Jetlag tác động lên cơ thể thế nào và cách phòng ngừa khi đi máy bay

Jet lag 

Jet lag là sự mệt mỏi xảy ra sau một chuyến bay dài xuyên qua nhiều vĩ tuyến theo hướng từ Đông sang Tây hoặc từ Tây sang Đông. ... Nguyên nhân dẫn đến jet lag là sự xáo trộn nhịp sống của cơ thể bởi sự tương phản giữa ngày, đêm của nơi khởi hành và điểm đến theo một hành trình bay. Theo Hiệp hội Y tế hàng không vũ trụ, con người sẽ xuất hiện các triệu chứng của jet lag sau khi bay qua 4 múi giờ hoặc nhiều hơn.

Ông Brian See, giám đốc trung tâm y học hàng không Changi, bệnh viện Đa khoa Changi, Singapore, ví dụ như một người bay chặng Sydney – New York, đi qua 15 múi giờ, các triệu chứng jet lag sẽ nặng hơn nếu người này bay theo hướng Đông, cụ thể là từ Sydney tới New York, thay vì ngược lại. Điều này là do cơ thể con người đối phó kém hơn với việc rút ngắn thời gian tiến bộ trong ngày và giờ đi ngủ, so với việc kéo dài một ngày với thêm giờ ban ngày và trì hoãn giờ đi ngủ.

Giải pháp cho vấn đề jet lag, đó là tạo thói quen ngủ đúng giờ, có kế hoạch từ trước, và duy trì thói quen này trên và kể cả sau chuyến bay. Để có thể dễ ngủ hơn, hãy tạo môi trường xung quanh tối, yên lặng và thoải mái nhất có thể, tránh dùng đồ uống có caffeine hoặc ăn quá no trước khi đi ngủ. Đồ uống có cồn có thể giúp chúng ta dễ ngủ hơn, nhưng nó sẽ phá vỡ kiểu ngủ thông thường, cho đồ cần tránh loại đồ uống này.

Nhưng cách tốt nhất để đối phó với jet lag, đó là thay đổi giờ ăn. Theo nghiên cứu của Đại học Surrey vào năm 2016, việc ăn theo múi giờ của nơi bạn đến sẽ giúp cơ thể nhanh chóng thích nghi với sự thay đổi múi giờ. Đôi khi, cách làm này còn có hiệu quả hơn nhiều so với những cách trên.

Mất nước

Thông thường, cơ thể con người sẽ bắt đầu rơi vào tình trạng mất nước sau khoảng 3-4 giờ bay. Tiến sĩ Peter Hackett, giám đốc Viện nghiên cứu về độ cao của Conde Nast Traveller cho biết, so với độ ẩm trung bình hàng năm của Singapore là 83,9%, độ ẩm của cabin máy bay chỉ dưới 20%, tương đương với độ ẩm của sa mạc.

Người đi máy bay sẽ khó phát hiện sớm việc mất nước do không khí trên máy bay luôn luôn lạnh. Khi bạn bắt đầu cảm thấy các dấu hiện như đau đầu, trở nên cáu kỉnh, mệt mỏi, không thể tập trung, điều đó có nghĩa là bạn đã trong tình trạng mất nước.

Để tránh tình trạng mất nước, Tiến sĩ Peter Hackett đưa ra lời khuyên hãy thường xuyên uống nước, khoảng 240 ml mỗi một giờ bay. Để dễ hình dung hơn, 240 ml nước này tương đương với 1 ly nhựa nước lọc mà các hãng hàng không thường xuyên phục vụ trên các chuyến bay. 

Kể cả khi đi các máy bay có độ ẩm cao hơn như Dreamliner 787 hay Airbus A350, việc uống nước vẫn là điều cần thiết. Bạn nên uống đủ nước, đủ để thường xuyên cảm thấy cần đi vệ sinh. 

Đau bụng, đầy hơi

Theo bác sĩ Megan Rossi, một nhà nghiên cứu về sức khỏe đường ruột tại Đại học King, London, Anh, những người có vấn đề về đường ruột sẽ gặp nhiều khó khăn hơn bình thường khi đi máy bay. Một số loại thức ăn khi trước khoảng 3-6 tiếng, chúng lên men và tạo thành khí trong ruột. Nếu khí này bị kẹt, chúng sẽ tạo áp lực lên đường ruột, dẫn đến đau bụng, đầy hơi.

Do đó, bác sĩ Megan Rossi khuyên nên hạn chế các loại thức ăn họ đậu và rau cải, cũng như các loại đồ uống có ga.

Thường xuyên vận động

Huyết khối tĩnh mạch sâu (thuật ngữ viết tắt khoa học: DVT) là một chứng bệnh có liên quan đến tình trạng máu đóng cục trong các tĩnh mạch nằm sâu bên trong cơ thể, thường gặp nhất là các tĩnh mạch ở chân. Đây là tình trạng tắc nghẽn một tĩnh mạch do cục máu đông được vận chuyển trong dòng máu từ một nơi khác đến.

Theo nghiên cứu của WHO, những người bay chuyến đường dài hoặc chuyến bay kéo dài trên 4 tiếng có tỉ lệ bị DVT gấp đôi người thường. Không chỉ máy bay, dù là tàu hỏa hay ô tô, chừng nào bạn chỉ ngồi yên một chỗ, ít vận động thì đều có nguy cơ bị DVT. Hãy giảm thiểu nguy cơ bằng cách mang theo các dụng cụ tập chân để vận động trên chuyến bay, hoặc đơn giản bạn chỉ cần thường xuyên đứng lên, đi lại.