Dự án trọng điểm quốc gia này đang bước vào giai đoạn “nước rút” với mục tiêu cao nhất là hoàn thành toàn bộ công trình, đưa hai tổ máy công suất lớn vào hòa lưới điện quốc gia đúng ngày 19 tháng 12 tới để chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc.
Để đạt được cột mốc này, các đơn vị thi công đã phải huy động nguồn lực khổng lồ, áp dụng các giải pháp kỹ thuật đặc biệt, và quan trọng nhất là tinh thần quyết tâm sắt đá của hàng ngàn kỹ sư, công nhân. Đây là một cuộc đua cam go, nơi ý chí và kinh nghiệm đã giúp họ tiết kiệm được tới 30-40% thời gian thi công so với thông thường.
Sau thành công của Tổ máy số 1 đã hòa lưới điện thành công vào ngày 19/8/2025 và vận hành ổn định trong suốt hai tháng qua, trọng tâm hiện tại là dồn toàn lực vào việc hoàn thiện Tổ máy số 2. Mới đây ngày 7 tháng 10, nhà thầu cũng đã lắp đặt thành công rotor của Tổ máy số 2, với khối lượng khổng lồ đã được đưa vào vị trí chính xác.
Đơn vị thi công dự kiến sẽ khởi động tổ máy này trong tháng 11, và đặt mục tiêu phát điện thương mại vào cuối tháng 11. Để đạt được tiến độ thần tốc này, nhà thầu đã phải tính toán lại toàn bộ quy trình, đồng thời huy động mọi nguồn lực để lắp đặt liên tục 24/24 giờ.
Ông Bùi Bình Nhưỡng, Chỉ huy trưởng Lilama 10 cho biết: "Đối với dự án thủy điện Hòa Bình mở rộng, mục tiêu của Thủ tướng đề ra là 19/12 chúng tôi phải là tính toán, đưa nhân sự cũng như tất cả các dụng cụ và biện pháp cùng các bên phối hợp và tính toán thời gian, trên công trường không có một giờ nào ngừng làm việc cả. Chúng tôi phải có những giải pháp đặc biệt, thậm chí là rất tốn kém về kinh tế nhưng chúng tôi chấp nhận đầu tư để hoàn thành được đúng theo tiến độ."
Tại thời điểm cao điểm, tổng số người làm việc trên công trường đã lên tới gần 1.000 người. Ngoài áp lực về thời gian, các đơn vị thi công còn phải đối mặt với những thách thức lớn về điều kiện tự nhiên và địa chất.
Thiếu tá Nguyễn Thái Hoàng, Phó Giám đốc Ban Điều hành Dự án mở rộng Nhà máy Thủy điện Hòa Bình, Tổng Công ty xây dựng Trường Sơn – đơn vị đảm nhận toàn bộ phần xây dựng nhà máy chia sẻ: "Khó khăn nhất của dự án là do sạt trượt tháng 9 năm 2021; đồng thời đơn giá vật liệu leo thang, thêm nữa là công trình này thì đào cao đắp sâu.
Chúng tôi vượt lên tận cao trình 152m rồi xuống đến tận cao trình âm 17, chênh cao gần 180 mét, đấy là một cái khó khăn lớn. Và biện pháp vượt khó đó là sự quyết tâm của toàn bộ an hem cán bộ chiến sỹ, đồng thời sự chỉ đạo sát sao, sáng suốt của Tư lệnh Binh đoàn, đảm bảo nguồn cung kịp thời, máy móc thiết bị và con người. Đơn vị quyết tâm đưa dự án về đích đúng hẹn 19/12."
Thiếu tá Nguyễn Thái Hoàng cho biết thêm, đơn vị từng triển khai nhiều công trình lớn, nhưng hiếm có nơi nào địa chất biến động như ở đây. Có đoạn hầm cứ 50cm lại phải dừng lại xử lý, vì vách đá yếu, cấu trúc tầng lớp rời rạc, không thể đào sâu liên tục.
Đặc biệt ở khu vực cửa nhận nước – công nhân cũng phải đào sâu từ cao trình 180m xuống tới cốt 60m, tức đào xuyên hơn 120m đá núi với kết cấu tầng lớp hỗn độn. Trong điều kiện đó, thiết kế phải thay đổi liên tục, chi phí gia cố đội lên hàng chục tỷ đồng.
Cùng với những thách thức về xây dựng hầm móng, việc lắp đặt thiết bị cũng đòi hỏi độ chính xác rất cao. Ông Nguyễn Văn Cảnh, Tư vấn giám sát trưởng phần lắp đặt nhận định rằng hầm dẫn nước tại dự án này tương đối dài và lớn, với đường kính gần như là lớn nhất Việt Nam so với các nhà máy thủy điện khác: "Về công tác lắp đặt thiết bị có những cái thiết bị rất là lớn về khối lượng, chẳng hạn như phần rotor là hơn 600 tấn.
Đối với các cái thiết bị liên quan yêu cầu độ chính xác rất là cao, hiện tại trên công trường các bên từ chủ đầu tư, đến chuyên gia, nhà thầu và tư vấn giám sát đã phối hợp chặt chẽ để đưa ra các giải pháp nhằm đảm bảo đúng tiến độ phát điện tổ máy.
Tôi đánh giá đến thời điểm hiện tại tất cả các hạng mục đưa vào đều đảm bảo chất lượng. Về tiến độ đã đạt được và vượt, đặc biệt là phần lắp đặt, trước đây khi mà lắp đặt 1 tổ máy cần đến 7 đến 8 tháng, tuy nhiên đến thời điểm hiện tại mình rút ngắn còn khoảng 5 đến 6 tháng một tổ máy."
Sự rút ngắn thời gian lắp đặt gần 2 tháng/tổ máy là nh chứng rõ ràng cho hiệu quả của các giải pháp kỹ thuật và kinh nghiệm được áp dụng. Ông Cảnh cũng tự hào chia sẻ rằng, các kỹ sư Việt Nam đã nắm vững hết các công nghệ liên quan đến thiết bị. Mặc dù có sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài từ hãng cung cấp thiết bị, nhưng các kỹ sư từ thi công đến tư vấn giám sát đều đã hiểu rõ thiết bị và sẵn sàng cho công tác vận hành, sửa chữa và bảo dưỡng sau này.
Đằng sau những con số tiến độ kỷ lục, sự hiệu quả và làm chủ công nghệ, là sự hy sinh thầm lặng của những người lính, người thợ ngày đêm bám sát công trường. Anh Hoàng Thanh Phong, một công nhân lắp máy với 20 năm kinh nghiệm chia sẻ: “Tiến độ của Chính phủ đề ra nói chung là cũng có một chút về áp lực công việc, bởi vì chúng tôi phải làm liên tục... Nhưng chúng tôi cũng rất là tự hào bởi vì mình đã đóng góp một phần công sức nhỏ bé vào đấy để đưa được nhà máy vào hoạt động sớm nhất và tạo ra nguồn năng lượng của quốc gia mà hiện nay cái nguồn năng lượng này đang rất là cần”
Đến thời điểm hiện tại, dự án Thủy điện Hòa Bình mở rộng đã đạt khoảng 95% khối lượng công việc. Hiện nhà thầu đang tập trung vào những khâu hoàn thiện cuối cùng như cảnh quan, sơn, lát gạch và lắp đặt lan can, quyết tâm hoàn thành đúng tiến độ đã đề ra ngày 19/12.
Dù chi phí có tăng cao do phải đầu tư các giải pháp đặc biệt để đẩy nhanh tiến độ, nhưng mục tiêu chung là đảm bảo nguồn năng lượng quý giá cho đất nước vẫn là động lực mạnh mẽ nhất, thôi thúc gần 1.000 con người làm việc không ngừng nghỉ tại công trường. Sự quyết tâm ấy là nh chứng cho tinh thần "vượt nắng, thắng mưa", để dòng điện xanh từ lòng sông Đà sớm ngày tỏa sáng trên mọi ền đất nước, kiến tạo dòng điện ngày mai cho Tổ quốc./.