cấp thông tin đầy đủ”.
Bên cạnh mô hình “Tiếp công dân tại nhà công dân”, phường Phú Lợi cũng triển khai mô hình “Cà phê với Nhân dân và Doanh nghiệp” vào sáng thứ sáu của tuần thứ 2 hàng tháng, thời gian từ 06h30 đến 07h30. Mục tiêu cuối cùng của hai mô hình này nhằm xây dựng hệ thống chính trị “tinh - gọn - mạnh - hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả”, đáp ứng yêu cầu đưa đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình; xây dựng Chính quyền phục vụ, của dân, do dân và vì dân.
Từ đây, Nhân dân được tạo điều kiện phản ánh tâm tư, nguyện vọng, kiến nghị trực tiếp với cấp ủy và chính quyền; địa phương kịp thời tháo gỡ khó khăn cho Nhân dân, tạo dựng niềm tin và động lực để Nhân dân yên tâm lao động, sản xuất.
Từ trước đến nay, người cán bộ ấp vẫn luôn được xem là “cầu nối” giữa Nhân dân với Chính quyền. Từ 1/7, luật Tổ chức Chính quyền địa phương năm 2025 có hiệu lực đã đặt Chính quyền cấp xã/phường vào vị trí then chốt, trực tiếp giải quyết các vấn đề thiết yếu của người dân. Mô hình “Tiếp công dân tại nhà công dân” đã thể hiện được hiệu quả cải cách hành chính, tổ chức chuyển mình để gần dân, hiểu dân và phục vụ dân tốt hơn.
Nhắc đến trách nhiệm Chính quyền phải gần dân làm người ta nhớ về câu chuyện từng làm dậy sóng dư luận. Vào năm 2015, nhằm đạt được các tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới, UBND xã Phương phú (huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang cũ) đã họp dân và yêu cầu xây dựng cổng rào bằng bêtông. Phương Phú khi đó có 2.350 hộ mà gần 7% trong số này là hộ nghèo. Sau đó, những chiếc cổng sáng loáng mọc lên trước mấy căn nhà rũ rượi đã khiến dư luận phản ứng gay gắt về cách làm không hợp lý của Chính quyền xã, huy động quá sức dân.
Chính quyền gần dân, sát dân, nắm bắt tâm tư nguyện vọng của Nhân dân,… vốn là trách nhiệm mặc định. Luật Tổ chức Chính quyền địa phương 2025 cho cấp xã/phường được quyết định hầu hết các vấn đề hệ trọng của địa phương, vì thế, việc “Tiếp công dân tại nhà công dân” là một cách làm để cụ thể hóa mô hình Chính quyền cấp xã chú trọng hiệu năng và hiệu lực. “Tiếp công dân tại nhà công dân” sẽ cho Lãnh đạo thấy những tình tiết khách quan của sự vật, sự việc mà sự việc đó đã năm lần bảy lượt giải quyết tại trụ sở không thành. Mỗi buổi làm việc, Lãnh đạo sẽ tiếp nhận kịp thời phản ánh của công dân, đây là điều mà bấy lâu nay công dân luôn luôn mong muốn. Dân trực tiếp gửi gắm tâm tự, nguyện vọng vào người đứng đầu cấp ủy để củng cố thêm niềm tin rằng: sẽ hướng giải quyết thuận tình, hợp lý và nhanh chóng.
Vận hành Chính quyền 2 cấp đã cắt giảm đầu mối, nhưng cũng là dấu mốc thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ, kiến tạo một nền quản trị hiện đại, hiệu quả, nh bạch. Ở đó, từng Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã/phường không còn là người “giải quyết giấy tờ thường nhật” mà phải trở thành trung tâm điều hành, dẫn dắt các hoạt động thực thi Hiếp pháp và Pháp luật hiệu quả. Xã/phường không còn là nơi “báo cáo lên - chờ chỉ đạo xuống” mà phải là cơ quan phát hiện vấn đề sớm nhất, tiếp xúc với dân thường xuyên nhất, chịu trách nhiệm đầu tiên trong việc đưa chính sách đến gần dân hơn.
Mô hình “Tiếp công dân tại nhà công dân” cũng thể hiện tôn chỉ giao quyền cho người xứng đáng và xóa bỏ tầng nấc hành chính gây cản trở. Tính chất của mô hình này cần một người đứng đầu có triển vọng, sẵn sàng dấn thân, hòa nhập vào cuộc sống của người dân để triển khai nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội. Đây cũng là điều kiện trong mỗi nhiệm kỳ Đại hội, chọn được người có tâm, có tầm để đứng vào hàng ngũ lãnh đạo địa phương.
“Tiếp công dân tại nhà công dân” chỉ mới là một mô hình sáng tạo, cũng cần có thời gian để đánh giá tính hiệu quả. Nhưng nhìn về hướng tích cực thì mô hình này làm rõ hơn tính chất của giai đoạn cải cách hành chính, cải cách hành chính không còn là khẩu hiệu mà trở thành hành động thiết thực. Chính quyền cấp xã/phường khác cũng nên hành động trên tinh thần “đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu” - hòa chung một nhịp cải cách, đồng lòng chí hướng phụng sự Nhân dân.