Văn hóa đặc sắc người Vân Kiều ở Quảng Bình

Nghe nội dung chi tiết tại đây: (bài đăng trên báo Quảng Bình)

Sống dọc dài theo dãy Trường Sơn hùng vĩ, người Vân Kiều chứa đựng trong mình nhiều huyền tích văn hóa kỳ bí thể hiện qua các lễ hội và sinh hoạt đời thường. Nổi bật trong rất nhiều phong tục văn hóa, tín ngưỡng độc đáo của người Vân Kiều là tục thờ linh hồn người sống và lễ cưới đậm chất truyền thống riêng có. 

Khác với người Kinh chỉ thờ cúng ông bà tổ tiên, những người quá cố, người Vân Kiều có một phong tục rất kỳ lạ là thờ linh hồn người sống ngay khi họ mới sinh ra. Đến thăm bất cứ ngôi nhà sàn nào của người Vân Kiều, du khách đều nhìn thấy những chiếc bát sứ đặt trong những chiếc kiềng tre đan thủ công đặt trên bàn thờ treo sát mái nhà. Người Vân Kiều giải thích rằng, đó là nơi thờ linh hồn của các thành viên trong gia đình họ.

Thanh kiếm và vòng bạc, 2 thứ sính lễ không thể thiếu trong một đám cưới của người Vân Kiều, (trong ảnh, đại diện nhà trai trao thanh kiếm, vòng bạc cho cô dâu trong một đám cưới của người Vân Kiều).

Mỗi chiếc bát đặt trong một kiềng tre là nơi thờ linh hồn của một người, trong nhà có mấy thành viên thì bàn thờ sẽ có mấy chiếc bát. Người Vân Kiều quan niệm, bản thân mỗi con người khi sinh ra đều có một linh hồn và một vị thần bổn mạng che chở. Để con người đó được sống một cách khỏe mạnh và gặp nhiều may mắn, người Vân Kiều phải thực hiện nghi thức cúng vị thần bổn mạng đó, hay còn gọi là cúng hồn cho người sống...

Theo già làng người Vân Kiều, khi một đứa trẻ Vân Kiều sinh ra 3 ngày thì sẽ được lễ “giỗ sống” đầu tiên. Lên 8 tuổi, thiếu niên Vân Kiều được tổ chức lễ mừng hồn, đó là lúc họ tin hồn của đứa bé đã gắn chặt với nó, không đột ngột về Trời. Và chiếc bát trong giỏ tre sẽ được đưa lên cao hơn một bậc. Đến 18 tuổi, cánh tay chàng trai Vân Kiều đủ rộng như đôi cánh đại bàng lớn, anh ta được gia đình làm lễ “rặp chăm pa rơ” mừng hồn trưởng thành. Cái bát thờ mạng sống chàng trai lại được đưa lên sát mái nhà sàn, bắt đầu một cuộc sống vững vàng với những kỹ năng sinh tồn giữa núi rừng... Tục lệ truyền thống này cũng được áp dụng với cả con gái.

Một điểm thú vị khác, người Vân Kiều có 2 lần cưới trong đời. Ngày nay nhiều bản làng của người Vân Kiều đã tổ chức đám cưới cho con em họ theo phong cách mới như người Kinh, thế nhưng trong đám cưới của trai gái Vân Kiều vẫn giữ nguyên một phong tục, một phong cách văn hóa riêng có.

Trong lễ cưới của của người Vân Kiều lễ vật nhất định phải có 1 thanh kiếm, 1 nồi đồng, 1 vòng cườm đeo cổ, 1 vòng bạc trắng. Thanh kiếm tượng trưng cho tinh thần chàng trai Vân Kiều bảo vệ gia đình, bản quán, chuôi kiếm và lưỡi kiếm thể hiện nghĩa vợ chồng thủy chung. Nó còn là vật “dẫn chuyện” như buồng cau, lá trầu của người miền xuôi. Nồi đồng biểu trưng sự thịnh vượng của quê hương, vòng cườm và vòng bạc trắng là 2 món trang sức làm cho phụ nữ Vân Kiều đẹp thêm trong mắt dân bản.

Ngoài lễ cưới chính thức, họ còn có một lần cưới thứ hai trong đời với người vợ của họ. Đó là lễ koil, người Kinh gọi là "khơi", là lễ cưới lần hai để công nhận vợ là thành viên của họ nhà trai. Đám cưới lần 2 này cũng rất tốn kém, nên nhiều người phải đến già mới làm lễ này được. Nhưng phải làm được lễ này thì cuộc sống của vợ chồng người Vân Kiều mới được gọi là hạnh phúc viên mãn.

Ở tỉnh Quảng Bình, người Vân Kiều sống trải dài theo dãy Trường Sơn, nhưng nhiều nhất là ở vùng núi hai huyện Quảng Ninh và Lệ Thủy. Hiện nay, nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của dân tộc thiểu số này, tỉnh Quảng Bình đã cho phép triển khai tổ chức thử nghiệm tour du lịch “Khám phá thiên nhiên, tìm hiểu văn hóa cộng đồng người Vân Kiều”.

Cụ thể, có 2 lộ trình dành cho du khách mà đơn vị khai thác đưa ra, rất hấp dẫn. Với chương trình tham quan 1 ngày, du khách xuất phát vào buổi sáng tại TP.Đồng Hới, đi bằng ô tô đến xã Ngân Thủy (huyện Lệ Thủy), tham quan Tổng trạm thông tin A72 và hang Nước. Cung đường từ TP.Đồng Hới lên Ngân Thủy rất đẹp bởi cảnh quan hai bên đường Hồ Chí Minh lịch sử với cây xanh trải dài; sau đó là đến đường 10 quanh co uốn lượn giữa trùng điệp núi rừng. Đây là một trong những tuyến đường ngang thuộc hệ thống đường Trường Sơn năm xưa.

Khoảng 9h30, du khách được chuẩn bị trang thiết bị để tiến hành khám phá hang Chà Lòi với những cảnh sắc lạ lẫm, không khí trong lành với thiên nhiên muông thú vây quanh. Khám phá xong hang này, đoàn nghỉ ngơi ăn trưa tại khe nước bản cây Sung. Đầu giờ chiều, đoàn di chuyển đến tham quan bản Hang Còi, vui chơi tại vực Hang Còi. Sau đó quay trở lại điểm xuất phát, kết thúc hành trình tham quan.

Với chương trình 2 ngày, du khách cũng sẽ có những lộ trình với điểm đến tương tự.

Những điểm du lịch không thể bỏ qua ở Quảng Bình

Với nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng cùng nét văn hóa truyền thống độc đáo của đồng bào dân tộc thiểu số, Quảng Bình đang nổi lên là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất với khách du lịch trong nước và quốc tế. 

Bên trong một hang động của Phong Nha Kẻ Bàng

Được vinh danh là di sản thiên nhiên thế giới, quần thể hang động Phong Nha – Kẻ Bàng là một địa điểm thuộc diện buộc-phải-đi khi du lịch Quảng Bình. Nơi đây được tạo hoá ban tặng cho tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá với hệ thống hang động đá vôi nguyên sơ hùng vĩ và thảm động – thực vật phong phú – địa điểm du lịch hấp dẫn.

Bên trong động Phong Nha, du khách sẽ cảm thấy choáng ngợp trước sự kì diệu và tráng lệ của hệ thống thạch nhũ được hình thành cách đây hơn 400 triệu năm; tha hồ thả bộ để ngắm những khối thạch nhũ kỳ ảo và tráng lệ, đồng thời ngồi trên những con thuyền rồi khám phá vẻ đẹp kỳ bí của hang ngầm và ngắm nhìn hoạt động sống của muôn loài động vật.

Hang Én là hang động lớn thứ 3 thế giới và là một địa điểm không thể bỏ qua cho những du khách đam mê du lịch mạo hiểm. Những khối thạch nhũ khổng lồ được kiến tạo cách đây hàng triệu năm cùng hồ nước trong xanh màu ngọc bích và vô vàn tạo tác kì diệu khác của thiên nhiên đã tạo nên một thế giới tuyệt diệu bên trong hang Én.

Du khách sẽ phải “băng rừng lội suối”, vượt qua nhiều thử thách trên con đường dài hơn 10km để chinh phục hang Én. Nhưng khi được thưởng ngoạn khung cảnh thiên nhiên khi đến địa điểm du lịch Quảng Bình đặc biệt này và rừng núi bao la kì diệu nơi đây thì dường như mọi gian nan trên chặng đi đường đi đều tan biến.

Cùng nằm trong cụm di tích Phong Nha – Kẻ Bàng, là cặp hang động song sinh của tạo hóa nằm kề nhau, một chìm một nổi trong vùng núi đá vôi Kẻ Bàng. Động Tiên Sơn được xem là lâu đài của thạch nhũ với hàng nghìn khối nhũ muôn sắc muôn màu... Đường lên đây quanh co uốn lượn trên lưng chừng núi, miệng hang ở độ cao khoảng 200 m phía trên trần động Phong Nha.

Động Tiên Sơn có nét đặc biệt hơn động Phong Nha là có những phiến đá và cột đá cộng hưởng âm. Khi người ta gõ nhẹ vào thì nó sẽ phát ra những âm thanh lạ kỳ, như tiếng cồng chiêng, tiếng trống vọng ra từ chốn sâu thẳm của lòng đất.

Hang Sơn Đoòng là điểm đến khiến nhiều người mê hoặc

Mới được phát hiện gần đây trong quần thể di tích Phong Nha – Kẻ Bàng, Sơn Đoòng (hay còn được gọi là Sơn Động) là hang động lớn nhất thế giới, nó to lớn đến mức có thể chứa được cả một toà nhà 40 tầng. Không chỉ nổi tiếng về kích thước khổng lồ, Sơn Đoòng còn có cả một hệ sinh thái trong hang với cảnh quan sinh vật đa dạng và thảm thực vật phong phú.

Hiện tại, vì lý do bảo đảm an toàn và bảo tồn hang động, Sơn Đoòng chưa mở cửa đón khách du lịch một cách đại trà. Muốn lên đường khám phá hang động hùng vĩ nhất hành tinh này, bạn phải đặt trước tour thám hiểm hang Sơn Đoòng với chi phí lên tới hơn 60 triệu/người và đảm bảo có một sức khoẻ tốt cùng nhiều kinh nghiệm trekking.

Sông Chày - Hang Tối được coi là tuyến du lịch sinh thái mạo hiểm hấp dẫn với loại hình du lịch mới. Du khách có thể tham gia đu dây trên không tắm sông hay đu dây tới Hang Tối, chèo thuyền kayak ngắm cảnh thiên nhiên tươi đẹp, tận hưởng những phút giây thư giãn thoải mái khi đắm mình vào thế giới tự nhiên, thưởng thức các món ăn truyền thống mang đậm chất của người dân địa phương.

Trên đường thiên lý Bắc - Nam, mỗi khi có dịp ngang qua Đồng Hới - Quảng Bình, du khách không thể không ghé thăm bãi biển Nhật Lệ nằm cạnh cửa sông Nhật Lệ, cách trung tâm thành phố Đồng Hới chỉ chừng 3km về phía Đông Bắc. Nơi đây thiên nhiên ưu ái ban tặng cho Quảng Bình một bãi tắm tuyệt đẹp với nền cát trắng phau và dòng nước biển trong xanh giữa trời mây non nước hữu tình, trở thành điểm dừng chân lý tưởng làm mát lòng lữ khách đường xa.

Cồn cát Quang Phú với những triền cát vàng óng ả trải dài bên bờ biển Quang Phú xinh đẹp là địa điểm du lịch Quảng Bình bạn không thể bỏ qua. Từ lúc bình minh cho đến hoàng hôn, những đồi cát dài tít tắm đến tận chân trời còn đổi màu theo khoảnh khắc trong ngày, ban ngày thì trắng mịn tinh khôi, khi trưa nắng thì phản chiếu màu vàng rực rỡ lấp lánh, còn về tối thì lại có màu xám trắng huyền bí.

Nghe toàn bộ chương trình tại đây: