Cấm xe giường nằm vào nội đô: Cần giải pháp đồng bộ và khả thi

Theo Sở GTVT TP.HCM, việc cấm xe giường nằm 24/24h này căn cứ vào kết quả sau hơn 4 tháng triển khai cấm xe giường nằm vào nội ô từ 6h - 22h, số điểm đón trả khách sai quy định trên địa bàn đã giảm từ 76 còn 60 điểm, góp phần hiệu quả vào việc giảm ùn tắc giao thông.

Tuy nhiên, phát sinh các bãi xe, điểm tập kết xe trung chuyển, xe ôm, taxi tự phát gần các tuyến đường vành đai, đường hành lang hạn chế xe giường nằm; nguy cơ hình thành “xe dù, bến cóc” gây mất trật tự an toàn giao thông; trong khi bến xe Miền đông (mới) lại vắng xe hoạt động, chỉ mới đạt 12% công năng.

Bên cạnh các ý kiến đồng thuận, không ít lo ngại việc này sẽ gây khó cho vấn đề đi lại của người dân và cũng như công tác quản lý phương tiện, tăng cường xử phạt, để tránh việc cạnh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp:

“Nhiều lúc không tiện lợi cho khách du lịch. Bây giờ du lịch cao cấp họ không đi xe ngồi, họ phải đi xe nằm mà giờ giấc bắt buộc như thế thì rất khó khăn cho doanh nghiệp và đơn vị kinh doanh vận tải du lịch”.

"Nếu cấm xe các doanh nghiệp phải tăng thêm xe trung chuyển cho hành khách nhưng việc này không phải doanh nghiệp nào cũng có đủ kinh phí để đầu tư thêm xe, thêm tài xế. Còn nếu không có xe trung chuyển hành khách buộc phải đi xe buýt. Tuy nhiên, xe buýt cũng khó đáp ứng điều kiện về giờ giấc có giới hạn, phải đi 2, 3 chuyến hoặc phải đi taxi vì phải ra ngoài trung tâm thành phố”.

“Nếu Sở cấm xe giường nằm vào thành phố thì cạnh tranh cho hợp lý, khỏi xe nào chạy ra chạy vô gây mất trật tự ở trong thành phố”.

Không chỉ lo ngại của người dân, ông Trần Văn Phương - Phó Tổng Giám đốc Bến xe Miền Tây cho biết thêm, do hạn chế thời gian lưu thông, việc cho phép xe giường nằm hoạt động vận tải khách theo cố định liên tỉnh tại bến xe đang gây áp lực cho hạ tầng bến bãi nơi đây.

"Về chủ trương cấm xe giường nằm 24/24 của thành phố để giải quyết vấn đề về giao thông, bến xe Miền Tây cũng ủng hộ. Tuy nhiên, trước đây xe giường nằm vào bến xe Miền Tây khi bỏ khách, người ta có nhu cầu về bãi đậu để bảo dưỡng. Nhưng bây giờ về bến xe Miền Tây rồi ở đó luôn. Vấn đề này, Sở GTVT nghiên cứu một số tuyến đường, ở đoạn từ đường Kinh Dương Vương đi bến xe, doanh nghiệp nào có bãi đậu thì chạy sẽ rỗng về bãi. Chứ toàn bộ xe vào bến xe Miền Tây đậu gây quá tải, kẹt xe ra tận đường Kinh Dương Vương”, ông Trần Văn Phương nói.

Ngoài ra, góp ý thẳng thắn về vấn đề này, ông Lê Trung Tính - Chủ tịch Hiệp hội vận tải hành khách TPHCM đánh giá: "Tôi tin chắc rằng dù cấm xe giường nằm 24/24 thì tình trạng xe dù, bến cóc vẫn tiếp tục còn. Tôi cho rằng việc này cần cân nhắc lại, bởi vì cấm xe dù, bến cóc là biện pháp khác chứ không phải là cấm xe giường nằm vào nội ô là có thể cấm được xe dù, bến cóc. Khi mà nhà nước quản lý không tốt thì cấm đoán, như vậy chẳng những gây trở ngại cho hoạt động của doanh nghiệp còn gây tác hại đến nền kinh tế nói chung”.

Như vậy, các ý kiến cho rằng, Sở GTVT cần tính toán, nghiên cứu phương án khả thi nhất trước khi áp dụng biện pháp cấm xe khách giường nằm 24/24, để đảm bảo điều kiện đi lại thuận lợi cho người dân, cũng như xử lý được hiệu quả vấn nạn “xe dù, bến cóc” như mục tiêu đã đề ra.

Về vấn đề này, ông Đỗ Ngọc Hải - Trưởng phòng Quản lý vận tải đường bộ, Sở GTVT TP.HCM khẳng định: "Việc hạn chế xe 24/24 này, đây chỉ là một trong nhiều giải pháp để giải quyết tình trạng xe dù, bến cóc, chứ không phải triệt để được tình trạng xe dù, bến cóc mà đây chỉ là một trong những giải pháp về kéo giảm ùn tắc giao thông và hạn chế tình trạng đón trả khách sai quy định trên địa bàn thành phố, dẫn đến mất trật tự an toàn giao thông.

Cho nên ngoài việc thực hiện cấm xe khách giường nằm 24/24, còn phải triển khai nhiều giải pháp khác như quyết tâm hơn của địa phương, cơ quan chức năng như công an, thanh tra xử lý vi phạm đối với trường hợp dừng đón trả khách sai quy định.

Thứ hai, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong xử phạt nguội. Thứ 3, quan trọng là tuyên truyền cho hành khách và các đơn vị vận tải tuân thủ tốt các quy định của pháp luật về hoạt động vận tải, cũng như hạn chế tình trạng đón trả khách không đúng quy định trong thành phố".

Xử lý nạn xe dù, bến cóc là câu chuyện lâu dài, cần giải pháp đồng bộ. Do đó, việc cấm hoàn toàn xe giường nằm vào nội ô TP.HCM phải có sự đánh giá, phân tích tác động trực tiếp đến hoạt động lưu thông của người dân và doanh nghiệp, nhằm tìm ra phương án tốt nhất trước khi áp dụng, tránh “lệnh cấm” phát sinh bất cập, phiền hà trong nhân dân.

Sở GTVT TP.HCM đề xuất chủ trương cấm xe giường nằm vào nội đô 24/24 giờ đang gây ra nhiều dư luận trái chiều; nhất là trong bối cảnh kinh tế thành phố đang có dấu hiệu đi xuống; ngành kinh doanh vận tải gặp nhiều khó khăn. Các xe khách giường nằm phần lớn chuyên chở hành khách đi các tỉnh miền Trung, Tây nguyên và các tỉnh phía Bắc. Các doanh nghiệp này hiện hầu hết đều kinh doanh cầm chừng; khách đi lại không nhiều; phải cạnh tranh trực tiếp với các loại hình xe dịch vụ khác.

Việc cấm xe giường nằm vào nội đô suốt cả ngày lẫn đêm thay vì chỉ từ 6h-22h như hiện nay là thêm một nút chặn khiến các nhà xe này chắc chắn sẽ lao đao. Về phía người dân khi lệnh cấm ban ra, muốn bắt xe vào đêm khuya sẽ phải theo xe trung chuyển lòng vòng hoặc phải trả thêm phí tắc xi, xe ôm; từ đó chắc sẽ ngần  ngại trong việc đưa ra lựa chọn có đi xe khách giường nằm đang đậu đỗ ở mãi ngoại thành xa xôi vừa tốn thêm chi phí lại mất nhiều thời gian di chuyển hay không.

Đây là những bất cập, phát sinh mà nhà quản lý cần tính toán khi đưa ra quyết định cuối cùng nhằm giúp cho quyết định của mình giảm thiểu đến mức thấp nhất các bất lợi có thể gây ra cho các bên.

Tuy nhiên cũng phải thừa nhận hiện nay nhiều xe khách giường nằm ở TP.HCM dù có xe đăng ký là xe dịch vụ nhưng đều chạy như tuyến cố định. Tức là gom khách đủ cho một chuyến xe ở khắp khu vực nội ngoại thành rồi mới xuất bến đến một điểm theo lịch trình.

Từ đây nảy sinh một thực trạng nhức nhối là khi hết giờ cấm, nhiều xe chạy rất ẩu vào các khu vực nội thành đón trả khách vô tội vạ; còn trong giờ cấm thì hình thành các bến cóc ở ven đường, quán cà phê, cây xăng hoạt động bát nháo; gây mất an ninh trật tự. Hành khách nhiều lúc cũng sống dở chết dở vì bắt nhầm các loại xe khách không uy tín, hứa chạy đến nơi đến chốn nhưng dọc đường là sang khách, bán khách.

Đó là chưa kể tình trạng chèo kéo,thậm chí là tạo kẽ hở cho kẻ xấu lợi dụng bắt chẹt hành khách. Việc thành phố thực hiện việc cấm xe khách giường nằm vào nội đô theo khung giờ từ 6- 22h thời gian qua bước đầu đã tạo được nhiều tín hiệu tích cực. Nạn bến cóc xe dù; nạn chèn ép, gây phiền hà cho hành khách giảm hẳn.

Xe giường nằm vào các bến xe miền Đông, miền Tây tăng lên; tạo sự yên tâm ban đầu cho hành khách có nhu cầu. Giúp giảm tải áp lực phương tiện tham gia giao thông cho khu vực nội thành vào các khung giờ cao điểm; góp phần đáng kể vào quá trình chống ùn tắc và giảm tai nạn giao thông trên địa bàn thành phố.

Điều đáng bàn là nếu việc cấm hoàn toàn xe khách giường nằm vào nội đô của TP.HCM lúc này chắc chắn sẽ gây ra nhiều hệ lụy khi việc chuẩn bị không chu đáo, đầy đủ; nhất là trong bối cảnh hầu hết doanh nghiệp xe khách giường nằm đang gặp khó khăn sau đại dịch covid cũng như sự xuống sức của nền kinh tế nói chung đang tác động lên.

Do vậy, để thực hiện được việc cấm hoàn toàn xe khách giường nằm vào nội đô, ngành giao thông vận tải thành phố cần nghiên cứu kỹ các tác động của quyết định này khi tham mưu ban hành. Theo đó phải đảm bảo người dân di chuyển đến các điểm đậu đỗ xe ở ngoại ô vào đêm khuya khi không còn các tuyến xe công cộng hoạt động thì phải được chuyên chở an toàn, trật tự.

Tạo điều kiện để các nhà xe thuận lợi trong việc đưa đón hành khách. Một yêu cầu nữa mà nhiều nhà xe cũng kiến nghị là ngành giao thông cũng sớm chỉ rõ,” xếp nốt” quy củ để các xe khách giường nằm có chỗ đậu chờ trong các bến xe có sẵn cũng như khu vực dừng đỗ đúng quy định; tránh xe không biết bến bãi ở đâu và dễ bị mắc lỗi để bị xử phạt.

Rõ ràng, đề xuất cấm hoàn toàn xe khách giường nằm vào nội đô ở TP.HCM là một chủ trương đúng nhưng khi thực hiện cũng cần có thời gian, lộ trình phù hợp và chuẩn bị chu đáo, có độ trễ. Tránh làm đột ngột, khiến doanh nghiệp và người dân chới với vì chưa có đủ nguồn lực và tâm thế.