Trước cổng một ngôi trường tiểu học ở Hà Nội, những vạch sơn xanh đỏ bất ngờ xuất hiện trên mặt đường. Vạch sơn nhiều màu sắc này không phải để trang trí, cũng không chỉ để làm đẹp cảnh quan đô thị, mà những vạch sơn đổi màu ấy đang âm thầm phát đi một thông điệp rõ ràng: Hãy chậm lại, hãy nhường đường cho học sinh. Chính những thay đổi tưởng chừng rất nhỏ ấy, một cách tiếp cận mới về an toàn giao thông học đường đang dần hình thành.
Giờ tan học tại Trường Tiểu học Vạn Phúc (Hà Nội), không còn cảnh xe máy, ô tô chen chúc trước cổng trường như trước đây. Thay vào đó, người đi bộ di chuyển theo một hành lang sơn màu xanh, rộng khoảng 1,5 mét, kéo dài từ cổng trường ra phố Vạn Phúc. Tại vị trí sang đường, mặt đường được sơn đỏ nổi bật, buộc các phương tiện phải giảm tốc độ, tăng sự chú ý.
Những vạch sơn đổi màu này chính là điểm nhấn dễ nhận thấy nhất của mô hình “cổng trường học an toàn” vừa được TP Hà Nội và Sở Xây dựng Hà Nội triển khai thí điểm tại Trường Tiểu học Vạn Phúc, điểm thứ tư trong chuỗi mô hình được thành phố thực hiện thời gian qua.
Nếu như trước đây, tuyến phố Vạn Phúc vốn nhỏ hẹp, vỉa hè không liên tục, học sinh và phụ huynh buộc phải đi dưới lòng đường, đối mặt trực tiếp với dòng phương tiện cơ giới đông đúc vào giờ cao điểm. Thì nay, với sự xuất hiện của các vạch sơn màu sắc bắt mắt không chỉ làm thay đổi diện mạo khu vực cổng trường, mà còn thay đổi cả hành vi giao thông. Khi đi đến đây, người điều khiển phương tiện buộc phải chậm lại, phụ huynh dừng xe đúng vị trí được hướng dẫn, và học sinh có không gian riêng, an toàn hơn để đi bộ.
Cảm nhận rõ sự thay đổi này, em Nguyễn Minh Hiếu, học sinh Trường Tiểu học Vạn Phúc chia sẻ: “Con cảm thấy bây giờ đỗ xe để đi vào đường sẽ an toàn hơn các lần trước, các lần trước thì bố mẹ phải đưa xe vào trường sẽ khó cho các bạn học sinh. Nhiều khi còn bị các xe chắn đường khiến đi lại khó khăn. Bây giờ con đã biết cách tìm vạch kẻ đường để các xe đi chậm lại để con qua đường an toàn hơn”.
Còn với em Trần Thế Phong (học sinh Trường Tiểu học Vạn Phúc), những vạch sơn đổi màu không chỉ là dấu hiệu giao thông, mà còn là động lực thay đổi thói quen đi lại của phụ huynh và cả các em học sinh.
“Con thấy từ khi cổng trường làm lối đi bộ cho các bạn học sinh thì có nhiều bạn đã chuyển từ đi xe máy cùng bố mẹ để sang đi bộ. Rất an toàn khi có đường này cho riêng các bạn học sinh”.
Những lời chia sẻ của các em học sinh cho thấy hiệu quả rõ rệt của việc ưu tiên người đi bộ đặc biệt là trẻ em trong tổ chức giao thông quanh khu vực trường học. Khi được hướng dẫn bằng các dấu hiệu trực quan, dễ hiểu, học sinh có thể tự bảo vệ mình tốt hơn ngay từ những kỹ năng cơ bản nhất.
Không chỉ học sinh, phụ huynh cũng là những người cảm nhận rõ sự thay đổi này. Chị Khương Thị Thanh Thùy, phụ huynh học sinh Trường Tiểu học Vạn Phúc cho biết, nếu như trước đây chị luôn lo lắng mỗi khi con đến trường vì tuyến đường hẹp, đông xe và khó kiểm soát. Thì nay, sau khi triển khai mô hình thí điểm cổng trường học an toàn tại trường tiểu học Vạn Phúc đã giúp phụ huynh an tâm hơn khi đưa đón con em mình:
“Sau khi dự án hoàn thành tôi cảm thấy có rất nhiều điều tốt đẹp mà dự án mang lại cho các con. Khi đưa các con đến trường thì các con sẽ yêu cầu bố mẹ dừng trước cổng trường, không vào trường và đi theo vạch chỉ đường đã được vạch sẵn trên lòng đường. Tôi thấy quãng đường đến trường của các con an toàn hơn, không phải chở con đến trường nữa mà con có thể tự đi bộ. Cảnh quan xung quanh trường cũng sạch đẹp và văn nh hơn. Nhờ vào những điều đó mà con tôi cảm thấy hứng thú hơn khi đến trường”.
Từ góc nhìn chuyên gia, các vạch sơn đổi màu không đơn thuần là giải pháp kỹ thuật, mà là một cách tiếp cận mới trong tư duy tổ chức giao thông. Ông Nguyễn Ngọc Quang, chuyên gia giao thông của tổ chức HealthBridge cho biết, trước khi thí điểm, khu vực trước cổng Trường Tiểu học Vạn Phúc tồn tại nhiều điểm xung đột giao thông, đặc biệt vào giờ cao điểm. Sau khoảng 3 tháng triển khai, các cơ quan chức năng đánh giá tình trạng ùn tắc đã được kiểm soát, giao thông trật tự hơn và không ảnh hưởng đến sinh hoạt, kinh doanh của người dân trong khu vực
“Mặc dù Sở Xây dựng mới thí điểm 4 điểm cổng trường an toàn, tuy nhiên 4 điểm này sau khi cải thiện an toàn cho học sinh, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các con có thể đến trường an toàn, tất cả các điểm trường đó đều không xảy ra ùn tắc và giao thông trật tự hơn. Trước khi tiến hành dự án thì nhiều quan điểm cho rằng thí điểm này sẽ gây ùn tắc nhưng thực tế cho thấy không ùn tắc và kết quả tốt hơn”, ông Quang cho biết.
Điều đáng nói, mô hình cổng trường học an toàn không sử dụng các giải pháp hạ tầng phức tạp hay tốn kém, mà chỉ từ những thay đổi tưởng chừng rất đơn giản là sơn lại lối đi bộ, làm nổi bật vạch sang đường, đặt chóp nón phân cách, tổ chức lại điểm dừng đỗ nhưng hiệu quả mang lại lại rõ ràng và bền vững.
Những vạch sơn đổi màu đã làm đúng vai trò của mình là thu hút sự chú ý, cảnh báo người tham gia giao thông và nhắc nhở rằng, tại khu vực này, học sinh là đối tượng cần được ưu tiên và bảo vệ.
Từ những vạch sơn xanh, đỏ trước cổng Trường Tiểu học Vạn Phúc, một thông điệp giản dị nhưng mạnh mẽ đang được gửi đi: an toàn giao thông bắt đầu từ sự quan tâm đến những người yếu thế nhất.
Khi trẻ em được ưu tiên, khi người lớn sẵn sàng chậm lại và nhường đường, cổng trường học sẽ không còn là điểm nóng giao thông, mà trở thành không gian an toàn, văn nh cho trẻ em mỗi ngày đến lớp./.