Bà Hầm đi đâu?

Mỗi người có một số phận, cuộc sống khác nhau. Đôi khi chúng ta bắt gặp họ ở một nơi nào đó trên khắp các ngõ phố, con đường, và câu chuyện của họ, khiến ta phải dừng lại, suy nghĩ…

Quãng hơn chục năm về trước, cuối những năm 2010, người ta phát hiện ra một cụ bà sinh sống trong căn hầm dưới chân Ô Quan Chưởng. Hỏi ra mới biết, bà lão đã sống trong cái hầm đó – thực chất là hầm cầu thang, lối dẫn lên trên cổng Ô – vài chục năm rồi.

Người dân sinh sống xung quanh thì không lạ gì bà, với họ, bà cũng giống như những người hàng xóm khác của họ. Chỉ có điều, bà sống ở một nơi khá kỳ lạ, thế thôi. Cũng chẳng ai thắc mắc, bởi bà sống một thân một mình, ban ngày đi nhặt phế liệu, hay làm thuê, rửa bát cho các cửa hàng trên phố. Đến tối, hoặc những hôm trái nắng trở giời, bà mới trở về căn hầm ấy tá túc.

Lối vào hầm chỉ cao chừng 5-60cm, để chui được vào, dù là một phụ nữ nhỏ bé, bà cũng phải quỳ xuống, rồi bò vào trong. Bên trong tối om, không điện đóm, lạnh lẽo, và cô độc. Ấy vậy mà bà cũng đã nhờ nó, tá túc được gần hết đời người.

Rồi báo chí phát hiện ra bà, đến phỏng vấn, viết bài. Bà bỗng trở nên nổi tiếng. Không ai nhớ được tên của bà, chỉ biết có một bài báo lấy luôn cái chỗ bà ở, để gọi tên bà là Bà Hầm. Ấy vậy là người ta gọi luôn tên bà như vậy.

Nhưng sự đời, ở yên không sao, khi bỗng trở nên “nổi tiếng” một cách bất đắc dĩ, bà buộc phải rời khỏi căn hầm.

Bởi theo quy định về bảo tồn di tích, không ai có thể xâm phạm nơi ấy, một di tích rất nổi tiếng của Hà Nội. Người ta cho đóng một cái cửa gỗ, để bịt lối vào căn hầm đó. Từ ấy trở đi, không ai thấy bà Hầm đâu nữa. Đến giờ, hỏi những người sống gần đó, cũng không còn mấy người nhớ tới bà.

Thỉnh thoảng, đi qua, tôi vẫn đứng nhìn cánh cửa gỗ, nơi có căn hâm xưa bà cụ vẫn ở, và thắc mắc: Bà Hầm đã đi đâu?

May mắn hơn bà Hầm, vợ chồng ông Thành, dù không nhà, không cửa, lang bạt kỳ hồ khắp đất Hà thành hơn nửa thế kỷ, nhưng họ còn có nhau nương tựa. Thời trẻ, họ làm đủ nghề, từ bốc vác thuê ở chợ Long Biên, Đồng Xuân, đạp xích lô, rồi nhặt phế liệu đem bán…

"Năm 69 ra đây gặp nhau rồi ở với nhau…"

"Thế thôi, gặp nhau ở bãi rác thì về đâu? Nhà đâu mà về?"

"Thế rồi ông bà ở đâu ạ?"

"Đi lung tung, đi lang thang, đi khắp phố phường, đi làm ăn, đi xin ăn, mỗi người một cái sọt gánh cứ thế đi, bạ đâu nằm đấy đến bây giờ..."

Nhặt nhạnh từng đồng, chỉ đủ ăn, làm sao dám nghĩ đến việc có một mái nhà? Họ cứ sống như thế, hết cả thời thanh xuân, đến khi mỏi gối, chùn chân.

Cuối cùng, mảnh đất, con người Hà Nội vẫn giang tay với họ, và thậm chí, còn dành cho họ một nơi tránh mưa bão, nghỉ ngơi khi tuổi già.

Sau những tháng ngày như thế, cuối đời, ông bà chọn cho mình một nơi cách xa sự ồn ào náo nhiệt phố thị, để dựng một túp lều che nắng, che mưa dưới bãi sông Hồng. Chính quyền thành phố cũng tạo điều kiện để những người như họ, được yên ổn sống ở đây.

Ở khắp phố phương, nếu để tâm, cũng sẽ bắt gặp những người như bà Hầm, vợ chồng ông Thành, họ lao động, kiếm sống bằng chính sức lực của mình, chẳng gây hại cho ai, và coi mảnh đất này là quê hương thứ hai của họ, dù không sinh ra ở đây, nhưng có lẽ, họ sẽ chọn nằm xuống ở nơi đã cưu mang họ cả đời.

Một người bốc vác thuê, một người bán hàng rong, một người làm nghề mài dao kéo dạo, một người đạp xích lô… Chẳng mấy người biết đến họ, không biết họ từ đâu đến, sinh sống ở đâu, và thắc mắc xem cuộc sống của họ ra sao, họ đã từng tồn tại, và đã đi đâu?

Nhưng dù thế nào đi nữa, họ cũng chính là những thực thể, một phần của Hà Nội, giống như một nét cọ, một vệt màu, góp dấu ấn vào bức tranh tổng thể của đất Thủ đô, giống như bất kỳ một người nào trong chúng ta.

Hà Nội,  cũng như bất kỳ một thành phố nào trên thế giới, luôn nhộn nhịp, sôi động và hội tụ đủ những hỷ, nộ, ái, ố… Nếu có lúc nào đó, bạn sống chậm lại một chút, lắng nghe hơi thở cuộc sống xung quanh mình, sẽ cảm nhận được nhiều điều mới lạ, ở nơi tưởng chừng như đã quá quen thuộc.

Và có lẽ, sẽ trân trọng cuộc sống của mình hơn, khi nhìn vào những mảnh đời vẫn còn nhiều vất vả, bươn chải mưu sinh ngoài kia…