Luật Đất đai 2024: Còn nhiều điểm nghẽn cần khơi thông

Hội thảo được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến với 34 địa phương trên cả nước, đồng thời phát trực tuyến trên nền tảng Cổng Pháp luật quốc gia.

Hội thảo là bước cụ thể hóa tinh thần chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc ngày 18/9/2025 với Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ về các định hướng lớn trong việc sửa đổi, hoàn thiện Luật Đất đai. Trong đó, đồng chí Tổng Bí thư nhấn mạnh việc nhận diện, khơi thông các điểm nghẽn và giải pháp đột phá trong lĩnh vực này.

Đây là hoạt động có ý nghĩa thiết thực ở giai đoạn hiện nay, đặc biệt trong bối cảnh Đảng và Nhà nước đã và đang chỉ đạo quyết liệt việc sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật đất đai trong thời gian tới.

Luật Đất đai hiện nay: Tốt ở đâu? Nghẽn ở đâu?

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tư pháp, ông Nguyễn Thanh Ngọc cho biết, Luật Đất đai là bộ luật quan trọng, tác động đến nhiều quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Bản thân Luật đất đai đã được sửa đổi nhiều lần, về cơ bản đã giải quyết được những vướng mắc, từng bước hoàn thiện, khơi thông nguồn lực.

Tuy nhiên, qua rà soát đánh giá lại về hệ thống nói chung và Luật đất đai nói riêng, Luật đất đai vẫn còn những vướng mắc, bất cập, những điểm nghẽn chưa khơi thông được nguồn lực thúc đẩy sản xuất, kinh doanh. Theo ông Nguyễn Thanh Ngọc, phải tiếp tục nhận diện các khó khăn, vướng mắc này để từ đó có phương án xử lý tổng thể, đồng bộ để tránh việc “vừa sửa đổi xong lại tiếp tục sửa đổi”.

Cụ thể hơn, theo Tiến sĩ Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ Quốc gia, trong thời gian qua, Luật Đất đai 2024 đã bước đầu luật hóa chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là Nghị quyết 18 góp phần đồng bộ hóa các bộ luật có liên quan, hình thành nhận thức, quan điểm và cách làm mới về quy hoạch, kế hoạch, tài chính đất đai, thông tin dữ liệu; đồng thời tiến tới minh bạch hóa thị trường đất đai và góp phần khơi thông khá nhiều vướng mắc đã tồn tại trước đó.

Còn các vướng mắc về Luật Đất đai hiện tập trung ở một số vấn đề như: Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; Giao đất, cho thuê đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất; Thu hồi, đền bù và tái định cư; Vấn đề tài chính đất đai, đặc biệt là giá đất; Vấn đề phân cấp ủy quyền; Vấn đề đơn giản hóa thủ tục hành chính; Rà soát để tránh chồng chéo với các bộ luật có liên quan; Vấn đề thông tin, dữ liệu, làm sao để có một cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia; và cuối cùng là Khâu thực thi Luật đất đai.

Làm thế nào để đưa Luật Đất đai đi vào cuộc sống?

Tại hội thảo, đại diện các cơ quan, chuyên gia, cũng như đại điện doanh nghiệp đã đề xuất nhiều giải pháp mang tính đột phá, bảo đảm cho pháp luật đất đai ngày càng được hoàn thiện, đồng bộ, thông suốt, khả thi, hiệu lực, hiệu quả.

 TS Nguyễn Văn Đính, Phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam nhận định, vấn đề chồng chéo giữa các bộ luật là một trong những vấn đề cần được giải quyết triệt để. Theo ông Đính, những năm gần đây, mặc dù Việt Nam đã đồng bộ được 3 bộ luật là Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Nhà ở, nhưng vẫn còn những chồng chéo như Luật Xây dựng, Luật Đầu tư, quy hoạch... Do đó, cần thẩm định để hệ thống luật mang tính đồng bộ.

Còn ông Lê Đình Vinh, Giám đốc Công ty Luật Vietthink cho biết, liên quan đến công tác thu hồi, đền bù tái định cư, hiện trong Dự thảo sửa đổi có chi tiết là "đối với các dự án theo cơ chế thỏa thuận, Nhà nước sẽ hỗ trợ nếu chủ đầu tư đã thỏa thuận được 75% diện tích đất". Theo ông Lê Đình Vinh, cần làm rõ cơ chế hỗ trợ này để tránh gây nhầm lẫn.

Bà Nguyễn Thị Thơ, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam cho rằng thủ tục hành chính liên quan tới chính quyền 2 cấp về đăng ký biến động, quyền sử dụng đất hiện nay vẫn còn quá phức tạp. Trước đây, người dân chỉ cần qua 2 bước với khoảng 13 ngày chờ. Nhưng hiện tại quy trình này đã lên tới 5 bước với tổng độ trễ, thời gian chờ đợi có thể lên tới cả tháng.

Do đó, Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam đề xuất, cần xây dựng hệ thống liên thông giữa tổ chức hành nghề công chứng, văn phòng đăng ký đất đai và cơ quan thuế; cải thiện thủ tục hành chính công dựa trên việc áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ để tránh gây rườm rà, phát sinh các vấn đề không mong muốn cho người dân.

Kết luận hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tư pháp, ông Nguyễn Thanh Ngọc cho biết, hội thảo đã thu hút được sự chú ý từ không chỉ chuyên gia, đại diện doanh nghiệp, cơ quan Nhà nước mà còn cả từ người dân với lượng người xem trực tuyến lên tới hơn 14 nghìn người xem

 Các ý kiến, đóng góp trong buổi hội thảo đã giúp nhận diện thêm những vấn đề còn tồn tại với Luật Đất đai. Trên cơ sở các ý kiến đóng góp, Bộ Tư pháp sẽ phân nhóm các ý kiến và gửi tới các Bộ, ngành liên quan để khẩn trương có những cập nhật, thay đổi phù hợp.