Đi tìm một sạp lá thơm

Các chợ truyền thống cũng chỉ còn ít người còn bán các loại lá cây hái ngoài vườn để đun nước uống, giải cảm, gội đầu… như một góc nhỏ dành cho người đô thị yêu thức quà từ tự nhiên. 

PV: Cho cháu hỏi lá xông này cô mua ở đâu ạ? 

- Ở đây hoặc đầu bên này cũng có. Ngay chỗ đầu ngõ ấy. Các cháu nó ốm xông nhẹ người. 

Từ chợ Bưởi, đi bộ vài bước chân đã thấy ngay sát đường Thụy Khuê, dưới cổng làng Yên Thái, bà Hảo đã 30 năm nay bất kể nắng mưa, đều đặn bày sạp hàng bán đủ loại lá thơm hái ở vườn quê.

Nào lá xông quen thuộc như: sả, lá bưởi, ngải cứu, hương nhu, bạc hà, tía tô, nhọ nồi hay lá đun nước uống như: rau má, chè tươi, vối, lá dứa thơm… đến những loại ít thấy như: mã đề, mẫu đơn mặt trời. 

"Cô bán quanh năm. Ở nhà cô em có vườn đất cấy cày giồng các loại này. Có lá uống tắm, lá khô ở trong kia".

Sạp lá thơm này đã trở nên quen thuộc với không chỉ người dân trong vùng mà nhiều người nghe truyền tai về công dụng chữa bệnh cũng tìm tới:

"Về chỉ cần rửa cho vào nồi xông. Cái này nó khỏi từ từ nhưng lá thì đỡ độc hại hơn".

'Ngày xưa các cụ bảo uống mát thì uống. Ngày nào cũng mua chỉ uống chè tươi thôi".

Sạp lá thơm, đúng như tên gọi của nó, đứng gần đã nghe mùi của cỏ cây thân thuộc. Sự thân thuộc từ ký ức ngày cũ khi được uống một ngụm nước vối mát lạnh mùa hè, được gội đầu bằng lá hương nhu giữ mùi hương cho tóc hay ngồi xuống xông hơi bên nồi nước lá những khi mỏi mệt. Đó là thứ mùi hương có thể lưu giữ nhiều kỷ niệm thân thương của quê nhà. 

Ngỡ tưởng cuộc sống phố thị đã xóa nhòa hình ảnh nồi lá thơm năm nào thay vào đó là những viên thuốc nhỏ gọn trong lòng bàn tay, chỉ cần cho vào miệng, hớp ngụm nước là khỏi bệnh. Cho tới khi có ai đó chở một bó lá xông ngang phố, đánh thức cả miền ký ức ngủ yên. 

Ông bà, cha mẹ cả đời gửi gắm niềm tin vào những loại cây dược liệu đủ đầy hương vị. Nhờ những kinh nghiệm trao truyền ấy, nhiều người phố vẫn tìm kiếm sạp lá thơm bên đường dù đã ngày càng khan hiếm.

Họ vẫn kiên nhẫn hì hụi nấu một nồi lá xông hoặc thức uống giải nhiệt mùa hè mà không chọn phương pháp nhanh hơn như dùng tinh dầu hay thuốc bởi niềm tin “cây cỏ tự nhiên sẽ tốt hơn”. 

Ấy là lý do mà nhiều thị dân mơ làm nông dân khi tận dụng từng nắm đất ngoài phố tự trồng lấy vài cây tía tô, lá sả, rau má, nhọ nồi… để mỗi khi cần, tiện tay có thể hái một nắm dễ dàng. Chỉ vài mét vuông là đủ cho từng ấy cây vị thuốc. 

Ai đó chở một bó lá xông ngang phố vừa nhắc nhớ sự trân quý thức quà từ tự nhiên, vừa đánh thức những giá trị ngày cũ tưởng chừng biến mất giữa phố đông nhưng thực chất vẫn được người dân ưa chuộng giữa bao lựa chọn hay biến đổi không ngừng. 

Những loại lá thơm trong ký ức của nhiều người còn gắn liền với hình ảnh của đôi bàn tay chăm sóc, yêu thương. Dù có đi bốn phương trời, chỉ cần nhác thấy một loài cây cỏ ấy cũng thấy được vỗ về cảm xúc, thấy an yên.