Chia sẻ với PV VOV Giao thông, ông Đậu Anh Tuấn – Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, PGI là công cụ quan trọng giúp Việt Nam thể chế hoá quản trị môi trường, tăng tính nh bạch, thúc đẩy cạnh tranh và hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng bền vững – thích ứng khí hậu – hội nhập quốc tế.
PV: Bộ Chỉ xanh cấp tỉnh (PGI) được công bố trong bối cảnh Việt Nam cam kết NetZero vào năm 2050 và thúc đẩy tăng trưởng xanh. Ông có thể chia sẻ PGI mang ý nghĩa chiến lược như thế nào đối với việc chuyển đổi kinh tế và nâng cao chất lượng môi trường kinh doanh tại các địa phương?
Ông Đậu Anh Tuấn: Bộ Chỉ số xanh cấp tỉnh (PGI) là một công cụ để thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh trong bối cảnh hiện tại. Chúng tôi cho rằng, việc phát triển kinh tế xanh, vấn đề phát triển bên vững, bảo vệ môi trường phải nhìn nhận dưới góc độ của doanh nghiệp và nhà kinh doanh.
Chúng ta phải hướng tới phát triển bền vững và bảo vệ môi trường song hành với việc phát triển kinh tế, chứ không phải việc bảo vệ môi trường hay chuyển đổi xanh theo hướng bảo tồn, đứng yên.
PGI là “tiếng nói” của các doanh nghiệp đánh giá về quản trị môi trường cấp địa phương. Tại sao là cấp địa phương? Bởi đây là một cấp rất quan trọng trong bộ máy hành chính và chính trị ở Việt Nam.
Nếu như việc ban hành chính sách là quan trọng thì chúng tôi cho rằng là việc thực thi chính sách còn quan trọng hơn.
PGI chọn cách tiếp cận từ địa phương, bởi sự chuyển động từ cấp cơ sở luôn là động lực quan trọng nhất cho sự thay đổi của quốc gia. Sự năng động của chính quyền địa phương không chỉ cải thiện quản trị kinh tế mà còn là yếu tố quyết định giúp hệ thống vận hành hiệu quả, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.
PV: Vậy, PGI có mối quan hệ tương hỗ hay độc lập như thế nào với Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI)? Liệu việc cải thiện PGI có giúp cải thiện thứ hạng PCI và thu hút đầu tư chất lượng, bền vững hơn cho các địa phương không?
Ông Đậu Anh Tuấn: Nếu Chỉ số PCI là một bộ công cụ để đánh giá mức độ thuận lợi, mức độ thông thoáng, mức độ chuyên nghiệp của môi trường đầu tư kinh doanh, thì Chỉ số PGI đánh giá về chất lượng quản trị môi trường của địa phương.
Chúng tôi cho rằng là PGI là sự bổ trợ rất là cần thiết cho PCI. Bởi đánh giá môi trường kinh doanh cấp tỉnh không chỉ đánh giá về thời gian ngắn, thủ tục nhanh gọn, sự hỗ trợ thân thiện nữa mà còn là yếu tố môi xanh và bền vững.
Trong quản trị kinh tế ở địa phương trong giai đoạn tới, chúng ta không chỉ tập trung vào vấn đề cắt giảm thủ tục, đơn giản hóa quy trình, hỗ trợ một cách chủ động mà vấn đề về phát triển xanh, phát triển bền vững cũng là một nội dung đặc biệt quan trọng.
PV: Kết quả PGI 2024 cho thấy, chỉ số PGI của các địa phương đều ghi nhận mức cải thiện ở cả bốn chỉ số thành phần so với năm 2023. Số liệu này nói lên điều gì?
Ông Đậu Anh Tuấn: Kết quả tích cực này không ngoài dự đoán. Chính phủ đã nhận thức rõ và bắt đầu quá trình chuyển đổi sang mô hình kinh tế bền vững, khởi đầu với Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020. Việc thực thi từ bộ máy chính quyền cũng được chú trọng hơn.
Đặc biệt những tác động của vấn đề môi trường trong thời gian vừa qua cũng đã ảnh hưởng tới nhận thức và hành động của chính quyền địa phương nhiều hơn. Các địa phương nhận thấy rằng, bảo vệ môi trường là bảo vệ cho sự sống, bảo vệ cho chính tiềm năng kinh tế của địa phương.
Bên cạnh đó, chúng tôi nhìn thấy những chuyển động do tác động từ chuỗi sản xuất kinh doanh toàn cầu. Bởi rất nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang xuất khẩu và hợp tác với các tập đoàn quốc tế, đòi hỏi phải tuân thủ những điều kiện để tham gia chuỗi cung ứng; trong đó có các tiêu chuẩn xanh, tiêu chuẩn toàn cầu là yêu cầu quan trọng.
Khác với giai đoạn trước, nhu cầu về phát triển xanh và bền vững hiện đã trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu. Giới đầu tư quốc tế, đặc biệt là các tập đoàn công nghệ cao và có giá trị gia tăng lớn, hiện đang đặt ra những tiêu chuẩn khắt khe hơn về môi trường kinh doanh xanh.
PV: Trong quá trình xây dựng và triển khai PGI, đâu là những thách thức lớn nhất trong việc thu thập dữ liệu, đánh giá khách quan, và tạo động lực thực sự để các địa phương có những thay đổi căn bản về quản lý môi trường và phát triển xanh?
Ông Đậu Anh Tuấn: Xây dựng Chỉ số xanh cấp tỉnh (PGI) là một thách thức không nhỏ, bởi việc định lượng và thống kê các tiêu chí xanh tương đối phức tạp, đa dạng với các địa bàn khác nhau.
Thực tế, các vấn đề về môi trường và biến đổi khí hậu mà Hà Nội hay TP.HCM phải đối mặt hoàn toàn khác biệt so với các địa phương khác. Bên cạnh sự khác thù địa phương, đặc tính của cộng đồng doanh nghiệp tại mỗi khu vực cũng rất khác nhau.
Thách thức còn đến từ sự thay đổi của hệ thống văn bản pháp luật, đòi hỏi bộ chỉ số phải liên tục cập nhật.
Bên cạnh đó, một thách thức lớn đối với nhóm nghiên cứu PGI chính là chất lượng dữ liệu đầu vào. Ngoài khảo sát từ doanh nghiệp, chúng tôi cần khai thác thêm nguồn dữ liệu có sẵn từ các Bộ ngành và các tổ chức. Tuy nhiên, do sự nghèo nàn, chưa đồng bộ và độ phủ thông tin của dữ liệu còn hạn chế, nên cũng là trở ngại lớn.
Đây là bài toán mà thời gian tới chúng tôi phải vượt qua trong thời gian tới. Để có những hành động thực sự - chúng ta cũng cần phải có những dữ liệu kịp thời, thân thiện.
PV: Trân trọng cảm ơn ông!
Chỉ số xanh cấp tỉnh (PGI) do VCCI phối hợp cùng Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và các đối tác tư nhân khởi xướng nhằm đánh giá vai trò của bảo vệ môi trường trong chiến lược phát triển của Việt Nam. Tương tự cách tiếp cận của Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), chỉ số PGI truyền tải “tiếng nói” của cộng đồng doanh nghiệp về chất lượng quản trị môi trường tới chính quyền các cấp.
PGI gồm 4 trụ cột chính: (1) Giảm ô nhiễm & rủi ro thiên tai, (2) Tuân thủ pháp luật môi trường, (3) Thúc đẩy thực hành xanh, (4) Chính sách & dịch vụ hỗ trợ chuyển đổi xanh – mỗi trụ chiếm 25% tổng điểm, trong đó 60% dựa trên cảm nhận doanh nghiệp và 40% từ dữ liệu khách quan.