Thế hệ GenZ

GenZ là những ai 

Câu trả lời đó là, Gen Z là thế hệ gồm những người sinh từ cuối những năm 1990 đến năm 2010. Đây cũng được xem là thế hệ “thuần chủng số” vì họ được sinh ra vào thời điểm Internet phát triển lên một cấp độ cao mới.

Việc tiếp xúc sớm với các nền tảng số và là thế hệ người dùng tích cực nhất trên các nền tảng số, đặc biệt mạng xã hội đã góp phần biến Gen Z trở thành một nhóm rất khó nắm bắt về hành vi, kỳ vọng trong các hoạt động tiếp nhận thông tin, mua sắm, giải trí và học tập.

Tính chất nhanh và đặc trưng kết nối của công nghệ đã đem đến những thay đổi. Internet, mạng xã hội, và thế giới phẳng giúp Gen Z có cơ hội và không ngần ngại bộ lộ ý kiến, quan điểm cá nhân, dũng cảm vượt qua khuôn mẫu cũ để can đảm chọn lối đi riêng. 

Không nằm ngoài quy luật, quan niệm sống và quan niệm sống đẹp của gen Z cũng đã có những thay đổi. Vậy người trẻ nghĩ sao về sống đẹp, mời quý vị cùng MC nghe chùm phỏng vấn được thực hiện bởi phóng viên kênh VOV Giao thông.“Sống đẹp là có lối sống, hành vi tử tế với mọi sự vật, sự việc xung quanh mình, ví dụ như tôn trọng sự khác biệt của mọi người, tỏ thái độ lịch sự với cả nhân viên giao hàng, nhân viên phục vụ.

Sống đẹp trước tiên là sống đúng. Sống đúng với bản thân mình, sống có mục tiêu tương lai và sống tử tế với chính mình và những người xung quanh.

Sống đẹp ngoài biết tôn trọng cảm xúc bản thân thì còn phải biết nghĩ và quan tâm đến người khác.

Sống đẹp là sống có ích cho xã hội, là để bản thân thấy hài lòng và hạnh phúc.”Qua chùm phỏng vấn, gen Z đã bộc bạch những quan niệm của mình về lối sống đẹp. Vậy thế hệ Gen X,Y nghĩ sao về quan điểm sống đẹp của GenZ?

“Nhắc tới cái đẹp nói chung ắt hẳn mỗi người sẽ có một quan điểm, một tiêu chuẩn cho riêng mình” – anh chàng Minh Tiến (28 tuổi, được biết đến phổ biến hơn với cái tên Dế Mèn Du Ký - “chàng travel blogger cầm cờ Tổ quốc đi khắp thế gian”) đã bộc bạch như vậy khi nhắc về quan điểm sống đẹp. 

“Mình nghĩ khá là đơn giản thôi, sống tích cực, sống có ích cho bản thân, cho gia đình và cho xã hội thì đấy sống đẹp và mình cố gắng lan tỏa cái điều đó đến với cộng đồng thông qua công việc của mình, đó là làm sáng tạo nội dung trên các nền tảng mạng xã hội.” 

Hiện thực hoá quan điểm sống đẹp của mình, ngoài việc sản xuất các sản phẩm truyền thông, trong năm 2022, Dế Mèn đã nhờ sức ảnh hưởng của mình, kêu gọi những sự hỗ trợ để xây dựng một điểm trường trên vùng cao thuộc xã Nậm Ty, huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La cho các em nhỏ. 

Dế Mèn là chàng trai đa tài. Không chỉ sản xuất cái video về trải nghiệm du lịch, Dế Mèn còn sáng tạo những nội dung mang thông điệp sống biết ơn, trân quý từng khoảnh khắc thông qua series Dế Mèn Podcast. 

“Có một điều mình cảm thấy rất là may mắn khi sáng tạo nội dung, đó là, đôi khi có những thông điệp, những bài học về sống đẹp mình làm nhưng cũng chưa thật sự diễn đạt được hết ý. Nhưng mà nhờ mọi người xem các video và chia sẻ lại, vô hình chung, giúp cho mình nhận ra được cái ý nghĩa sâu sắc hơn của những điều mà mình đã trải nghiệm.” 

Những tấm gương sống đẹp như những bông hoa rực rỡ dưới ánh mặt trời. Trong một ngày cuối năm, lướt qua Facebook, bài đăng của Lưu Nguyễn (28 tuổi, Bình Định) thu hút nhiều người bởi nụ cười sáng ngời của một chàng trai chỉ có 1 chân đang làm thiện nguyện.

Vài năm trước, tại nạn giao thông đã lấy đi của Lưu 1 bên chân, vậy nhưng, trong cái ngặt nghèo của số phận, Lưu không chỉ lạc quan sống mà còn đồng hành hỗ trợ rất nhiều người khó khăn khác. 

“Dù cuộc sống mình cũng chưa ổn định cho lắm nhưng mình thấy bản thân có thể giúp được nhiều người và nhiều hoàn cảnh khó khăn thì đối với mình nó là sống đẹp, là biết chia sẻ, yêu thương và giúp đỡ mọi người có hoàn cảnh khó khăn hơn mình.” 

Trong mỗi chuyến thiện nguyện của mình, Lưu Nguyễn thường ghi lại hình ảnh và chia sẻ lên trang cá nhân. Cũng nhờ thế, anh nhận được rất nhiều phản hồi đồng cảm và mong muốn cùng anh chia sẻ và giúp đỡ những mảnh đời còn khó khăn, bất hạnh.

Với nghề nghiệp là một giáo viên THPT, khoá học sinh đầu tiên cô Kim Thanh (37 tuổi) đứng lớp sau khi ra trường là lứa học sinh sinh năm 1992. Bởi thế, cô Kim Thanh có thời gian và trải nghiệm gắn bó với thế hệ gen Z để hiểu hơn những quan niệm sống của thế hệ này. 

“Gen Z là những người dám đòi hỏi dám thay đổi để bứt phá. Sự thay đổi trong quan niệm sống đẹp của gen Z là bởi các bạn hết sức năng động, sôi nổi. Gen Z theo đuổi lối sống xanh. Nó không đơn thuần là một không gian xanh mà ở đây là nhịp sống xanh, tức họ cân bằng được cả thể chất và tinh thần để tận hưởng cuộc sống. Điều thứ hai, các bạn gen Z hiểu được giá trị của bản thân và biết tự trân trọng giá trị ấy.” 

Là một giáo viên lịch sử, đặt trong sự so sánh, cô Kim Thanh nhận thấy, ngày xưa với các bậc cha chú, ông bà chúng ta, sống đẹp nghĩa là sống biết hy sinh sống, biết cống hiến. Lợi ích cá nhân được đặt sau lợi ích chung của cộng đồng. Tuy nhiên, trình tự tình yêu của thế hệ gen Z đã có sự đổi khác. Với gen Z, yêu bản thân mới là tiền đề để họ biết yêu gia đình và cộng đồng lớn hơn. 

Đặc biệt, thế hệ gen Z sinh ra trong thời đại hoàn toàn mới, gắn liền với công nghệ số nên thế hệ này có cái tôi rất riêng và cần được mọi người tôn trọng cái tôi đó. Chính vì vậy, cô Kim Thanh nhận thấy, gen Z biết lắng nghe và hành động một cách có chọn lọc chứ không thụ động như những thế hệ trước.

Điển hình như việc gen Z lựa chọn nghề nghiệp, tình yêu, họ không chỉ dựa vào quan điểm của cha mẹ để quyết định mà sẽ đón nhận những ý kiến đó như một lời góp ý. 

Để tìm ra căn nguyên của sự khác biệt trong quan niệm sống đẹp của gen Z với các thế hệ trước, chúng tôi tìm đến trao đổi với nhà nghiên cứu văn hoá – TS Nguyễn Ánh Hồng: “Lý do nó có cả khách quan và chủ quan. Khách quan là do tác động của quá trình toàn cầu hoá. Chính nền văn minh công nghiệp tác động làm cho cá tính con người được giải phóng. Về nguyên nhân chủ quan là trình độ nhận thức của các bạn trẻ bây giờ rất khác so với các cụ ngày xưa. Các cụ ngày xưa chỉ có sau lũy tre làng, chỉ có ở nhà nhất, mẹ nhì con thôi. Nhưng bây giờ thì chúng ta ra đường mới thấy là lắm kẻ còn giòn hơn ta”.

Một yếu tố khác được nhà nghiên cứu văn hoá Ánh Hồng đề cập đến chính là sự thay đổi của thời đại – khi mà nhu cầu hưởng thụ vật chất và tinh thần của con người đã quá khác xưa. 

“Ngày xưa thì trong những ngày bình thường cũng như ngày Tết người ta chỉ mong mỏi những cái ước mong mà có thể nói là rất là đáng thương. Ví dụ, trẻ thì được mong được bát canh, già thì được manh áo mới. Ngày xưa, người ta chỉ hướng tới là ăn cho no, mặc cho ấm. Bây giờ, các bạn trẻ bây giờ hướng tới ăn cho ngon, mặc cho đẹp. Và chính sự phát triển của những thang bậc giá trị đã làm cho các bạn trẻ thay đổi trong quan niệm thẩm mỹ về cái đẹp.” 

Những sự thay đổi trong quan niệm sống đẹp đã tạo ra màu sắc riêng cho thế hệ gen Z. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, trong quan niệm sống đẹp của gen Z cũng tồn tại những yếu tố hạn chế. Việc yêu và trân trọng bản thân có thể dễ đẩy các bạn trẻ đến lối sống thực dụng, ích kỷ.

Khi nhận thức được điều đó, gen Z hoàn toàn có thể điều chỉnh để kiềm chế các tác động ngoại cảnh cũng như nhu cầu của bản thân tránh làm biến đổi những chuẩn mực sống đẹp. 

Tựu chung, quan niệm về cái đẹp của mọi thế hệ đều chứa đựng một hạt nhân tích cực là giá trị nhân văn. Sống đẹp là sống có ích, sống đem đến hạnh phúc để thỏa mãn nhu cầu hạnh phúc của cá nhân và của cả cộng đồng.  Theo nghiên cứu của các chuyên gia, trong tương lai, Gen Z sẽ là “đầu tàu” trong công cuộc thay đổi và xây dựng thế giới. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, Gen Z sẽ chiếm 1/3 lực lượng lao động của Việt Nam vào năm 2025. 

Điều này có nghĩa, sự phát triển và thành công của gen Z sẽ đóng góp rất lớn vào sự phát triển và thành công chung của đất nước. Có thể nói, Gen Z dám khẳng định họ đầu tư tâm sức vì nghĩ cho bản thân nhưng cũng rất biết quan tâm đến các vấn đề của cộng đồng. 

Trong số đó, VOV Giao thông đã liên hệ với Nhím, một cô gái bé nhỏ, mắc bệnh thần kinh thực vât kịch phát nhưng vẫn luôn đem đến cho cộng đồng năng lượng sống tích cực qua những câu chuyện của chính mình. Hãy cùng phóng viên gặp gỡ Tiktoker Nhím để trò chuyện và hiểu thêm về cô gái này.

PV: Gen Z được biết đến là một thế hệ gắn liền với mạng xã hội và truyền thông. Không nằm ngoài cái xu hướng chung đó, nhím được biết đến là chủ nhân của kênh Tiktok Nhím có gần 100.000 người theo dõi với các bài đăng có nội dung về truyền cảm hứng sống. Vậy thì không biết là cơ duyên nào đã đưa Nhím trở thành một nhà sáng tạo nội dung trên mạng xã hội? 

Tiktoker Nhím: Mình rất hạnh phúc vì ngày hôm nay có thể ngồi ở đây để chia sẻ câu chuyện của chính mình cũng như hành trình xây dựng kênh Tiktok của mình. Hoàn cảnh nhà mình không được dư giả nên ngoài việc đi học, mình có đi làm thêm rất là nhiều công việc. Vì thế, gần như mình không có thời gian để chăm sóc cho sức khỏe.

Đến một ngày cuối năm ngoái, mình cảm thấy sức khoẻ mình nó không ổn. Lúc đó, mình đến bệnh viện khám thì bác sĩ gọi tên căn bệnh mình mắc phải đó là thần kinh thực vật kịch phát. 

Cơ duyên mình có thể là một nhà sáng tạo nội dung trên mạng xã hội cũng vào khoảng thời gian này. Trong những lúc đau đớn cũng như là buồn tủi bởi bệnh tật thì có một người chị đã nói với mình rằng: đôi khi chúng ta sống không phải vì những giá trị mà chúng ta làm được cho bản thân, mà sống bởi vì những giá trị mà ta có thể xây đắp cho cộng đồng. Chị mong em sẽ là người có thể thể truyền động lực, chia sẻ với cộng đồng qua những thử thách của cuộc sống. 

PV: Giá như mà các bạn thính giả có thể theo dõi được cuộc trò chuyện giữa Ngọc Trần và Nhím để mọi người có thể nhìn thấy được nụ cười thật tươi của Nhím. Chỉ cần nhìn thấy nụ cười của Nhím thôi thì thực sự là bản thân Ngọc Trần cũng cảm thấy là mình rất là hạnh phúc.

Thế nhưng mà đằng sau cái nụ cười đó có rất nhiều câu chuyện mà Nhím phải cố gắng. Vậy thì tại sao giữa những cơn đau bệnh như vậy, Nhím vẫn có thể duy trì cho mình được một tinh thần sống lạc quan và đặc biệt là còn lan tỏa tinh thần đó đến với cộng đồng? 

Tiktoker Nhím: Sức mạnh của tinh thần nó làm cho cơ thể mình có thể vượt qua được những nỗi đau về thể xác. Khi mỗi ngày làm nội dung trên tiktok, mình chia sẻ được những giá trị tích cực thì có những lời nhắn cảm ơn gửi đến mình và nhờ vào những lời nói của mình mà làm cho các bạn ấy có thể vượt qua được những cơn đau bệnh này, vượt qua được những khó khăn, sống có ý nghĩa hơn. Và có rất nhiều bạn trẻ đã đã khóc khi xem được video của Nhím. 

Nhiều lúc mình rất đau, rất mệt, nhưng mà mình biết khi mà mình làm video chia sẻ hành trình của mình thì có rất nhiều bạn trẻ ngoài kia đang mong chờ vào những lời nói của mình để cảm thấy cuộc sống này có ý nghĩa hơn.

Bởi, mình hiện tại đang sống trong một vai trò trọng trách to lớn hơn, không sống cho chính mình mà sống trong cộng đồng. 

PV: Chúng ta đều biết rằng mạng xã hội luôn mang tính hai mặt. Bên cạnh sự đón nhận những lời động viên như Nhím vừa chia sẻ thì bất kỳ một kênh sáng tạo nội dung nào cũng có thể nhận phản ứng trái chiều. Có bao giờ trong quá trình sáng tạo, nội dung Nhím gặp phải những bình luận mang tính chất tiêu cực hay chưa? Và cái cách mà Nhím đối mặt với những phản ứng trái chiều đó như thế nào? 

Tiktoker Nhím: Trong quá trình một năm mình làm thì đúng là mình đã nhận rất nhiều những bình luận tiêu cực. Thời gian đầu thì mình khá là buồn. Có thời gian mình đã rất stress nhưng sau này có những lời động viên của các bạn xem kênh của mình bảo là: “Chị ơi, chị đừng dừng chia sẻ nhá. Chị đã cứu vớt cuộc đời em.

Chị đã khiến cho em vượt qua được cái giây phút tiêu cực của bản thân nên là em mong chị đừng bỏ cuộc.” nên mình đã tập cho mình thói quen không quan tâm tới những lời nói tiêu cực nữa, chỉ cần mình biết mình đang làm những điều tốt cho cộng đồng. Còn bản thân mình trẻ, cái gì vui vẻ thì mình ưu tiên. 

Vậy thì sau tất cả những điều mà mình đã trải qua ở trong cuộc sống và cả trải nghiệm mà Nhím nhận được từ cộng đồng trong quá trình sáng tạo nội dung, Nhím nghĩ rằng là mình đã nhận lại những giá trị đặc biệt gì và qua đó thì nhím xây dựng cho mình một quan điểm sống như thế nào? 

Tiktoker Nhím: Khi mà mình làm tiktok, bản thân mình chia sẻ được những câu chuyện của mình, mình giống như có người bạn tâm sự, có thêm rất nhiều người bạn đồng hành. Những khi mình đau đớn này, mình biết các bạn vẫn đang đồng hành cùng mình, cổ vũ cho mình để mình vượt qua những cơn đau. 

Mình đã từng trách bản thân, trách căn bệnh này, trách tại sao nó tìm đến mình mà không phải là ai khác. Nhưng đến hiện tại, mình đã không nghĩ như thế nữa. Mình cảm ơn những khó khăn của hiện tại, trân trọng những giây phút mình có được và biết ơn những cái gì mà mình đang có. Mình học được về lòng biết ơn, biết tất cả.

Biết ơn việc mà ngày hôm nay mình vẫn còn ngồi ở đây, mình có thể nói cho mọi người hay sớm mai tỉnh dậy mình vẫn còn đang còn thở, mình đang còn sống để mình có thể tiếp tục xây dựng cuộc đời. Đó là đó là hạnh phúc rồi đấy. 

Có những cái điều giản dị đây mình sống một cuộc sống bình thường, mình có sức khỏe, mình đi làm, đi xây dựng tương lai nhưng mà mình không nhận ra được đó là hạnh phúc. Khi mà bạn có thể đang mơ ước, đang khao khát những ước mơ của người khác nhưng bạn đâu biết rằng bản thân bạn cũng là mơ ước, cũng là khát khao của rất nhiều người. 

Những điều đơn giản như vậy thôi. Mỗi sớm mình thức dậy mình vẫn còn được sống, vẫn còn có một cơ thể khỏe mạnh thì đôi khi những điều đơn giản như vậy lại có rất nhiều người bỏ quên. Cảm ơn Nhím vì một thông điệp đẹp trọn vẹn đến như vậy. Và chúng ta đang bước vào những thời khắc cuối cùng của năm cũ, vậy Nhím có thể gửi đến bản thân mình cũng như các bạn thính giả của VOV Giao thông một lời chúc đặc biệt dành cho năm 2023 được không? 

Tiktoker Nhím: Mình mang trên mình một sứ mệnh đó là người truyền cảm hứng, một người trẻ của thế hệ Gen Z, của những người lớn lên bởi mạng xã hội và truyền thông. Mình muốn mang tiếng nói của mình tới giới trẻ, tới cộng đồng nhiều hơn.

Mình muốn nói ở thời điểm hiện tại, vượt qua đại dịch COVID-19, các bạn vẫn đang còn sống, đang được thấy khung cảnh Việt Nam hòa bình trong những ngày cuối năm đón Tết thì các bạn phải hạnh phúc. Các bạn là những người xứng đáng nhất, những người may mắn nhất, chúng ta sẽ sống một cuộc đời thật hết mình, thật ý nghĩa. 

Mình gửi lời chúc sức khỏe tới các thính giả bởi rằng cuộc sống này còn sức khỏe là còn tất cả. Đặc biệt là các bạn thính giả đang tham gia giao thông, mình luôn mong các bạn có thể vững tay lái và trở về nhà những ngày cuối năm thật an toàn, bình an, mạnh khỏe. 

Cảm ơn Nhím với những lời chúc và những chia sẻ vô cùng ý nghĩa. Ngọc Trần cũng xin chúc cho Nhím, năm mới sẽ có thêm thật nhiều sức khỏe, luôn giữ nụ cười rạng rỡ để tiếp tục sứ mệnh truyền cảm hứng đến với cộng đồng và đặc biệt là thế hệ Gen Z, Nhím nhé!

---

Gen Z đang chứng tỏ vai trò tiên phong trong việc kiến tạo những phong cách sống mới, cân bằng giữa hai nhịp sống “năng động” và “tận hưởng”. Sống đẹp với gen Z cũng đạt được sự cân bằng đáng ghi nhận đó. 

Hy vọng thế hệ GenZ sẽ tiếp tục hoàn thiện bản thân, cố gắng từ những hành động nhỏ nhất như giúp đỡ những người xung quanh mình, từ đó đóng góp nhiều hơn cho xã hội bởi một Gen Z chính hiệu không ngần ngại thể hiện bản thân mình đúng cách dựa trên những chuẩn mực về lối sống đẹp phù hợp và giữ gìn những giá trị nhân văn.