Không còn chạy trên ray sắt, cũng không mang dáng dấp công nghệ hiện đại, chuyến tàu hôm nay là chuyến tàu văn hóa – chở đầy hương vị xưa, và cả sức sống mới của ẩm thực Việt.
BÊN DÒNG THỜI GIAN
Giữa lòng Hà Nội rộn ràng bước chuyển hiện đại, có một “chuyến tàu” không vội vã, không ồn ã, nhưng lại đủ sức đánh thức những ký ức ngủ quên. “Tuyến tàu điện số 6” – ra đời cuối tháng 11 năm 2024 – như một lát cắt dịu dàng giữa đời sống phố thị, nơi văn hóa được đặt lên ray, và thời gian trở thành hành khách.
Dưới tán cây già ven hồ Trúc Bạch, giữa những dãy phố vốn bình dị, “Tuyến tàu điện số 6” hiện ra như một bảo tàng sống ngoài trời, nơi lịch sử, ẩm thực, nghệ thuật và ký ức cùng hòa nhịp.
Đây là sản phẩm du lịch đặc thù do UBND quận Ba Đình đầu tư bài bản, theo mô hình “Bảo tàng đường phố Hà Nội” – một cách làm mới để khai thác chiều sâu văn hóa từ chính những điều tưởng như quen thuộc nhất:
“Mình thấy không khí rất gần gũi, thân mật. Thích nhất là mình không chỉ nghe kể, mà được nếm, được trải nghiệm thật. Một cách trao đổi văn hóa rất thực tế".
“Là người trẻ, mình chọn trà thay vì cà phê. Trà măng, trà san tuyết – hậu ngọt, không chát, hợp với cả người lớn và giới trẻ như tụi mình".
Tên gọi “Tuyến tàu điện số 6” không phải ngẫu nhiên. Đó là sự tiếp nối tinh thần của 5 tuyến tàu điện từng chạy khắp Hà Nội xưa, là cách để quá khứ và hiện tại gặp nhau qua từng toa xe. Nhưng giờ đây, thay vì chở khách qua phố, mỗi toa tàu lại chở một phần linh hồn văn hóa – từ trà, cà phê, phở đến bánh mì – những hương vị đã đi cùng người Việt qua bao mùa mưa nắng.
Mỗi người khách, khi bước vào toa tàu, dường như cũng bước vào một phần ký ức của Hà Nội – một Hà Nội vất vả mà tinh tế, cổ kính mà không ngừng chuyển động như chia sẻ của chị Thu Trà, sinh sống tại quận Đống Đa, Hà Nội:
"Đúng là như vậy. Mình sinh năm 1989, ký ức về tàu điện Hà Nội chỉ nghe kể lại qua lời bố mẹ, nhưng hôm nay bước vào toa tàu, tự nhiên thấy như mình đang sống trong chính câu chuyện ấy. Không gian vừa đủ xưa để gợi nhớ, vừa đủ mới để khiến người trẻ như mình thấy tò mò, muốn tìm hiểu. Nó làm mình nghĩ nhiều hơn về cách mà Hà Nội giữ gìn bản sắc – không ồn ào, mà thấm dần, sâu dần như một chén trà nóng".
“Tuyến tàu điện số 6” không chỉ mang đến một trải nghiệm ẩm thực. Nó là một cuộc đối thoại bằng cảm xúc, là hành trình lắng nghe và hồi tưởng – nơi văn hóa được kể bằng thứ ngôn ngữ gần gũi nhất: ngôn ngữ của trải nghiệm. Chia sẻ của ông Nguyễn Dân Huy – Bí thư Đảng uỷ phường Trúc Bạch:
"Trong tuyến tàu điện số 6 này sẽ có rất nhiều toa tàu điện, mỗi toa như một bảo tàng ni giới thiệu món ẩm thực của Việt Nam. Cùng với đó, định kì chúng tôi tổ chức lễ hội ẩm thực để giúp người dân có trải nghiệm thú vị. Đặc biệt là chúng tôi triển khai không gian sáng tạo văn hoá ẩm thực nơi các nghệ nhân, các bạn trẻ đến sáng tạo những nét mới về văn hoá, về ẩm thực".
Giữa làn sóng phố đi bộ lan rộng khắp các quận, huyện của Hà Nội, “Tuyến tàu điện số 6” là một cách làm văn hóa độc đáo, mang màu riêng của phường Trúc Bạch. Nó không chỉ làm đẹp một tuyến phố, mà còn tạo nên điểm giao thoa sinh động giữa du khách, người dân và không gian sống – nơi ẩm thực không chỉ để thưởng thức, mà để thấu hiểu và sẻ chia:
"Mình sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, nhưng đây là lần đầu tiên cảm nhận văn hóa phố cổ theo một cách rất khác. Mọi thứ trong Tuyến tàu điện số 6 đều được chăm chút tỉ mỉ – từ không gian, âm thanh cho đến câu chuyện ẩm thực. Khi ngồi trong toa trải nghiệm, mình thấy như được kết nối với một phần rất sâu của văn hóa Việt – thứ thường ngày vẫn có, nhưng dễ bị lãng quên giữa nhịp sống nhanh. Đây không chỉ là du lịch, mà là trải nghiệm rất văn hóa, rất Hà Nội".
Trên hành trình nối quá khứ với hiện tại, “Tuyến tàu điện số 6” không chỉ là một sản phẩm du lịch, mà còn là một lát cắt văn hoá sống động của Thủ đô. Ở đó, người ta không chỉ đi để ngắm, để chụp hình, mà để lắng nghe – tiếng tàu leng keng năm nào, tiếng trà rót khẽ trong chiều, và cả tiếng lòng thổn thức khi bắt gặp một Hà Nội rất xưa, vẫn đang chuyển mình rất mới.
Một chuyến tàu ngắn thôi, nhưng đủ để ta yêu Hà Nội thêm một lần – bằng tất cả những gì thân thuộc, sâu lắng và bền bỉ nhất.
SỐNG Ở HÀ NỘI
Không chỉ là tiếng nói của Đảng bộ Thủ đô, Hà Nội Mới từng bước trở thành tờ báo dám nói thẳng, nói thật trong giai đoạn mà sự im lặng thường được xem là an toàn. Những bài điều tra gây tiếng vang từ thập niên 90 cho thấy một tinh thần báo chí vì dân, vì lẽ phải – đầy bản lĩnh và trách nhiệm.
Câu chuyện của một tờ báo Đảng của Thủ đô sẽ được kể lại qua bài viết của Nhà báo Nguyễn Ngọc Tiến.
Trong lịch sử 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam, Hà Nội Mới ra đời muộn hơn so với một số một số báo, năm 1957 phát hành số đầu tiên. Ai cũng nghĩ báo Đảng chủ yếu làm nhiệm vụ tuyên truyền, thế nhưng thập niên 90 thế kỷ 20, Hà Nội Mới là tờ báo Đảng địa phương dám đăng bài viết chống tiêu cực.
Lâu nay có quan niệm bất thành văn, các báo trực thuộc Tỉnh ủy, Thành ủy thường cẩn trọng hoặc hạn chế đăng tin, bài, ảnh phản ánh tiêu cực trong xã hội. Thực ra trong các văn bản chỉ đạo của Đảng với công tác báo chí không hề có qui định nào “không nên đăng đề tài này”. Việt Nam không có báo chí tư nhân, song trong hoạt động báo chí tồn tại khái niệm bao trùm “báo là của tổng biên tập” vì tổng biên tập chịu trách nhiệm với cấp trên, với dư luận xã hội.
Chính tổng biên tập các báo đã tự hạn chế, tự “kiểm duyệt” vì thế các báo Đảng hiếm khi đăng phóng sự, điều tra về tham nhũng, tiêu cực. Nhiều tổng biên tập chọn phương án an toàn vì nếu đang có chi tiết sai họ có thể gặp “tai nạn”, nhẹ thì phê bình, rút kinh nghiệm, nặng thì sự nghiệp chính trị tiêu tan. Thế nhưng Tổng biên tập Hà Nội Mới giai đoạn này là ông Hồ Xuân Sơn dũng cảm cho đăng nhiều bài dậy sóng dư luận.
Bài đầu tiên mở màn chống tham nhũng, tiêu cực trên Hà Nội Mới là bài điều tra “Dở giăng, dở đèn” về cơ chế lỗi thời ở Nông trường Tam thiên mẫu, về việc ban giám đốc che dấu những yếu kém trong sản xuất, sai sót trong quản lý đăng trên ấn phẩm Hà Nội Mới Chủ nhật năm 1996. Báo in ra, ban giám đốc phản ứng dữ dội, họ yêu cầu cải chính song trước những tài liệu có dấu son có chữ ký của chính họ cuối cùng họ phải im lặng.
Tuy nhiên sự kiện gây chấn động làng báo, du luận xã hội là chùm bài phóng sự về sai phạm của Việt Nam Airline mua máy bay Fokker do nhà báo Nguyễn Triều chấp bút. Viết xong trình Tổng biên tập Hồ Xuân Sơn duyệt, ông đọc kỹ rồi yêu cầu được xem tài liệu. Tin đó là tài liệu đáng tin cậy, ông ký duyệt cho đăng. Sáng hôm sau báo phát hành, lập tức ông nhận được điện thoại từ nhân vật có chức sắc của cơ quan quản lý báo chí đề nghị không đăng kỳ thứ 2 nhưng ông từ chối, tiếp tục ký duyệt đăng kỳ 2, 3.
Song sự việc lại xoay sang hướng khác, họ lờ đi sai phạm, quay sang qui chụp báo vi phạm Pháp lệnh Bảo mật. Tức là văn bản, tài liệu đóng dấu “mật” mà báo chí sử dụng là làm lộ bí mật quốc gia. Trong 3 tháng liền, nhà báo Nguyễn Triều phải làm việc với cơ quan điều tra chỉ để trả lời một câu hỏi: ai cung cấp tài liệu và câu trả lời của ông không thay đổi trong 3 tháng: có ai đó gửi tài liệu vào hòm thư của báo.
Rồi các đơn vị chức năng cũng hiểu dấu “mật” của doanh nghiệp không thuộc diện bảo mật quốc gia và mọi việc lắng xuống. Sau vụ tai tiếng đó, Hà Nội Mới tiếp tục có bài điều tra về đề tài này trong đó đình đám là sai phạm ở Tổng công ty chè Việt Nam. Dù biết đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực vô cùng phức tạp nhưng Tổng Biên tập Hồ Xuân Sơn dám dấn thân cho thấy ông là Đảng viên gương mẫu trong thực hiện chủ trương của Đảng về công tác đấu tranh chống tham nhũng tiêu cực.
Sau gần 30 năm nhìn lại, có thể khẳng định Hà Nội Mới là tờ báo Đảng địa phương tiên phong trong nhiệm vụ này.
TIN YÊU
- Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025). Theo kế hoạch, dịp này, thành phố sẽ tổ chức bắn pháo hoa tại 5 điểm: hồ Hoàn Kiếm, công viên Thống Nhất, hồ Văn Quán, sân vận động quốc gia Mỹ Đình, hồ Tây.
- Dự kiến từ ngày 31/10 đến ngày 9/11/2025, thành phố Hà Nội sẽ tổ chức “Festival Thăng Long - Hà Nội năm 2025”. Sự kiện dự kiến thu hút 10.000 người dân Thủ đô, du khách trong nước và quốc tế. Festival năm nay mang chủ đề “Di sản - Kết nối - Thời đại”, hướng đến việc tôn vinh, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của Thủ đô; gắn kết quá khứ với hiện tại, thúc đẩy tinh thần đổi mới sáng tạo trên nền tảng văn hóa truyền thống.
- Hà Nội vừa có thêm 9 di tích được xếp hạng cấp thành phố. Các di tích này nằm trên địa bàn các quận, huyện: Long Biên, Hà Đông, Thạch Thất, Chương Mỹ, Ứng Hòa.
- Vừa qua, trưng bày chuyên đề “Không gian văn hóa sen và Kiều” đã khai mạc tại Di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám, nhằm tôn vinh giá trị nhân văn trong tư tưởng của đại thi hào Nguyễn Du và bản sắc văn hóa Việt Nam thấm đẫm trong hình tượng hoa sen.
- Nhằm tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống, nhân văn sâu sắc của gia đình Việt Nam, khuyến khích, động viên các gia đình hướng tới xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc, từ ngày 1 đến 30-6, tại Làng Văn hóa, du lịch các dân tộc Việt Nam sẽ diễn ra các hoạt động tháng 6 với chủ đề “Ngày hội gia đình”.