Trong bối cảnh du lịch toàn cầu đang phục hồi và cạnh tranh gay gắt năm 2025, Việt Nam không chỉ cần chạy đua về số lượng lượt khách mà quan trọng hơn là phải tối ưu hóa doanh thu trên mỗi đầu khách.
Kinh tế đêm “ngủ sớm” khiến du khách quốc tế không biết tiêu tiền vào đâu
Nadir Ayoub, 32 tuổi, quốc tịch Ma rốc, sang Việt Nam du lịch từ cách đây 3 tuần. Theo lời anh này thì tổng số tiền chi tiêu vào các loại dịch vụ tốn kém kiểu như quán bar, nhà hàng, rất ít vì sau 22h hầu như các địa điểm giải trí đều đóng cửa. Trong khi, các khoản chi tiêu trong ngày ở các di tích, địa danh văn hóa lại quá rẻ
“Tôi sang Việt Nam du lịch cách đây gần 3 tuần, mất 5 ngày mới quen được nhịp sinh học. Trong những ngày đầu tiên tôi được hướng dẫn đi tham quan một số di tích lịch sử, địa danh văn hóa nhưng lúc đó tôi cảm thấy không hứng thú vì chưa quen với lịch sinh hoạt. Những ngày tiếp theo tôi thấy người dân Việt Nam đi ngủ khá sớm, một số điểm vui chơi giải trí mở cửa muộn nhất là sau 24h', Nadir Ayoub cho biết.
Có hai vấn đề đàng bàn từ trường hợp của Nadir Ayoub: Thứ nhất, nhịp sinh học của du khách châu Âu, Bắc Mỹ thậm chí châu Phi, chủ yếu phù hợp với dịch vụ về đêm hơn là ban ngày. Thứ hai, các dịch vụ ban ngày của chúng ta đa số tập trung ở các điểm tham quan truyền thống, như di tích lịch sử, địa danh văn hóa không hấp dẫn, giá trị gia tăng không cao. Trong khi, thói quen tiêu tiền của du khách, theo thống kê, thường diễn ra sau 18, 20 hoặc 22h đêm.
Có thể nói, chúng ta mất một khoản doanh thu không nhỏ do kinh tế đêm phát triển thiếu đồng bộ ngay cả ở thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng hay Nha Trang. Cụ thể, theo thống kê, chi tiêu của du khách vào ban đêm chiếm từ 70% đến 79% tổng mức chi tiêu trong toàn bộ hành trình.
Đơn cử phố đi bộ Hồ Hoàn Kiếm, tính từ năm 2020 đến nay, trung bình ban ngày có khoảng 3 nghìn đến 5 nghìn người nhưng buổi tối lại có đến 15 đến 20 nghìn người tham quan mua sắm. Các hoạt động chính bao gồm hai nhóm dịch vụ cốt lõi, đầu tiên là ẩm thực, đồ uống, chiếm tỷ trọng cao nhất với các dịch vụ ăn tối tại nhà hàng, trải nghiệm ẩm thực đường phố tại chợ đêm và các quán bar, pub.
Tiếp theo là các show diễn nghệ thuật thực cảnh, nhạc nước, rạp chiếu phim và các khu vui chơi giải trí mở muộn, sau đó là các khu mua sắm như chợ đêm, trung tâm thương mại cũng như cửa hàng tiện lợi đáp ứng nhu cầu của du khách.
Theo ông Phan Chương Vũ, trưởng điều hành Discova Việt Nam, dịch vụ phải đa dạng mới giữ chân du khách ở lại Việt Nam lâu hơn, tiêu nhiều tiền hơn: “Có thêm những trải nghiệm mới cho khách thì sau khoảng 3 tuần đi tour rồi thì họ có thêm 1 tuần nghỉ dưỡng tại một resort nào đấy thì mình hi vọng với chính sách nới lỏng này thì đối tượng khách ở lại Việt Nam nhiều hơn, doanh thu cũng sẽ tăng cao hơn”…
Muốn giữ chân khách chi tiêu cao, du lịch Việt Nam cần cung cấp trải nghiệm xứng tầm
Việc xây dựng các tổ hợp giải trí đêm bao gồm casino, câu lạc bộ bãi biển, show diễn nghệ thuật đẳng cấp thế giới và các trung tâm mua sắm ễn thuế là chìa khóa mở ra cơ hội gia tăng doanh thu cho ngành du lịch.
Những mô hình như “thành phố không ngủ”cần được nhân rộng với các hoạt động mua sắm xuyên đêm. Đồng thời kết hợp cùng các chính sách hoàn thuế VAT tại chỗ thuận tiện để kích thích khách hàng mua sắm hàng hiệu và quà tặng cao cấp.
Ngoài ra, chúng ta cũng cần tăng cường khai thác mảng du lịch công vụ (MICE), khách chơi Golf vì đây là nhóm đối tượng có mức chi tiêu cao gấp 3-5 lần khách du lịch thông thường. Ông Vũ Thế Bình, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam, nhận định.
“Sau đây sẽ có nhiều nước, nhiều công ty lớn đưa người sang đây để tổ chức những cái hội nghị của họ trên đất nước Việt Nam và đó là đích đến của ngành du lịch vì mảng du lịch Mice ngày càng trở thành một phần quan trọng của du lịch Việt Nam”…
Một trong những lý do khiến du khách quốc tế tiêu ít tiền là vì họ... không biết mua gì ngoài nón lá với cafe. Rõ ràng, Việt Nam cần định vị lại thị trường quà lưu niệm bằng cách phát triển các thương hiệu thủ công mỹ nghệ cao cấp như lụa tơ tằm, sơn mài, trang sức ngọc trai.
Tương tự như việc doanh nghiệp du lịch triển khai số hóa các sản phẩm của mình nhằm thu hút sự quan tâm của du khách quốc tế. Theo ông Hà Văn Siêu, Phó Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, việc số hóa ngành du lịch phụ thuộc rất nhiều vào các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này:
“Một cái định hướng vô cùng quan trọng đối với quá trình chuyển đổi số chính là chủ động tham gia của các doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng. Đây là hai vế của vấn đề đi thẳng vào câu chuyện du lịch số. Đối với doanh nghiệp thì phải số hóa toàn bộ sản phẩm điểm đến thành cơ sở dữ liệu lớn, triển khai ứng dụng số để truyền tải thông tin đó đến thị trường”…
Để tăng mức chi tiêu của khách quốc tế, Việt Nam cần rũ bỏ hình ảnh "điểm đến giá rẻ", thay vào đó chúng ta phải kiến tạo một hệ sinh thái dịch vụ mà ở đó du khách cảm thấy mỗi USD họ chi ra đều nhận lại được những giá trị cảm xúc, trải nghiệm xứng tầm. Chỉ khi làm được điều này, ngành du lịch mới thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp bền vững vào sự phát triển chung của nền kinh tế.