Đây có lẽ là một thông tin đáng mừng, đối với nhiều học sinh và phụ huynh của mình, trong bối cảnh ô nhiễm không khí thường xuyên xảy ra ở nước ta hiện nay, được quy định tại Nghị định 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường 2020, do Chính phủ ban hành mới đây.
Bởi lẽ, tại Việt Nam, ô nhiễm không khí hiện là một trong năm yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra gánh nặng bệnh tật và tử vong sớm, mà trẻ em thì lại nằm trong nhóm đối tượng dễ chịu tác động nhất của tình trạng này. Nó có thể cản trở sự tăng trưởng và phát triển của trẻ, ảnh hưởng đến hoạt động của phổi hay làm nặng thêm các tình trạng sức khỏe như xơ nang hoặc hen suyễn.
Thậm chí, theo một nghiên cứu gần đây ở Hà Nội còn cho thấy, khi nồng độ PM2.5 trong không khí cùng ngày tăng thêm mỗi 10μg/m3 thì số trẻ em nhập viện do các bệnh hô hấp cũng tăng lên 2,2%.
Để có thể hiểu rõ hơn về nội dung này, phóng viên VOV Giao thông có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Trịnh Thị Thắm, giảng viên trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội.
Nghe nội dung chi tiết tại đây:
PV: Trước việc Chính phủ vừa ban hành Nghị định 08/2022/NĐ-CP, trong đó có nội dung đáng chú ý là: học sinh được nghỉ học nếu không khí ô nhiễm nghiêm trọng, bà có đánh giá như thế nào về nội dung này, nhất là trong bối cảnh ô nhiễm không khí hiện nay ở nước ta?
TS Trịnh Thị Thắm: Theo đánh giá của cá nhân tôi nội dung này rất cần thiết, thậm chí có thể nói là Việt Nam đưa vào hơi muộn. Hiện nay Việt Nam cũng đã có những quy định rất là rõ ràng về chất lượng môi trường không khí, cụ thể ở đây là Quy chuẩn Việt Nam 05:2013 của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Trong quy chuẩn này, Bộ Tài nguyên Môi trường cũng đã quy định cái hàm lượng bụi Pm 2,5 trung bình ngày là 50ug/m3. Tuy nhiên là cái giới hạn này, so với giới hạn quy định của Tổ chức Y tế thế giới ban hành năm 2021 thì đang còn khá cao.
Theo quy định của tổ chức WHO là 15ug/m3. Chính vì thế, theo cá nhân tôi, Việt Nam cần thực hiện các biện pháp kiểm soát chất lượng không khí, các cái kỹ thuật đo đạc để có thể thay đổi mức giới hạn của các chất trong môi trường không chỉ nói chung, và bụi Pm 10, Pm 2,5 nói riêng để đảm bảo rằng cái quy định của mình, cái giới hạn chất lượng của mình sẽ tiệm cận với WHO.
Bên cạnh đấy thì chúng ta cũng cần có hệ thống quan trắc đo đạt chất lượng môi trường không khí đồng bộ hơn ở nhiều địa phương, với những số liệu cập nhật theo thời gian thực. Hiện nay thì mạng lưới quan trắc môi trường không khí cũng đang được đầu tư và trang bị ở rất nhiều địa phương.
Tuy nhiên, nhiều trạm quan trắc và đặc biệt là các trạm quan trắc chuẩn thì lại cung cấp số liệu ở một cái mức độ trễ nhất định, có nghĩa là cái số liệu khi mà được công bố thì nó là số liệu sau một vài giờ và thậm chí là sau 12 giờ, như vậy thì cái tính cảnh báo nó sẽ không cao.
PV: Tại Nghị định cũng có nêu, việc cho học sinh nghỉ học sẽ được thực hiện khi chỉ số chất lượng không khí trung bình ngày đo ở các trạm quan trắc, có giá trị từ 301 trở lên, trong 3 ngày liên tiếp. Tuy nhiên có ý kiến cho rằng, như thế thì trẻ vẫn sẽ phải chịu ô nhiễm không khí trong khoảng 2-3 ngày rồi mới được nghỉ học, do đó sẽ tốt hơn nếu chúng ta có thể dự báo sớm được ô nhiễm không khí, bà nghĩ sao về ý kiến này?
TS Trịnh Thị Thắm: Thực tế cảnh báo sớm cũng rất khó. Tuy nhiên, tôi cũng hoàn toàn nhất trí với việc là chúng ta có thể cảnh báo hoặc là dự báo ít nhất là trong ngày hôm đấy hoặc sau một ngày thôi.
Còn nếu quy định của chúng ta là sau 3 ngày thì các em cũng đã bị chịu ảnh hưởng là 3 ngày của chất lượng không khí xấu rồi.
Theo nghiên cứu của nhóm chúng tôi thì chất lượng môi trường không khí Hà Nội và các vùng lân cận, có thể xấu đi do ảnh hưởng của điều kiện khí hậu, thời tiết. Đặc biệt là trong khoảng thời gian từ cuối tháng 10 đến đầu tháng 3 hằng năm thì sẽ xuất hiện hiện tượng nghịch nhiệt.
Hiện tượng này thường xảy ra vào lúc sáng sớm hoặc chiều tối, và nó sẽ làm cho các chất ô nhiễm trong môi trường không khí không khuếch tán lên cao được, và do vậy nó làm cho chất lượng môi trường không khí xấu đi vào sáng sớm và chiều tối.
Như vậy, khi dự báo thời tiết thì chúng ta có thể cảnh báo hiện tượng nghịch nhiệt, kết hợp với số liệu quan trắc từ các trạm đo thực, thì bản tin dự báo thời tiết và bản tin thời sự lúc sáng sớm cũng có thể cung cấp các dữ liệu; để có thể giúp các nhà quản lý giáo dục cũng như là cơ quan chính quyền địa phương đưa ra quyết định có cho các em học sinh nghỉ học hay không.
PV: Xin cảm ơn bà.