Ghi nhận tại cầu Rạch Chiếc, dòng xe nối đuôi nhau ken đặc, kéo dài cả cây số vào các khung giờ cao điểm. Trong khi đó mỗi khi có tai nạn hoặc chỉ một va chạm nhẹ trên cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây, giao thông lập tức “đóng băng”.
Ở nút giao An Phú, nơi đang thi công hàng loạt hạng mục của dự án hầm chui – cầu vượt, mặt đường bị thu hẹp chỉ còn vài làn khiến các dòng xe tranh chấp nhau từng mét di chuyển. Còn tại cửa ngõ phía Tây, lượng xe tải, container từ ền Tây đổ vào giờ cao điểm khiến Quốc lộ 1 thường xuyên rơi vào tình trạng chật cứng.
Người dân cho biết họ phải mất gấp đôi, thậm chí gấp ba thời gian di chuyển so với trước đây: “Chiều chiều khi xe tải dồn về khu vực này thì kẹt xe, có khi nó kẹt tới mấy cây số, hay là có sự va chạm nhẹ trên cao tốc thì xe thì kẹt hầu như kẹt từ đầu đến đuôi”.
Không chỉ lượng phương tiện tăng, người dân còn cho rằng tình trạng kẹt xe có liên quan đến ý thức tham gia giao thông và việc lực lượng điều tiết chưa thường xuyên hiện diện ở những điểm nóng: “Hễ có va chạm là kẹt xe dữ lắm, không những người dân lao động mà cả những người có ăn học cũng vậy, họ cũng quẹo sai quy định. Khi có bóng dáng CSGT thì không bao giờ kẹt xe. Khi vắng bóng CSGT là kẹt xe lắm”.
Từ sau khi sáp nhập, số chuyến đi – lại của người dân tăng đột biến. Nhiều người phản ánh việc di chuyển qua các tuyến huyết mạch như cầu Rạch Chiếc, Xa lộ Hà Nội, Quốc lộ 13 trở nên vô cùng khó khăn: “Mình thấy kể từ khi sáp nhập làm như người dân ở các khu vực khác sẽ dồn về thành phố nhiều hơn, tình trạng kẹt xe nhiều hơn lúc trước nữa. Có khi qua cầu Rạch Chiếc thôi mà mất tới nửa tiếng đồng hồ mới qua được”.
Có thể thấy, TP.HCM đang triển khai hàng loạt dự án giao thông trọng điểm như mở rộng Xa lộ Hà Nội, xây dựng nút giao An Phú, mở rộng Quốc lộ 13… nhưng phần lớn đều trong giai đoạn thi công, mặt đường bị thu hẹp, lộ trình thay đổi liên tục khiến áp lực giao thông càng phức tạp. Việc sáp nhập mở rộng địa giới hành chính đã kéo theo sự gia tăng đột biến nhu cầu di chuyển, tạo ra dòng phương tiện đổ về trung tâm nhiều hơn trước.
Nói thêm về nguyên nhân chính của tình trạng ùn tắc hiện nay. Ông Nguyễn Kiên Giang, Phó trưởng Phòng Quản lý bảo trì và khai thác công trình giao thông, Sở Xây dựng TP.HCM cho biết: “Hiện nay lưu lượng phương tiện trên địa bàn tăng rất mạnh. Từ khi sát nhập, số chuyến đi phát sinh nhiều hơn, đặc biệt ở các tuyến cửa ngõ từ Vũng Tàu, Bình Dương đổ về TP.HCM.
Đây là mức tăng đột biến, khiến quốc lộ 13 thường xuyên rơi vào tình trạng ùn tắc. Hệ thống hạ tầng chưa theo kịp tốc độ phát triển của phương tiện và nhu cầu đi lại. Nhiều tuyến đường có mặt cắt hẹp, các nút giao chưa được cải tạo đồng bộ, thiếu bãi đỗ xe công cộng nên thường xuyên bị quá tải. Thành phố triển khai nhiều công trình trọng điểm, việc chiếm dụng mặt đường và thu hẹp làn xe gây ùn tắc tại một số vị trí.”.
Trước thực trạng trên, ông Nguyễn Kiên Giang cho biết trong khoảng 5 năm qua thành phố đã triển khai nhiều giải pháp thế nhưng vẫn chưa đạt được hiệu quả bền vững về giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông: "Trong 5 năm gần đây, chúng tôi đã triển khai nhiều giải pháp, trước hết là đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục. Việc truyền thông được thực hiện trên nhiều kênh, đặc biệt là mạng xã hội, nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người tham gia giao thông.
Lực lượng Cảnh sát giao thông và công an địa phương cũng tăng cường xử lý các hành vi vi phạm, đặc biệt là xử lý các lỗi có nguy cơ cao. Những giải pháp này đã mang lại tác động tích cực, góp phần điều chỉnh giao thông, kiểm soát vi phạm và giải quyết một số điểm nóng ùn tắc quy mô nhỏ. Tuy vậy, tình trạng ùn tắc vẫn diễn ra khá thường xuyên. Hạ tầng còn hạn chế, các giải pháp chưa đủ mạnh để tạo chuyển biến nhanh và chưa đạt được hiệu quả bền vững như mong muốn.”
Ùn tắc tại các cửa ngõ TP.HCM rõ ràng không còn là tình trạng cục bộ hay nhất thời, mà là hệ quả của quá trình đô thị hóa nhanh hơn năng lực đáp ứng của hạ tầng. Khi nhu cầu đi lại tăng mạnh sau sáp nhập, mọi bất cập từ mặt cắt đường hẹp, nút giao lỗi nhịp đến tiến độ thi công chậm… đều trở thành điểm nghẽn kéo dài.
Muốn giải quyết tận gốc, TP.HCM không chỉ cần đẩy nhanh hoàn thiện các dự án giao thông trọng điểm. Chỉ khi những dự án mở rộng cửa ngõ được hoàn thành và các giải pháp được triển khai đồng bộ, hy vọng giao thông ra – vào thành phố sẽ thông thoáng hơn, giảm bớt áp lực cho người dân trong từng hành trình.