Có thể thấy, việc kiểm định khí thải xe máy là 1 chính sách cần phải thực hiện, bởi vì nó mang lại lợi ích về kinh tế, xã hội và môi trường.
Nhưng ô nhiễm không khí đô thị không chỉ tới từ xe máy. Số lượng ô tô tại Hà Nội tuy chỉ có 1 triệu xe, ít hơn nhiều so với số lượng xe máy nhưng lượng khí thải mà loại phương tiện này “đóng góp” cũng không hề nhỏ.
Bên cạnh đó còn phải kể tới xe buýt. Dù đã có lộ trình thay mới hoàn toàn đội xe buýt bằng xe buýt điện từ năm 2025, nhưng hiện tại, những chiếc xe buýt cũ xả khói đen kịt chạy trên đường phố không phải là chuyện hiếm thấy.
Để giảm ô nhiễm không khí một cách hiệu quả không thể chỉ dựa vào kiểm định khí thải xe máy. Bên cạnh quản lý, kiểm định khí thải các loại phương tiện khác, cần hướng tới phát triển mạnh và đồng bộ hệ thống giao thông công cộng; để người dân từ bỏ dần xe cá nhân.
Nhưng nhìn vào hiện trạng hạ tầng giao thông công cộng ở Hà Nội hiện nay, chúng ta có gì?
Đường sắt đô thị, vốn là cốt lõi của hệ hống giao thông công cộng ở đô thị nhiều nước, thì tại Hà Nội, chúng ta mới chỉ có duy nhất tuyến Cát Linh – Hà Đông.
Chỉ duy nhất 1 tuyến này sẽ không thể tạo nên một hệ thống giao thông công cộng hiệu quả. Chưa kể, chuyện ai cũng biết, đó là tuyến Cát Linh – Hà Đông tốn quá nhiều thời gian, đội quá nhiều vốn.
Liệu ai đoán được tuyến tiếp theo sẽ tốn kém bao nhiêu thời gian, tiền của? Mà không cần phải đoán, bởi UBND TP. Hà Nội vừa đề xuất lùi thời hạn hoàn thành dự án đường sắt đô thị Nhổn – ga Hà Nội đến năm 2007, tức là lùi thêm 5 năm nữa và tăng thêm 1.900 tỷ đồng.
Sau 5 năm nữa thì sao, liệu bao nhiêu người có niềm tin rằng 5 năm nữa dự án này sẽ hoàn thành để giảm bớt xe máy, giảm ô nhiễm, giảm ùn tắc.
Trước khi có đề xuất kiểm định khí thải xe máy, Hà Nội từng thí điểm thu hồi xe máy cũ, nát với mức hỗ trợ 4 triệu đồng/xe. Tuy nhiên, từ ngày 12/11/2021 đến tháng 3/2022 chỉ có 4 xe máy được người dân tự nguyện đồng ý thải bỏ và nhận hỗ trợ đổi xe máy mới theo quy định của chương trình.
Rõ ràng, mức hỗ trợ này chưa thỏa đáng để người dân tự nguyện chuyển đổi.
Kết quả này cho thấy, kế hoạch kiểm soát khí thải xe máy muốn hiệu quả nhất định phải làm từng bước, có lộ trình, dựa trên các cứ liệu khoa học thực chứng, tham vấn các cơ quan liên quan; nhất là ý kiến người dân
Và cuối cùng, các trạm kiểm định khí thải cần được quản lý chặt chẽ, tránh xảy ra những hành vi mờ ám, thiếu nh bạch.