Hiểu đúng về vay tiền qua app và những hệ lụy (Phần 2)

Tin trong nước và thế giới

# Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa có văn bản yêu cầu các tổ chức tín dụng tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chính sách hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp (DN).

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cũng yêu cầu đẩy mạnh triển khai chính sách hỗ trợ lãi suất 2% với tinh thần, trách nhiệm cao nhất. 

# Theo Hiệp hội Chế biến và XK thủy sản Việt Nam (VASEP), chỉ còn ít ngày nữa là hết tháng 3, nhưng nhiều DN vẫn chưa có đơn hàng cho tháng 4. Những DN có đơn hàng thì lại thiếu nguyên liệu và lao động. 

Với ngành dệt may, nhiều doanh nghiệp dự báo, thị trường sẽ sớm phục hồi vào quý II, đến quý III, các đơn hàng dệt may sẽ tăng trở lại. 

# Ở lĩnh vực bất động sản (BĐS), Bộ Xây dựng vừa yêu cầu các địa phương rà soát, đánh giá toàn diện những vướng mắc trong thực tiễn quản lý và phát triển đô thị, qua đó phát hiện những tồn tại, bấp cập trong các quy định pháp luật. 

Cũng theo đề xuất mới của Bộ Xây dựng, người dân muốn thuê, mua nhà ở xã hội (NƠXH) sẽ không phải đáp ứng về điều kiện thường trú, tạm trú từ một năm trở lên tại địa phương nơi có dự án. 

# Bộ LĐ-TB&XH đang điều tra, khảo sát để xây dựng phương án lương tối thiểu vùng năm 2024, mức tăng được đề xuất từ 5-15% so với hiện hành. 

Còn theo Sở LĐ-TB&XH Hà Nội, trong quý I/2023, thành phố đã giải quyết việc làm cho hơn 44.500 lao động. 

# Ngân hàng thế giới WB nhận định, kinh tế thế giới chỉ tăng trưởng 1,7% trong năm nay và trung bình 2,2% trong thập niên này. 

Đáng chú ý, theo WB,  Kinh tế Trung Quốc sẽ giúp giữ cho toàn cầu không rơi vào suy thoái trong năm 2023. 

# Theo Bloomberg, làn sóng sa thải toàn cầu đã tấn công các công ty công nghệ Mỹ như Meta, Amazon, Twitter và cuối cùng đang bùng phát ở Đông Nam Á. 

Và theo Analytics, chính phủ Mỹ hiện đang nắm giữ hơn 205 nghìn Bitcoin, trị giá khoảng 5,7 tỷ USD và chiếm 1,06% nguồn cung lưu hành đồng tiền kỹ thuật số này. 

Hiểu đúng về vay tiền qua app và những hệ lụy 

Để làm thanh lọc thị trường và giúp người dân doanh nghiệp tiếp cận đúng đắn với loại hình cho vay ngang hàng thì cần những cơ chế nào? Pháp luật hiện hành đã có quy định nào kiểm soát hoạt động công nghệ tài chíh (Fintech) trong lĩnh vực ngân hàng hay chưa?

Vay tiền qua app và những hệ lụy (Phần 1)

Theo xu hướng chung trên thế giới, dịch vụ cho vay ngang hàng đã ra đời ở Việt nam khoảng 2 năm gần đây. Theo thống kê sơ bộ của Ngân hàng nhà nước, hiện ở nước ta có khoảng hơn 100 đơn vị hoạt động cho vay dưới hình thức P2P.

TS Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia nhận định về loại hình cho vay này: "Đây là 1 hình thức vừa là tín dụng vừa là đầu tư mới. Trên thế giơi xuất hiện vào năm 2005 ở Anh quốc sau đó lan sang Mỹ và 1 số nước khác; ở Việt Nam đâu đó bắt đầu từ năm 2015. Bao gồm 3 bên: bên thứ nhất là các nhà đầu tư là những người góp tiền vào các công ty cung cấp nền tảng công nghệ cho vay ngang hàng này, bên thứ 3 là những người đi vay"         

Theo ông Nguyễn Chí Quang, Vụ trưởng Vụ chính sách tiền tệ NHNN, với mô hình P2P-lending dựa trên nền tảng công nghệ số thì thủ tục cho vay sẽ tiến hành nhanh gọn đơn giản: "Qua đó gia tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn trong xã hội với các cá nhan có thu nhập thấp, và không có khả năng hoặc không có điều kiện chứng minh năng lực tài chính năng lực trả nợ với NH; ngoài ra các hộ kinh doanh DN nhỏ và siêu nhỏ chưa hoặc không có khả năng tiếp cận tín dụng NH cũng có thể tiếp cận nguồn vốn này. Vì vậy hoạt động P2P lending sẽ tạo thêm 1 kênh cung ứng vốn đa dạng thuận tiện trong hệ thống tài chính bên cạnh ngân hàng truyền thống".

Về lý thuyết, toàn bộ các công ty hoạt động dưới hình thức cho vay ngang hàng không phải tổ chức tín dụng, nên họ không chịu sự điều chỉnh của luật Tổ chức tín dụng. Trong khi, hoạt động vay vốn trong các giao dịch kiểu này căn cứ vào Bộ Luật dân sự năm 2015, các điều 463, 466.

Chính vì thế, việc xác định các công ty cho vay ngang hàng thuộc lĩnh vực gì, Bộ ban ngành nào chịu trách nhiệm chính rất quan trọng. Ngay chính bản thân các công ty công nghệ cũng phải tự có những phương thức để kiểm soát an toàn cho cả NĐT, như chia sẻ của ông Trần Việt Vĩnh, CEO Công ty CP đổi mới Công nghệ tài chính Fiin:

"Trước tiên chúng tôi phải áp dụng các công nghệ phân tích dữ liệu lớn, AI, công nghệ xử lí dữ liệu để sàng lọc xem người đấy có đủ uy tín, năng lực tài chính để vay tiền được hay không; sau đó tiếp tục sàng lọc để có thể cho vay ngưỡng bao nhiêu tiền mới an toàn. Nếu phát sinh nợ quá hạn nợ xấu thì Fiin sẽ đứng ra mua lại nợ, NĐT, người cho vay sẽ bán lại khoản nợ cho Fiin và Fiin sẽ thu hồi nợ theo các quy định pháp luật".

Tuy NHNN đã hai lần lấy ý kiến đóng góp vào dự thảo nghị định quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động công nghệ tài chính (Fintech) trong lĩnh vực NH, song tới nay, chưa có cơ chế chính thức nào được ban hành.

Do đó, đứng từ góc độ là công ty công nghệ tham gia Fintech, ông Vĩnh kiến nghị: "Chúng tôi thấy là có 1 quy định về số điều kiện để tham gia hay được cấp phép với các DN đổi mới sáng tạo còn chưa rõ ràng. Chúng tôi rất mong các cơ quan quản lý sẽ bổ sung và đưa các quy định rõ ràng hơn"

Còn chuyên gia kinh tế Nguyễn Văn Trình có quan điểm sau: "NHNN phải xây dựng 1 hệ thống các quy chuẩn để quản lý rủi ro của các hoạt động fintech, trong đó chú ý đến việc núp bóng các hoạt động này để thực hiện cho vay nặng lãi tín dụng đen ảnh hưởng đến an ninh xã hội, đến an toàn hệ thống tài chính tiền tệ quốc gia"

Trên thế giới, nhiều quốc gia cấm hình thức cho vay ngang hàng, ví dụ như ở Mỹ, do không xác định được cụ thể vai trò, trách nhiệm của bên trung gian. Có thể đó cũng là một trong những lý do khiến một số chuyên gia lo ngại nếu được quy định cụ thể trong luật, sẽ có thêm những rủi ro cho chính nhà đầu tư, như ý kiến của Chuyên gia kinh tế TS.Đinh Thế Hiển: "Nếu app được nhà nước đưa vào diện quản lý trở thành 1 công ty chính thưc cung cấp dịch vụ cho vay có thể tạo ra 1 dạng huy động vốn đa cấp. Ban đầu thì số lượng nhỏ, nhưng lúc nào đó NĐT thấy rằng việc cho vay thu lợi rất tốt và người ta đưa tiền nhiều vào. Nhưng thực ra đầu bên này không phải là người thực sự có nhu cầu vay mà chính là công ty này tích luỹ tiền vào, và họ biến mất đi thì toàn bộ số tiền sẽ mất đi".

Tuy nhiên, không thể vì không quản lý được mà cấm, bởi P2P Lending vẫn sẽ là xu hướng bởi nhu cầu tất yếu của thị trường. Và rõ ràng vẫn cần rất nhiều sự hỗ trợ từ cơ quan có thẩm quyền để các tổ chức cho vay ngang hàng có thể cạnh tranh lành mạnh và phát triển an toàn.

Thông tin chứng khoán

# VN Index tăng 3,11 điểm (tương đương 0,29%) lên 1.059,44 điểm. Toàn sàn HoSE có 190 mã tăng, 77 mã đứng giá và 176 mã giảm.

# Đóng góp tích cực nhất cho phiên tăng điểm thứ 8 của VN Index là các mã: ACB, HDB, MSN, STB, PLX, VHM, VCB, VRE… Ngược lại, nhóm CP tác động tiêu cực lên chỉ số là TCB, SSI, POW, GAS, MWG.

# Theo SSI Reseach, dòng tiền nội còn góp phần cải thiện đáng kể thanh khoản cho thị trường. Cụ thể, giá trị giao dịch sàn HoSE đạt 10.420 tỷ đồng, tổng giá trị 3 sàn là 12.330 tỷ đồng.