Trong thời gian qua, ngành Thuế nhận được một số phản ánh và phát hiện hành vi liên quan đến trường hợp doanh nghiệp sử dụng thông tin của cá nhân (tên, mã số thuế, số căn cước công dân) để kê khai, tính chi phí tiền lương, tiền công khi xác định nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp trong khi không phát sinh trả thu nhập trên thực tế cho cá nhân đó.
Theo cơ quan thuế, đây là hành vi vi phạm pháp luật về thuế, nhằm mục đích gian lận thuế, trốn thuế, giảm số tiền thuế phải nộp của doanh nghiệp vào ngân sách nhà nước. Đồng thời cũng gây ảnh hưởng đến người nộp thuế là cá nhân khi bị doanh nghiệp tự ý sử dụng thông tin cá nhân.
Nguyên nhân của việc này có thể do người nộp thuế vô tình để lộ thông tùy giấy tờ tùy thân như chứng nh thư nhân dân, căn cước công dân. Các doanh nghiệp lợi dụng ứng dụng tra cứu mã số thuế cá nhân trên ứng dụng Thuedientu.gdt.gov.vn để tra cứu mã số thuế cá nhân theo số giấy tờ trên để lấy mã số thuế của người nộp thuế. Việc này nhằm mục đích làm giả chứng từ chi trả tiền lương, tiền công, chi thưởng rồi đưa vào kê khai chi phí của doanh nghiệp nhằm giảm tiền thuế phải nộp, trong khi người có mã số thuế này không hề biết và không nhận được bất kỳ khoản thu nhập nào từ doanh nghiệp đã kê khai.
Căn cứ khoản 5, điều 143 Luật Quản lý thuế quy định thì hành vi sử dụng chứng từ, tài liệu không phản ánh đúng bản chất giao dịch, xác định sai số tiền thuế phải nộp, số tiền thuế được ễn, sẽ được xem là hành vi trốn thuế. Như vậy, hành vi sử dụng tên, mã số thuế, số CCCD để lập khống chứng từ; kê khai, tính chi phí tiền lương, tiền công khi xác định nghĩa vụ thuế Thu nhập doanh nghiệp, trong khi không phát sinh trả thu nhập trên thực tế cho cá nhân, là hành vi vi phạm pháp luật về thuế, nhằm mục đích gian lận, giảm số tiền thuế phải nộp của doanh nghiệp.
Theo quy định hiện hành về kế toán thì DN phải lưu giữ các hóa đơn, chứng từ kế toán trong thời gian 10 năm và với ứng dụng của công nghệ thông tin, ứng dụng quản lý tuân thủ thuế của ngành thuế đang triển khai thì cơ quan thuế có đủ công cụ để truy lần ra các sai phạm đó. Do đó việc lựa chọn dùng “chiêu” lập khống hóa đơn, chứng từ, … đều không phải là lựa chọn khôn ngoan hay đúng đắn đối với doanh nghiệp; nhà quản lý doanh nghiệp cũng cần hiểu biết để quản trị trong nội bộ doanh nghiệp mình.
Để kịp thời ngăn chặn các hành vi này, cơ quan thuế cũng đã cảnh báo đến các Doanh nghiệp và Tổng cục Thuế cũng đã kịp thời có văn bản hướng dẫn cơ quan thuế các cấp chú trọng công tác kiểm tra thuế thu nhập cá nhân trong quá trình triển khai công tác thanh tra, kiểm tra thuế để đảm bảo quyền lợi của người nộp thuế và ngăn chặn, xử lý nghiêm nh đối với DN có hành vi gian lận, lợi dụng thông tin của cá nhân để khai, tính chi phí tiền lương, tiền công nhằm mục đích trốn thuế, giảm nghĩa vụ thuế phải nộp vào ngân sách nhà nước.
Riêng đối với cá nhân khi bị doanh nghiệp có hành vi “sử dụng thông tin cá nhân” không đúng quy định sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến các quyền và lợi ích hợp pháp, làm mất thời gian, chi phí, công sức để giải quyết các vấn phát sinh, gây khó khăn khi quyết toán thuế, hoàn thuế của cá nhân này.
Do vậy, để tự đảm bảo kiểm soát được đầy đủ, chính xác các nguồn thu nhập của bản thân, người nộp thuế là cá nhân cần cải đặt ứng dụng eTax Mobile trên điện thoại thông nh và tra cứu thông tin về các nguồn thu nhập trên ứng dụng eTax Mobile.
Trường hợp khi cá nhân phát hiện mã số thuế của mình bị lợi dụng, hoặc bị tính thuế TNCN cho những khoản thu nhập mà thực chất mình không nhận được, thì cần thông tin kịp thời cho cơ quan thuế nơi cá nhân thực hiện quyết toán thuế TNCN và cơ quan thuế nơi đang quản lý đơn vị khai khống thu nhập để cơ quan thuế có cơ sở kiểm tra, xác nh xử lý hành vi vi phạm đối với tổ chức chi trả thu nhập theo quy định, không làm ảnh hưởng đến cá nhân người nộp thuế.
Cơ quan thuế đề nghị người nộp thuế khi phát hiện bị các doanh nghiệp, tổ chức chi trả lợi dụng, tự ý sử dụng mã số thuế của cá nhân, người nộp thuế cần thông báo ngay với cơ quan thuế quản lý địa bàn hoặc cơ quan thuế nơi cấp mã số thuế cho cá nhân để cơ quan thuế kiểm tra, xác nh, ngăn chặn những vi phạm của doanh nghiệp giảm thiểu việc ảnh hưởng tới người nộp thuế./.