Ngay tại khoảnh khắc lịch sử ấy, ngành đường sắt Việt Nam đã khánh thành hai công trình mang dấu ấn thời đại là hệ thống kiểm soát vé bằng công nghệ sinh trắc học và đoàn tàu du lịch “Hà Nội 5 cửa ô”.
Đây không chỉ là một sự kiện, mà còn là cuộc gặp gỡ thú vị giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức ngàn năm Thăng Long và nhịp thở chuyển đổi số đang cuồn cuộn chảy trong từng huyết mạch xã hội.
Âm thanh của công nghệ
Trong đại sảnh Ga Hà Nội, hàng trăm hành khách háo hức xếp hàng để trải nghiệm phương thức soát vé chưa từng có: Chỉ một cái chạm thẻ căn cước công dân gắn chip, hệ thống đã nhận diện khuôn mặt, mở cánh cổng tự động chỉ trong 3 - 5 giây. Mọi thủ tục diễn ra nhanh chóng, hơn hẳn so với quét mã QR hay soát vé giấy.
Chị Nguyễn Bích Hà, một hành khách Hà Nội, vừa bước qua cổng vừa nở nụ cười đầy hào hứng: "Tôi thấy đây là điều rất tuyệt vời, bởi cả xã hội đang thích ứng với công nghệ, nhiều người đã quen dùng điện thoại để thanh toán hay xử lý các công việc một các thuận tiện, việc nhà ga áp dụng công nghệ này giúp tiết kiệm thời gian, đồng thời thể hiện sự hiện đại, hòa nhập vào quá trình chuyển đổi số của Chính phủ.
Trước đây tôi đi máy bay, sân bay áp dụng quét mã QR tôi đã rất mừng rồi, bây giờ được thấy áp dụng ở ga tàu – nơi có lượng hành khách rất đông, đặc biệt là vào dịp lễ tết. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn thể hiện nỗ lực đổi mới của ngành đường sắt".
Những con số thử nghiệm từ đầu tháng 8 đã nói thay cho sự kỳ vọng, đó là tỷ lệ nhận diện thành công đạt hơn 98%, 92% hành khách hài lòng. Việc ứng dụng công nghệ này không chỉ nâng cao trải nghiệm cho hành khách, giảm tải cho nhân viên soát vé, mà còn thể hiện quyết tâm chuyển đổi số của ngành đường sắt, hướng đến mô hình kiểm soát vé điện tử đồng bộ trên toàn quốc trong thời gian tới.
Ông Hoàng Gia Khánh, TGĐ Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam khẳng định: "Đối với dự án kiểm soát vé bằng công nghệ sinh trắc học thông qua căn cước công dân gắn chip, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đã phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức thực hiện sớm nhất, hiệu quả nhất.
Hướng tới tạo sự thuận lợi nhất cho người dân trong việc mua vé và xác thực danh tính, qua đó giúp tăng tính nh bạch, công khai và hiệu quả trong quản lý, tất cả hướng tới một mục đích chung là là phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số theo đúng chỉ đạo của Tổng Bí thư".
Đoàn tàu của ký ức
Ngoài sân ga, đoàn tàu “Hà Nội 5 cửa ô” lặng lẽ đứng đó, như một chứng nhân mang hồn xưa giữa nhịp sống hiện đại. Lấy cảm hứng từ năm cửa ô cổ kính của kinh thành Thăng Long: Ô Cầu Dền, Ô Quan Chưởng, Ô Cầu Giấy, Ô Chợ Dừa và Ô Đống Mác – mỗi toa tàu là một khoảng trời ký ức.
Bước vào bên trong, đoàn tàu có kết cấu hiện đại với 5 toa ghế ngồi hai tầng và 2 toa dành riêng cho khách check-in, nội thất được thiết kế sang trọng, cửa kính mở rộng để hành khách có thể ngắm trọn phong cảnh dọc hành trình. Đặc biệt, du khách sẽ được thưởng thức các loại hình văn hóa nghệ thuật truyền thống như: quan họ, ca trù, hát chèo, hát xẩm… với những âm điệu dân gian vọng về, đưa hành khách trở lại ền ký ức xưa cũ.
Bạn trẻ Lê Văn Dũng, từ Đà Nẵng, chia sẻ với giọng đầy xúc động: “Lần đầu tiên tôi được ngồi trên chuyến tàu như thế này. Nội thất vừa hiện đại, vừa mang nét cổ kính. Tôi hiểu thêm về Hà Nội qua những cửa ô, qua từng câu chuyện được kể trên mỗi toa tàu”.
Với nhiều hành khách Hà Nội, đoàn tàu gợi nhắc kỷ niệm. Chị Nguyễn Bích Hà lại mỉm cười cho biết: “Bước lên chuyến tàu này, tôi thấy như trở về với những năm tháng tuổi thơ. Những giai điệu xẩm, ca khúc về Hà Nội làm không gian như một thước phim quay chậm. Đây không chỉ là chuyến tàu, mà là hành trình của ký ức”.
Hiện đại hóa gắn với bản sắc truyền thống
Một bên là công nghệ sinh trắc – sản phẩm của thời đại 4.0. Một bên là đoàn tàu “5 cửa ô” – nơi ký ức và văn hóa dân gian được đưa vào hành trình hiện tại. Sự kiện này là nh chứng cho chiến lược kép của ngành đường sắt: vừa hiện đại hóa, vừa gìn giữ bản sắc.
Trong bối cảnh các loại hình vận tải đang cạnh tranh khốc liệt, đường sắt không chỉ cần tốc độ và tiện lợi, mà còn cần mang đến giá trị khác biệt: giá trị văn hóa, sự gắn kết cộng đồng, và ký ức chung của dân tộc.
Hai công trình ra đời cùng lúc – như hai nhịp cầu nối liền quá khứ và tương lai. Ga Hà Nội sáng nay vì thế không chỉ là ga đi, ga đến. Nó là điểm hẹn của lịch sử và đổi mới, của di sản và công nghệ, của ký ức và khát vọng. Khi ánh nắng vàng nhạt buổi sớm trải xuống đường ray, đoàn tàu lăn bánh, đưa hành khách bước vào hành trình mới.
Đó không chỉ là chuyến đi trên đường sắt, mà còn là chuyến đi của văn hóa, của thời đại – nơi những “cửa ô” xưa dẫn lối vào tương lai./.