Việc xây dựng khung pháp lý hài hoà thông qua Luật Điện ảnh (sửa đổi) được kỳ vọng sẽ là giải pháp cho vấn đề này. Vậy, Dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch soạn thảo đề cập những cơ chế, chính sách nào để tạo đòn bẩy cho ngành công nghiệp điện ảnh Việt Nam?
Dự án Luật Điện ảnh (sửa đổi) là một trong bốn dự luật được các đại biểu Quốc hội chuyên trách tập trung thảo luận trong 2 ngày 28 và 29/3.
Dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) đến thời điểm hiện tại đã được tiếp thu, chỉnh lý nhiều ý lần, còn 8 chương, 49 điều.
Trong Dự thảo Luật, Chính sách phát triển điện ảnh, công nghiệp điện ảnh của Nhà nước gồm 3 chính sách, đó là đầu tư của nhà nước cho các hoạt động điện ảnh; hỗ trợ các hoạt động điện ảnh; ưu đãi thuế, đất đai đối với tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động điện ảnh.
Về phát triển nguồn nhân lực điện ảnh tại Điều 6, tiếp thu ý kiến, Dự thảo Luật hiện được chỉnh lý theo hướng chú trọng, tập trung phát hiện, thu hút, đào tạo, bồi dưỡng, tạo điều kiện phát triển tài năng điện ảnh, ưu tiên hỗ trợ tài năng trẻ; đãi ngộ thích hợp để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực điện ảnh; đầu tư, xây dựng một số cơ sở đào tạo, ngành đào tạo về điện ảnh đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Về cung cấp dịch vụ sản xuất phim cho tổ chức, cá nhân nước ngoài ở Điều 13, Dự thảo Luật bổ sung, sửa đổi theo hướng giảm thủ tục hành chính, tạo điều kiện thông thoáng hơn để thu hút các tổ chức, cá nhân nước ngoài hợp tác làm phim tại Việt Nam, tạo cơ hội quảng bá đất nước, con người Việt Nam, phát triển du lịch và các ngành dịch vụ liên quan cũng như hợp tác về đào tạo nguồn nhân lực cho hoạt động điện ảnh.
Ở Điều 14, về sản xuất phim sử dụng ngân sách nhà nước, Dự thảo Luật đã chỉnh lý, mở rộng quy định chủ đầu tư dự án sản xuất phim sử dụng ngân sách nhà nước là các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp ở trung ương và UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.
Về trách nhiệm quản lý nhà nước về điện ảnh, Dự thảo Luật chỉnh lý nội dung các Điều 45, 46, 47 quy định theo hướng khái quát trách nhiệm của các Bộ phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch theo chức năng, nhiệm vụ, các nội dung cụ thể Chính phủ sẽ phân công theo thẩm quyền để đảm bảo tính linh hoạt và ổn định của Luật.
Dự án Luật Điện ảnh (sửa đổi) là một trong các dự luật sẽ được trình Quốc hội, dự kiến thông qua tại kỳ họp thứ ba, khai mạc vào tháng 5 tới.
Chính sách phát triển điện ảnh của Nhà nước có vai trò rất quan trọng để hiện thực hóa các mục tiêu phát triển ngành công nghiệp điện ảnh của nước ta. Thông qua việc xây dựng khung pháp lý hài hoà tại Luật Điện ảnh (sửa đổi) sẽ là đòn bẩy cho phát triển ngành công nghiệp điện ảnh trong bối cảnh kinh tế số bùng nổ.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Phan Viết Lượng cho biết, đây cũng là mục tiêu mà Dự án Luật Điện ảnh hướng tới: "Tạo hành lang pháp lý để phát triển ngành điện ảnh theo hướng vừa là một ngành nghệ thuật sáng tạo, vừa là ngành kinh tế: Các quy định, chính sách pháp luật bảo đảm nguyên tắc tôn trọng quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động điện ảnh; bảo đảm hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, khuyến khích sự tham gia của toàn xã hội, huy động các nguồn lực, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin; và Luật ban hành phải phù hợp, đồng bộ, khả thi".
Tuy nhiên, một số ý kiến đề nghị cần tiếp tục rà soát các điều khoản của dự thảo Luật vì còn nhiều nội dung chưa được rõ, đơn cử như chưa quy định cụ thể trường hợp nào nhà đầu tư nước ngoài được hưởng chính sách ưu đãi, khuyến khích làm phim, quảng bá, phát triển điện ảnh tại Việt Nam; hay việc cần có ưu đãi về thuế cụ thể hơn. Phóng viên VOV Giao thông có cuộc phỏng vấn bà Ngô Thị Bích Hạnh, Giám đốc Công ty BHD về nội dung này.
PV: Quan điểm của bà ra sao về chính sách ưu đãi thuế nhằm thu hút các cá nhân, đơn vị đầu tư vào điện ảnh?
Bà Ngô Thị Bích Hạnh: Trong chính sách của Nhà nước để phát triển điện ảnh thì việc có những chính sách ưu đãi về thuế cụ thể hơn chắc chắn rất cần thiết.
Đây là việc làm lâu dài mà trong Luật Điện ảnh phải có chính sách ưu đãi về thuế như thuê đất để làm rạp chiếu phim, thuế cho các doanh nghiệp sản xuất phim, kinh doanh làm phim trường.
Để đạt được một mức thuế nào đó thì chắc còn một chặng đường dài làm việc với các cơ quan, ban ngành.
PV: Đối với vấn đề ưu đãi để thu hút đầu tư nước ngoài vào điện ảnh, theo bà cần đưa ra các quy định như thế nào để đủ sức hấp dẫn?
Bà Ngô Thị Bích Hạnh: Trong Luật Điện ảnh lần này, ưu đãi để thu hút đầu tư nước ngoài đã đưa ra chính sách hoàn thuế vào Luật. Nếu có chính sách hoàn thuế đó sẽ hỗ trợ được nhiều đoàn phim vào Việt Nam hơn.
Nhưng tôi vẫn nghĩ một vấn đề quan trọng là quy định kiểm duyệt nội dung phim quay tại Việt Nam. Hầu như các nước đều có một cơ quan đi khuyến khích, kêu gọi quay phim tại nước họ.
Nhà nước mở cửa rất nhiều cho đầu tư nước ngoài vào Việt Nam nhưng ở lĩnh vực điện ảnh chưa tương ứng, trong khi kiểm duyệt rất khó vì khi mình kiểm duyệt không có nghĩa là mình kiểm soát nội dung của họ mà mình đang giống như một địa điểm để họ quay nhiều hơn.
PV: Vậy theo bà, các quy định về chính sách đầu tư, hỗ trợ và ưu đãi của Nhà nước đối với hoạt động điện ảnh cần bổ sung điều gì để tạo đột phá cho phát triển điện ảnh và công nghiệp điện ảnh?
Bà Ngô Thị Bích Hạnh: Để có thể đột phá được chắc chắn phải là các chính sách hỗ trợ của Nhà nước về đường hướng. Thực sự tôi thấy quy định không phải kiểm duyệt, được hậu kiểm là một chính sách đột phá.
Tôi hy vọng Luật điện ảnh sẽ hỗ trợ nhiều hơn các doanh nghiệp, đồng thời các Thông tư, Nghị định phía dưới sẽ cởi mở hơn, hỗ trợ cho điện ảnh Việt Nam hơn vì điện ảnh nước ta hiện nay vẫn đang giai đoạn sơ khai, nhiều mảng là nước ngoài đang nắm.
Do đó, nếu không có các hỗ trợ thì thị trường Việt Nam sẽ trở thành nơi tiêu thụ cho điện ảnh nước ngoài, không thể có nền điện ảnh dân tộc phát triển được.
PV: Vâng, xin cảm ơn bà!
Luật Điện ảnh (sửa đổi) được xây dựng với mục đích hỗ trợ cho nền điện ảnh phát triển, do đó các quy định, điều khoản đều hướng tới việc tạo hành lang pháp lý thuận lợi, tạo điều kiện cho các nhà làm phim.
Phóng viên VOV Giao thông đã phỏng vấn đạo diễn Phan Đăng Di về những đóng góp xây dựng Dự thảo Luật Điện ảnh lần này.
PV: Thưa ông, một nội dung đáng chú ý trong Luật Điện ảnh (sửa đổi) là quy định về phát triển nguồn lực. Theo ông, quy định này cần được cụ thể hóa ra sao?
Đạo diễn Phan Đăng Di: Dự thảo Luật Điện ảnh mới lần này đã có những quy định cho sự phát triển và tạo nguồn nhân lực nhằm khuyến khích sự phát triển của điện ảnh. Tuy nhiên, những nội dung để diễn đạt điều này trong Luật hiện còn chung chung, thiếu hình thức để có đi đến hiện thực được.
Tôi nghĩ Luật nên ngắn gọn, khách quan, mạch lạc và công bằng như quy định rõ đối tượng nào được hưởng nguồn ngân sách để sản xuất phim.
Ví dụ như chúng ta có những phim hoặc đạo diễn vào được những Liên hoan phim hạng A của thế giới trong vòng dự thi thì ở những nước khác, họ có quy định là những phim như thế mặc nhiên được hưởng ngân sách hỗ trợ của Nhà nước có dự án tiếp theo.
Muốn phát triển tài năng trẻ thì phải có nguồn ngân sách nhất định cho bất kỳ phim đầu tay nào thì phải đưa phim đầu tay vào như một hạng mục có thể nhận được hỗ trợ để tạo nguồn nhân lực điện ảnh mà không phân biệt đó là phim nghệ thuật hay phim thương mại.
PV: Vậy, ông có kỳ vọng gì đối với Luật Điện ảnh (sửa đổi) trong việc thúc đẩy phát triển điện ảnh và công nghiệp điện ảnh nước ta?
Đạo diễn Phan Đăng Di: Nhìn vào dự thảo Luật, tôi có ghi nhận là giới quản lý điện ảnh và các nhà làm luật đã lắng nghe ý kiến của những nhà làm phim, nhưng mọi người chưa nhìn ra sức mạnh mềm quan trong của điện ảnh: Điện ảnh ngoài sức mạnh kinh tế còn thể hiện diện mạo quốc gia.
Để khuyến khích nền điện ảnh phát triển theo hướng tự cường, có tham vọng lớn vươn ra quốc tế, Luật Điện ảnh phải tạo ra sức mạnh rõ ràng, tạo ra lợi thế cạnh tranh cho nền điện ảnh nội địa, nó phải có sự hỗ trợ rõ rệt cho sự phát triển tự thân của điện ảnh Việt Nam.
PV: Xin cảm ơn ông!
So với Luật Ðiện ảnh 2006 (sửa đổi, bổ sung 2009), Dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch soạn thảo đã có những chuyển biến tích cực. Các vấn đề trọng tâm, như: phát triển nguồn nhân lực điện ảnh, sản xuất và phổ biến phim, thẩm quyền cấp phép phân loại phim, lưu trữ và lưu chiểu phim… đã được điều chỉnh theo hướng chi tiết hơn, phù hợp thực tế thị trường. Ðây cũng là cơ sở để có niềm tin, luật mới ra đời sẽ thúc đẩy nền điện ảnh nước nhà phát triển.
Bạn kỳ vọng gì vào Dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi)? Nếu được ban hành, các quy định mới sẽ giúp khuyến khích sự tham gia, sáng tạo và tạo động lực để điện ảnh nước ta phát triển ra sao?
Mời các bạn cùng chia sẻ ý kiến, đóng góp cho Dự thảo qua hotline 02437.91.91.91, qua fanpage VOV Giao thông
---
Đừng quên đón nghe và tương tác với “Dự thảo trên tay” lúc 15h30 đến 15h50, thứ Hai và thứ Tư hàng tuần trên FM91, vovgiaothong.vn, hoặc trên các nền tảng Podcast dành cho di động: Spotify, Aple Podcast và Google Podcast.